نسخه پیچی رئیس‌جمهور برای حال این روزهای «کتب درسی»

خبرگزاری فارس: کتاب‌های درسی به عنوان مهم‌ترین محتوای علمی و آموزشی دانش‌آموزان، همواره مورد توجه و تحلیل مخاطبان به ویژه دانش‌آموزان، والدین و صاحبنظران حوزه تعلیم و تربیت قرار داشته و دارد.

اگر چه در سال‌های گذشته کتاب‌های درسی روند رو به رشدی داشته است، اما بعضی جرّ و تعدیل و تغییر محتواهای درسی و یا ماندگاری طولانی مطالب تکراری و چند ساله در کتب درسی مقاطع مختلف، انتقادات فراوانی را به دنبال داشته است.

دنیای صنعتی رو به رشد و تکامل لحظه‌ای فناوری‌های ارتباطی، حجم بی‌اندازه داده‌های مختلف در حوزه‌های گوناگون علوم، تبادل فرهنگی آسان و در عین حال شتابان بین گروه‌های اجتماعی و برچیده شدن دیوار حائل اطلاعات بین فردی و گروهی باعث شده است که شاهد تغییر و تحول لحظه‌ای در میزان اطلاعات دانش‌آموزان باشیم.

عدم اطلاع قشر عظیم و میلیونی دانش‌آموزان با مهارت‌های زندگی اجتماعی و آگاهی از مهارت‌های ارتباطی با والدین و همسالان خود، باعث دل‌نگرانی متولیان امر تعلیم و تربیت شده است.

باید به این نکته مهم توجه داشت که تعلیم و تدوین کتب درسی برای نوجوانان و جوانان دارای الزامات خاص خود است؛ از جمله این الزامات داشتن شناخت کامل از شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه، توجه به علایق و سلایق آنها، آگاه بودن به آسیب‌های اجتماعی و توجه به خرده‌فرهنگ‌های مختلف و از همه مهم‌تر کاربردی بودن محتواهای آموزشی و کتب درسی است.

با بررسی محتوای کتاب‌های درسی در مقاطع مختلف آیا می‌توان نتیجه گرفت که در محتواهای گردآوری شده، مصادیق و مضامین واقعی و متناسب با شرایط و مقتضیات امروز جامعه وجود دارد؟ یا اینکه آیا این مطالب بر اساس تئوری‌های علمی و داده‌های تعریف شده در قواعد مرسوم دانشگاهی به دانش‌آموزان ارائه می‌شود؟

برخی معتقدند که سکون و رخوتی وجود دارد که باعث شده است تا دانش‌آموزان پس از 12 سال تحصیل مستمر، با حجم انبوهی از مطالبی روبه‌رو شوند که بسیاری از آنها هیچ کاربرد و سودی در زندگی آنها ندارد.

شاید همین دلیل بود که باعث شد رئیس جمهور امسال در آغاز سال تحصیلی زبان به انتقاد از کتاب‌های درسی بگشاید و نسبت به عدم کاربردی بودن آن برای دانش‌آموزان معترض باشد.

روحانی در سخنان خود اظهار داشت: وقتی امروز کتاب‌های درسی را باز می کنیم، غیر از عوض شدن جلد، فونت، عکس و تغییر بعضی عبارت‌ها نسبت به زمانی که ما درس می‌خواندیم، تغییر چندانی نکرده است.

وی ادامه داد: این در حالی است که ما باید دانش‌آموزان را حداقل برای 12 سال آینده تربیت کنیم؛ این در حالی است کتاب‌های درسی ما، دانش‌آموز را برای دیروز تربیت می‌کند نه برای فردا و حتی امروز.

این انتقاد صریح در حالی عنوان می‌شود که مسئولان سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و تدوین کتب درسی، همواره بر به‌روز و کاربردی بودن محتواهای کتب درسی تأکید دارند و اما این انتقاد رئیس جمهور در حالی صورت می‌گیرد که چهار سال تألیف کتب درسی در دولت یازدهم صورت گرفته است و این پرسش مطرح است که چرا رئیس جمهور که خود رئیس شورای عالی آموزش و پرورش است، در این مدت نسبتاً طولانی لب به اعتراض نگشود و اکنون این موضوع را مطرح می‌کند؟!

ضمن اینکه احکام اعضای شورای سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی توسط رئیس‌جمهور صادر می‌شود و احکام ۷ عضو آن توسط روحانی در آبان ماه سال ۹۴ صادر شد.

اسدالله عباسی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با فارس در خصوص «وضعیت کتب درسی»، اظهار داشت: در این خصوص به اهداف و ارزش‌های نظام، قانون اساسی و مبانی فرهنگی، اسلامی و اجتماعی مطلوب دست پیدا نکرده‌ایم.

وی ادامه داد: انتظار این است که کتب علوم انسانی و علوم پایه مطابق با استاندارد های کشور باشد و باید به این موضوع توجه می‌کردیم.

عضو کمیسیون آموزش مجلس با بیان اینکه کارهایی در این خصوص صورت گرفته است، تصریح کرد: بر اساس سند تحول بنیادین، حجم، کیفیت محتوایی و شکلی کتب باید دچار تغییراتی شود.

عباسی تأکید کرد: نیازهای امروز و سرعت انتشار اطلاعاتی که به دست می‌آید با گذشته متفاوت است؛ به ویژه مباحث مربوط به فضای مجازی، اینترنت و رایانه که باید تغییراتی در این خصوص ایجاد شود.

وی با بیان اینکه ایجاد تغییرات نباید سلیقه‌ای و بر اساس نظرات خاص باشد، متذکر شد: این تغییرات باید بر اساس نگاه‌های کارشناسی صورت گیرد.

با همه این تفاسیر، ضرورت ایجاد تغییر در محتواهای درسی در همه پایه‌ها ضروری به نظر می‌آید و متولیان تألیف کتب درسی باید همچنان که در این مسیر حرکت کرده‌اند، ادامه راه دهند.

مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی، حلقه مفقوده کتاب‌های درسی است و ‌می‌طلبد تا صاحب نظران تازه نفسی به کمک مؤلفان فعلی کتب درسی بیایند و با هم اندیشی و تبادل نظر، به تولید محتواهای مناسب مبادرت ورزند.