آیا زلزله تهران ادامه دارد؟/ در مواقع زمین لرزه چه باید کرد؟

سرویس اجتماعی فردا: زلزله چهارشنبه شب تهران موجب شد تا بار دیگر مردم و مسئولان به فکر اقدامات پیشگیرانه در خصوص مقابله با این نوع بلایای طبیعی باشند و هراس ایجاد شده در بین مردم نیز موجب شده تا بازار داغ شایعات نیز در این باره بالا رود.

هر چند هنوز نمی توان در خصوص احتمال وقوع زلزله های دیگر در شهر تهران خبری قطعی داد، اما آنچه بیش از وقوع زلزله اهمیت دارد، میزان آمادگی مردم و نحوه عملکرد آنها در هنگام مواجهه با این اتفاقات است. مسئله ای که هر چه بیشتر در خصوص آن آموزش های لازم ارائه شود، موجب کاهش میزان خسارات خواهد شد. هیچ فعالیتی در گسل های تهران، مشاء و ری مشاهده نشده است

با وجود شایعات و گمانه زنی های فراوان که پس از زلزله چهارشنبه ۲۹ آذرماه تهران مبنی بر احتمال فعال شدن دیگر گسل های تهران رخ داد، علی مرادی رییس مرکز لرزه نگاری گفت: هیچ فعالیتی در گسل شمال تهران، مشاء و ری مشاهده نمی‌شود.

این در حالی است که مهدی زارع استاد تمام پژوهشگاه زلزله پیش از این گفته بود: به طور قاطع نمی‌شود گفت زلزله ۵.۲ ریشتری، زمین‌لرزه اصلی یا پیش‌لرزه بوده است. ممکن است این زمین‌لرزه موجب تحریک گسل‌های مجاور در شرق (گسل شمال تهران) و در غرب (گسل اشتهارد) شود. سامانه گسله شمال تهران با طول تقریبی ۱۰۰ کیلومتر، گسلی فعال است که متوسط دوره بازگشت زلزله‌های روی این گسل حدود سه هزار و پانصد سال است. ممکن است زلزله‌ ۱۱۷۷ میلادی (شرق بوئین زهرا- اشتهارد) ناشی از فعالیت این سامانه گسلی بوده باشد.

جزئیات آماده‌باش نهادهای استان تهران برای زلزله احتمالی

حسین الماسی باشگاه خبرنگاران پویا درباره آخرین تمهیدات اندیشیده شده برای زلزله احتمالی استان تهران و تازه‌ترین اقدامات بابت زلزله دو شب گذشته ملارد (مرز استانهای تهران و البرز) اظهار کرد: امروز نیز حالت آماده‌باش هستیم اما خوشبختانه از بار مشکل پیش آمده بابت زلزله 5.2 دهم ریشتری کاسته شده است.

وی ادامه داد: در هر صورت زلزله یکی از بلایای طبیعی محسوب می‌شود و نمی‌توان نسبت به آمدن یا نیامدن آن اطمینان داشت؛ در هر حال مجبور هستیم که همیشه در حالت آماده باشیم.

مدیرکل بحران استان تهران تصریح کرد:‌ به مراقبتهای بیشتری از قبل نیازمندیم و در این رابطه نیز تمهیدات لازم اندیشیده شده است که البته کارهای علمی نیز از سوی کارشناسان زلزله شناسی نیز انجام می‌گیرد.

به گفته الماسی، باید برای استان تهران به ویژه در بحث ساختمانهای روستایی و شهری و مقاوم سازی آنها تمهیدات جدی در نظر گرفته شود که در این رابطه دستورهایی نیز صادر شده است.

وی افزود: استاندار تهران نیز اخیراً تاکید کرده که در بحث ساختمانهای در حال ساخت نظارت بر مقاوم سازی انجام شود و هر مهندس ناظری که در کار خود تاییدیه اشتباه صادر کرده یا به اهمال کاری پرداخته است به مراجع قضایی معرفی شود تا برخورد لازم برابر با قانون صورت پذیرد.

مدیرکل بحران استان تهران ادامه داد: فرمانداران، شهرداران و مسئولان ذیربط در استان تهران موظف شدند تا پیگیری‌های جدی برای این دستور آقای استاندار را مورد اهتمام قرار گیرند تا در بحث مقاوم سازی دچار مسئله نشویم.

الماسی تصریح کرد:یکی دیگر از برنامه‌های مهم بحث پارکهای بحران بود که قرار شد تا این مسئله مهم نیز هر چه سریعتر پیگیری و نهایی شود.

وی در پایان به مردم توصیه کرد که در حال حاضر نگرانی خاصی نداشته باشند و در شرایطی همانند زلزله و بلایای طبیعی که وضعیت بحرانی می‌شود خونسردی و آرامش خود را حفظ کنند.

میزان آمادگی بیمارستان‌ها در برابر زلزله

به گزارش ایسنا رییس اداره اورژانس بیمارستان‌های وزارت بهداشت با اشاره به حضور مردم در بیمارستان‌ها و اورژانس‌های پایتخت بعد از وقوع زلزله ۵.۲ ریشتری چهارشنبه شب ملارد تهران، گفت: چهارشنبه شب که با زلزله مواجه شدیم، بسیاری از هموطنان به دلیل استرس و اضطرابی که داشتند به بیمارستان‌ها و بویژه بخش اورژانس بیمارستان‌ها پناه آوردند که عمدتا مشکلی هم برایشان ایجاد نشده بود و بیشتر به دلیل تشویش مراجعه کرده بودند. باید توجه کرد که این موضوع می‌تواند منجر به اختلال در خدمت‌رسانی به بیماران بدحال شود. بنابراین از مردم می‌خواهیم در این شرایط ضمن حفظ خونسردی و رعایت نکات ایمنی اگر ضرورتی نمی بینند به بخش‌های اورژانس بیمارستان‌ها مراجعه نکنند تا ما بتوانیم به مردم و بیماران نیازمند خدمات فوریتی ارائه خدمت کنیم و اختلالی در این روند رخ ندهد. در مواقع تردید برای مراجعه به اورژانس می‌توانند با کارشناسان خبره و پزشکان مشاور ۱۱۵ در خصوص مشکلات پزشکی مشورت کنند.

واعظی با بیان اینکه مردم باید خونسردی خود را در زمان بحران و زلزله حفظ کنند، گفت: به گفته کارشناسان امر ، ‌کشور عزیز ما دارای گسل‌های متعدد بوده و زلزله‌خیز است. باید توجه کرد که تاکید بیشتر بر بحث آموزش برای عموم در این شرایط برای تخلیه و انتقال به مکان‌های امن و پیشگیری از ازدحام در بیمارستان‌ها و اورژانس‌ها می‌تواند بسیار مناسب باشد. مردم به ما اعتماد داشته باشند و مطمئن باشند که وزارت بهداشت هم مانند تمام دستگاه‌های مدیریتی و اجرایی و عملیاتی که در مواقع بحران به طور شبانه‌روزی انجام وظیفه می‌کنند، از تمام ظرفیتش در این مواقع استفاده خواهد کرد تا خدمات لازم را برای حفظ سلامت مردم ارائه دهد.

کیف نجات داشته باشیم

نراقی با تاکید بر لزوم انجام اقداماتی چون تهیه کیف نجات، مقاوم‌سازی منازل، شناسایی وضعیت سازه و...، گفت: در حال حاضر به دلیل وقوع زمین‌لرزه همه مشتاقند تا آمادگی‌های لازم را کسب کنند، اما متاسفانه ما در گذشته این تجربه را داشته‌ایم و دیده‌ایم که این تب تند زود می‌خوابد و بعد از گذشت مدتی از حادثه یادمان می‌رود. این درحالیست که این اتفاقات هشدار است و باید در راستای کاهش مخاطره گام برداریم. البته این کار نیازمند زمان، تعهد و هزینه است.

کارشناس مدیریت عمل امداد و نجات با بیان اینکه در وهله اول مردم باید اطلاعات مورد نیاز درباره چنین حوادثی را از منابع درست دریافت کنند، ادامه داد: باید توجه کرد که فضای مجازی منبع معتبری برای دریافت این اطلاعات نیست، بلکه باید به منابعی چون کتاب، مقالات دانشگاهی، افراد مرجع و ... مراجعه کرد. در وهله دوم باید پیش از وقوع حادثه اقدامات لازم را انجام داد. به عنوان مثال باید وسایلی را تحت عنوان کیف نجات جمع‌آوری کنیم. این وسایل شامل پوشش لباس و وسایل گرمایشی مانند پتوهای سبک، کیسه خواب، پتوهای نجات، کفش، کلاه، دستکش و...، آب معدنی، تغذیه کم حجم (قرار نیست با این تغذیه سیر شویم، بلکه باید موادی چون بیسکویت‌های مقوی را به همراه داشته باشیم تا از ما در برابر گرسنگی محافظت کند)، کیف کمک‌های اولیه، وسایل برنده و دوزنده، سوت، فندک یا کبریت، کپی مدارک هویتی و مالکیتی، چراغ قوه و رادیو است و باید آنها را در یک کوله‌پشتی به صورت آماده داشته باشیم.

خانواده‌ها برای حادثه باهم برنامه‌ریزی کنند

نراقی با تاکید بر لزوم برنامه‌ریزی خانواده‌ها با یکدیگر برای اطلاع از یکدیگر در زمان وقوع حوادثی چون زمین‌لرزه، گفت: اعضای خانواده باید بدانند که کجا هستند و چه خطراتی تهدیدشان می‌کند. تصور کنید اگر حادثه چهارشنبه شب، در طی ساعت اداری اتفاق می‌افتاد با هرج و مرج بیشتری روبرو می‌شدیم. بنابراین حتما با خانواده‌تان هماهنگی کنید. به عنوان مثال مشخص کنید که در سه ساعت اول حادثه در فلان مکان حاضر می‌شویم و اگر نرسیدیم قرار بعدی‌مان شش ساعت بعد از حادثه در محل دیگر. این کار باعث کاهش هرج‌ومرج می‌شود، اما باید بدانیم که همه این اقدامات به تمرین و آمادگی نیاز دارند. بنابراین همواره باید برای شرایط اضطرار آماده باشیم؛ چراکه در کشوری زندگی می‌کنیم که بیش از ۸۰ درصد مساحتش در معرض زمین‌لرزه است.

وی درباره نحوه یافتن نقاط امن خانه‌ها در زمان زلزله نیز اظهار کرد: سه تیپ ساختمان در کشور وجود دارد؛ ساختمان‌هایی که پیش از زمین‌لرزه سال ۶۹ رودبار و منجیل ساخته شده که اصول استاندارد مهندسی زلزله در آنها خیلی رعایت نشده است، ساختمان‌هایی که در حد فاصل زلزله رودبار و منجیل تا زلزله بم ساخته شده‌اند که در آن زمان آیین‌نامه ۲۸۰۰ ساخت‌وساز را در کشور داشتیم، اما توصیه‌ای بود، نه الزامی و سوم هم ساختمان‌هایی که از زلزله بم به بعد ساخته شدند که در آن زمان رعایت اصول این آیین‌نامه الزامی شد. بنابراین باید ببینیم ساختمان‌مان برای کدام سال است و در این صورت می‌توانیم یک ارزیابی درباره ایمنی آن انجام دهیم. مراقب باشید

نراقی با بیان اینکه زمین‌لرزه اهیر در غرب و شمال‌غرب تهران شدیدتر بود، بنابراین مردم این مناطق بیشتر مراقب باشند، گفت: البته همه مردم باید مراقب حادثه باشند. مردم توجه کنند که اگر ساختمان‌هایشان ترک‌های شدید دارد یا در وضعیت نمای بیرونی ساختمان‌شان تغییری ایجاد شده، باید اقدامات امنیتی لازم را برای حفاظت از خود بعمل آورند.

مثلث حیات در زلزله

وی درباره برخی اظهارات مبنی بر امن بودن گوشه‌های دیوار یا چارچوب‌های درب نیز گفت: درباره امن بودن گوشه‌های دیوار یا چارچوب‌های درب‌ها نیز نمی‌توان به طور قطعی نظر داد. به عنوان مثال چارچوب‌های درب خانه‌های ۳۰ سال پیش که از فلز و تیرآهن بوده، مناسب است، اما در ساختمان‌های جدید چارچوب‌های چوبی یا با فلز سبک قابل اطمینان نیست. در عین حال ایده‌ای با عنوان مثلث حیات سال‌هاست که مطرح می‌شود که بر اساس آن در هنگام زلزله در گوشه‌ها، دور از شیشه‌ها یا اجسامی که ممکن است سقوط کنند، پناه بگیرید و یک زاویه مثلثی داشته باشید. البته مثلث حیات، یک ایده است که نه می‌توان آن را تایید کرد و نه نقض. برای کاهش خطر اقدام کنیم

وی با اشاره به شاخص‌های ساختمان‌سازی شامل سنگ کف یا بستر سازه، وضع تقارن ساختمان، مصالح سازه، سال ساخت سازه، نزدیک یا دور بودن سازه از گسل، کیفیت ساخت و... گفت: به عنوان مثال سازه‌ اگر مربع یا مستطیل باشد، دوام و بقایش بیش از سازه‌ای است که دایره یا بیضی است. بنابراین توصیه‌ام به مردم این است که اولا از متخصص و مرجع رسمی اطلاعات بگیرند و در عین حال نگران نباشند. ما در این سال‌ها پیشرفت‌هایی در حوزه ایمنی در شرایط اضطراری داشته‌ایم و شرایط‌مان از زلزله بم خیلی بهتر است، اما هنوز به نقطه مطلوب نرسیده‌ایم. از طرفی به خدا توکل کنیم، خداوند این آزمون‌ها را نشان می‌دهد تا به ما یادآوری کند که خطر مانند ابر بالای سرتان است و امکان دارد هر لحظه اتفاق افتد. بنابراین باید برای کاهش خطر اقدام کنیم و این موضوعات را بازی نگیریم.

وی با بیان اینکه متاسفانه در کشور فقط پنج NGO تخصصی مدیریت بحران وجود دارد، گفت: ما باید مشارکت مردمی را تقویت کنیم تا مردم تشویق شوند و آموزش ببینند و رفتار درست را در زمان بروز حادثه انجام دهند. ما همواره هشدار می‌دهیم، اما کسی کاری نمی‌کند و مقامات مسوول هم برای انجام ندادن کارهایشان بهانه می‌آورند. باید برای آمادگی مطالبه کنیم و در عین حال بتوانیم به آمادگی هوشمندانه دست یابیم. تهران زلزله آمد، تورهای غارگردی ممنوع شد

رجبعلی خسروآبادی با اشاره به اینکه با توجه زلزله تهران و هشدار مسئولان ذی‌ربط در خصوص احتمال وقوع پس‌لرزه‌ها برگزاری تورهای طبیعت‌گردی توسط دفاتر خدمات مسافرتی استان به غارهای طبیعی تهران و استان‌های همجوار تا اطلاع ثانوی ممنوع است، اظهار کرد: از همه علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی خواست در چند روز آینده از ورود به غارهای رودافشان و بورنیک در استان تهران خوداری کنند تا شرایط ایمنی غار‌ها پس از وقوع زلزله تهران توسط کار‌شناسان مورد بررسی قرار گیرد.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان تهران گفت: تعدادی از دفا‌تر خدمات مسافرتی تورهای طبیعت‌گردی از غار‌ها را برای روز جمعه یکم آذر برنامه‌ریزی کرده‌اند که می‌توانند به مسافران خود کنسلی برنامه بازدید از غار‌ها را اعلام کنند.

وی افزود: بعد از وقوع زلزله تهران هیچ گونه آسیبی به موزه‌ها و بناهای تاریخی استان وارد نشده است اما کمیته پدافند غیرعامل اداره‌کل در حال حاضر با تشکیل جلسه در حال بررسی آسیب‌های احتمالی به اشیای موزه است که ممکن است در هنگام پس‌لرزه‌ها و وقوع احتمالی زلزله در خطر آسیب باشد.

خسروآبادی گفت: بنا به ابلاغ ستاد مدیریت بحران تمام موزه‌ها و بناهای تاریخی استان تعطیل است اما آمادگی کامل برای اسکان هموطنان در محوطه موزه‌های تهران در مواقع بحرانی وجود دارد.