ثواب خواندن زیارت امام رضا (ع)

باشگاه خبرنگاران جوان: در آستانه شهادت حضرت علی ابن موسی الرضا (ع)، آنچه پیداست، ثواب و برکات زیارت ایشان در روز شهادت است، که عاشقان خود را به سوی مشهد الرضا می کشاند.

در ثواب زیارت رفتن شیعیان حضرت علی ابن ابیطالب (ع) همین کافی است که پیامبر اکرم (ص) در حدیثی نقل می کنند: «از جگرگوشه‌های من کسی در طوس به خاک سپرده می‌شود که هرکسی او را زیارت کند، به مثابه آن است که خدا را در عرش زیارت کرده است.» و ما این تعبیر را در زیارت حرم سید الشهدا (ع) هم داریم. همچنین در فضیلت زیارت حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) آمده است:

پاداش زیارت حضرت رضا در مقایسه با پاداش حج

جناب شیخ طوسی از حضرت رضا (علیه‌السلام) نقل کرده است که آن حضرت فرمود: «در خراسان بقع ه‏ای است و زمانی خواهد آمد که آن بقعه همواره محل رفت و آمد و مطاف فرشتگان می‏ شود تا روز قیامت که در صور دمیده می ‏شود و قیامت فرا می‏ رسد.»

پرسیدند:‌ ای پسر رسول خدا! این بقعه کدام بقعه است؟ فرمود: «این بقعه در سرزمین طوس است، به خدا سوگند! آن زمین، باغی از باغ‌های بهشت است. هر که مرا دراین بقعه زیارت کند مانند کسی است که رسول خدا را زیارت کرده است و برای او پاداش هزار حج مقبول و هزار عمره مقبول نوشته خواهد شد و من و پدرانم روز قیامت شفاعت کننده او خواهیم بود.»

در روایتی دیگر بزنطی می ‏گوید: نامه حضرت رضا (علیه‌السلام) را خواندم، در آن نامه چنین آمده بود: «به شیعیان من بگو زیارت من به اندازه هزار حج پاداش دارد.»

بزنطی می‏ گوید از امام جواد (علیه‌السلام) از روی تعجب پرسیدم: به اندازه هزار حج؟ آن حضرت فرمود: «آری: به خدا سوگند کسی که او را زیارت کند در حالی که حق او را می‏ شناسد، به اندازه هزار، هزار حج (یک میلیون حج) پاداش دارد.»

بر طبق روایتی دیگر امام موسی بن جعفر (علیه‌السلام) فرمود: «کسی که قبر فرزندم علی (علیه‌السلام) را زیارت کند، پاداش او هفتاد حج نیکو و مقبول خواهد بود.»

«هفتاد هزار حج» مازنی می ‏گوید: از سر تعجب پرسیدم: هفتاد حج؟ فرمود: عرض کردم: زیارت او به اندازه هفتاد هزار حج پاداش دارد؟ فرمود: آری! بسیاری از حج هاپذیرفته نمی ‏شوند. هر کس فرزندم علی را زیارت کند ویک شب نزد ایشان بماند، به کسی می‏ ماند که خدا را در عرش زیارت کرده است.»

در برخی از این روایات هفتاد حج و در برخی هزارحج و عمره و در برخی یک میلیون و در برخی هفتاد هزار حج وعمره پاداش زیارت امام رضا (علیه‌السلام) قرار داده شده است.

این روایات با هم ناسازگاری ندارد؛ زیرا گروهی از روایات به طور روشن نشان می ‏دهد که مخاطبان امام کاظم، امام رضا و امام جواد (علیهم السلام) زمینه و ظرفیت شنیدن فضیلت بسیار گران و ارزشمند زیارت آن حضرت را نداشتند؛ از این رو، امام (علیه‌السلام) ظرفیت آنان را ملاحظه کرده و باتوجه به آن از ثواب زیارت مرقد مطهر حضرت رضا (علیه‌السلام) سخن می‏ گفتند. گواه این نکته آن است که آنان از شنیدن حتی اندکی از اجر زیارت آن حضرت شگفت زده می‏ شدند. همان طور که روایات یاد شده نشانگر آن است که اجر بالا و ثواب هزار حج برای همه زائران ایشان نیست، بلکه تنها آن دسته از زائران ایشان از آن مرحله از پاداش بهره خواهند برد که از روی معرفت ایشان را زیارت کنند و حق آن حضرت را به گونه‏ای شایسته بشناسند.

افزون بر آن که، همان طور که خواهد آمد، زیارت حضرت رضا (علیه‌السلام) در همه زمان‌ها یکسان نیست بلکه در برخی از زمان‌ها فضیلت افزون‏تری دارد و نیز باید توجه داشت گروهی از زائران در مسیر زیارت به رنج و زحمت می‏افتند و زیارت برای آنان سختی‏هایی دارد، که پاداش زیارت این گروه بیش‏تر خواهد بود.

نشاط و شادابی

زیارت امام رضا (علیه‌السلام) برای زائرانی که از سر شوق و عشق به بارگاه ملکوتی و قدسی آن حضرت مشرف شده ‏اند، فواید گوناگونی دارد. آن حرم پاکیزه و دل‏انگیز سرشار از معنویت است و جذبه‏ هایش آن چنان تاثیری بر جان زائر می‏ گذارد که به مقدار ظرفیتش می ‏تواند از آن چشمه جوشان معنویت بنوشد و در نتیجه اندوه نشسته بر جان او زدوده شده و غم‌ها از جانش رخت بر می‏ بندد. پیامبر اعظم (صلی الله وعلیه وآله) فرمود: «پاره تن من در خراسان دفن خواهد شد. هر انسان اندوهناکی او را زیارت کند، خدای عزوجل اندوه او را از بین خواهد برد و هر گناهکاری که به زیارت او بشتابد، خدا گناهانش را می‏ آمرزد.» آمرزش گناهان

زمین طوس و آن جاکه فرزند بی همتای موسای فاطمه (علیهماالسلام) به خاک سپرده شده گوهری است گرانبها که خاک بهشت بر آن حسرت برد و فرشتگان برای زیارت آن گروه گروه از آسمان به زمین می‏ شتابند. فضای معنوی و الهی حرم مطهر به گونه‏ای است که جان زائران در زلال کوثران شست‏وشو داده خواهد شد و گناهشان خواهد ریخت. در واقع، آنان که از سر صدق و برای زیارت پا در آن زمین قدسی می‏ گذارند، خدای عزوجل جامه ذلت معصیت را از تن هایشان می ‏کند و بار سنگین گناه را از دوششان بر می‏ دارد.

در روایات متعددی به این نکته اشاره شده است. امام جواد (علیه‌السلام) فرمود: «هرکس قبر پدرم را در طوس زیارت کند، خدا گناهان گذشته و آینده‏اش را می‏ آمرزد.»

وشاء می‏ گوید: علی بن موسی الرضا (علیه‌السلام) درباره فضیلت زیارت قبرشان چنین فرمودند: «به زودی از سر ظلم و ستم با سم کشته خواهم شد. هر کس مرا زیارت کند و حال آن که حق مرا می‏شناسد، گناهان گذشته و آینده‏اش را خدا می‏ آمرزد.»

* نجات و فریاد رسی

بر طبق آیات قرآن و سخنان معصومان (علیهم‌السلام) قیامت روز دشواری است؛ روزی است که پرده ‏ها کنار می‏ رود و خدای متعال چهره واقعی آدمیان را می‏ نمایاند و همه باید پاسخ گوی اعمال خود باشند. این روز بسی طولانی است و برای رهایی از دشواری‌های آن باید از مراحل مختلف به سلامت عبور کرد. برخی از این مراحل هولناک عبارت است از هنگامی که نامه ‏های اعمال گناهکاران و صالحان به آنان داده می ‏شود و زمانی که این اعمال با ترازو‌های خاص سنجیده و وزن می‏ گردد و گاه عبور از پل صراط. بر پایه روایاتی که محدثان بزرگ شیعه و سنی روایت کرده‏ اند، در آن شرایط حساس، حضرت رضا (علیه‌السلام) زائرانش را دستگیری کرده و نجات می‏ دهد.

حمدان دیوانی از آن حضرت در این باره این گونه نقل کرده است: «هر کس مرا با دوری سرا و مقبره‏ام زیارت کند، روز قیامت در سه جایگاه او را درمی‏یابم و از هول‌های رستاخیز می‏رهانم. آن گاه که نامه‏های اعمال از چپ و راست به انسان‌ها داده شود و به هنگام گذر از صراط و در برابر میزان.»

شفاعت

بسیاری از آدمیان دست کم بخش عظیمی از زندگی خود را با غفلت می‏ گذرانند و، چون روز حساب فرا رسد باید در برابر خدای متعال بایستند و پاسخ آن چه را کرده ‏اند و گفته ‏اند و روا داشته‏ اند، بدهند و خود را برای کیفر یا پاداش الهی آماده سازند و هول و هراس و دریغ و پشیمانی و بزرگی کیفر خدای متعال در آن روز به اندازه‏ ای است که نمی‏ توان آن را توصیف کرد. در آن اوضاع و احوال سخت و سهمگین است که اولیای الهی دوستان خود را شفاعت کرده و از هلاکت می‏ رهانند. بزنطی چنین روایت کرده است: «از حضرت رضا (علیه‌السلام) شنیدم که فرمود: هر کس از دوستانم مرا زیارت کند در حالی که حقم را بشناسد، روز قیامت او را شفاعت خواهم کرد.»

در روایتی دیگر، حسن بن فضال از آن حضرت این گونه نقل کرده است: «من مسموم و کشته و در غربت دفن خواهم شد و این مطلب را از طریق پدرم، به نقل از پدرش و اجدادش، از امیرمؤمنان، علی بن ابی طالب از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می‏ دانم. آگاه باشید هر کس مرا با غربت و دوری سرایم زیارت کند، من و پدرانم روز قیامت شفیعان او خواهیم بود و کسی که ما شفیع او باشیم، اگر چه به اندازه جن و انس گناه داشته باشد، گناهان او بخشیده خواهد شد.»

بر طبق روایتی دیگر، هروی می ‏گوید: حضرت رضا (علیه‌السلام) وارد قبه‏ای شد که هارون در آن دفن شده است و با دست مبارکش در کنار آن خطی کشید و فرمود: «این تربت من است و در آن دفن خواهم شد و خدای متعال این مکان را محل آمد و شد شیعیان و دوستانم قرار خواهد داد. به خدا سوگند هر یک از آنان که مرا زیارت کند، یا بر من سلام کند، به سبب شفاعت ماـ که اهل بیت پیامبریم ـ. مشمول بخشش و مهربانی خدا قرار خواهد گرفت.»

شیخ صدوق نقل کرده است که مردی از خراسان به آن حضرت عرض کرد:‌ای پسر رسول خدا! در خواب پیامبر خدا را دیدم، گو این که به من چنین فرمود: «چگونه خواهید بود، زمانی که پاره تنم در سرزمین شما دفن شود و امانت من میان شما نگهداری شود و ستاره‏ام در خاک شما پنهان شود؟»

حضرت رضا (علیه‌السلام) فرمود: «منم که در سرزمین شما دفن می‏شوم و من پاره تن پیامبر شمایم و منم امانت و ستاره. آگاه باشید! هر کس مرا زیارت کند، در حالی که بشناسد حق و اطاعتی که خدا برای من واجب کرده است، من و پدرانم روز قیامت شفیع او خواهیم بود و کسی که من و پدرانم شفیع او باشیم، نجات می‏ یابد؛ گر چه بار گناه او به اندازه بار گناه انس و جن باشد.»

استجابت دعا

خداوند متعال می‏ فرماید «ادعونی استجب لکم» بر طبق این آیه شریفه، خدای متعال وعده داده‏است دعای بندگان خود رابه اجابت برساند، اما دعابرای این که مستجاب شود اولاً واقعاً باید دعا باشد و بنده از سر بندگی و باهمه وجود از خدای خود خواسته‏اش را بخواهد، و ثانیاً باید شرایط دعا را آن طورکه در دیگر آیات قرآن و روایات رسیده است، داشته باشد. در این میان پاره‏ای از امور در مستجاب شدن دعا‌ها تاثیر فراوان دارد. به عنوان مثال، زمان و مکان دعاکردن در به ثمر نشستن دعا‌ها تاثیر فراوان دارد. دعا کردن در شب قدر، شب‏های ماه رمضان، ایام شهادت معصومان مانند: روز عاشورا، شب عرفه، عید قربان و جمعه با دیگر ایام متفاوت است. همانگونه که دعا کردن در کنار خانه خدا، مسجد پیامبر، مسجد کوفه، زیر گنبد امام حسین (علیه السلام) و... با مکان‏های عادی تفاوت دارد.

از مکان‌هایی که همواره رحمت و عنایت‏ های خاص الهی بر آن فرود می ‏آید و از نورانیت ویژه و صفای معنوی بی بدیلی برخوردار است، حرم مطهر علی بن موسی الرضا (علیه‌السلام) است، اوضاع و احوال و شرایط و اوصاف حرم مطهر زمینه را فراهم می‏ آورد و شرایطی را رقم می‏ زند که زائر به خدای متعال نزدیک شود و زمینه به هدف رسیدن دعا‌های او فراهم آید.

یاسر، خادم امام علی بن موسی الرضا (علیه‌السلام) از آن حضرت چنین نقل می ‏کند: «برای زیارت هیچ قبری جز قبر‌های ماسفر نکنید، بدانید که من ظالمانه با سم کشته و در سرزمین غربت دفن خواهم شد، پس هر کس برای زیارت من سفر کند، دعایش مستجاب و گناهانش بخشوده خواهد شد.»

منابع:

۱- قرآن مجید ترجمه محمد مهدی فولادوند

۲- عیون اخبار الرضا شیخ صدوق

۳-وسائل الشیعه شیخ حر عاملی

۴- علل الشرایع فضل ابن شاذان

۵-فقه الرضا امیر سید حسین اصفهانی