عریضه‌نویسی‌ ۵۰۰ هزار تومانی در پرونده‌‌های خاص

خبرگزاری فارس: انگشت‌هایش را روی دکمه‌های سیاه یک ماشین تایپ قدیمی حرکت می‌دهد و به سرعت کلماتی را درون کادر «درخواست شکایت» حک می‌کند. موهایش یک دست سفید است و قوس کوچکی روی کمرش خودنمایی می‌کند پیر شده است اما کمی راست مینشیند تا جوانتر به نظر برسد. روی یک مقوای سفید با خطی درشت «عریضه نویسی» را حک کرده و کمی پایین تر کلماتی همچون تنظیم شکایت، نامه به ادارات، لایحه دفاعیه، اعتراض به رأی بدوی، اظهارنامه را نوشته و جایی کنار دستش در معرض دید عموم قرار داده است. چشمانم به دنبال کلمات افتاده و با اشتیاق به ماشین تایپ قدیمی زل زده‌ام، از بالای عینک نگاهم می‌کند و می‌گوید: از اون آلمانی قدیمی‌هاس که لنگه‌اش کمتر پیدا میشه، از صدتا کامپیوتر و لب تاپ بهتر کار می کنه. لبخندی می‌زنم و می‌گویم: بیشتر همکاراتون که رفتن دنبال تکنولوژی، شما چرا نرفتید؟ لبخندی می‌زند و در حالی که هزینه عریضه یک مشتری را داخل جیبش می‌گذارد، می‌گوید: همه چی قدیمیش بهتره. پاتوق‌شان خیابان‌های اطراف بازار تهران همچون فیاض بخش، بهشت و خیام است، جایی که مجموعه دادگاه‌های کیفری در آن واقع شده و روزانه افراد زیادی با مشکلات قضایی به آنجا مراجعه می‌کنند. تاریخچه عریضه‌نویسی تاریخچه عریضه‌نویسی در ایران به 80 سال قبل باز می‌گردد. آن زمان وزارت عدلیه و اداره ثبت اسناد به صورت مشترک فعالیت داشتند و هنوز دستگاه قضایی استقلال امروز خود را به دست نیاورده بود و عنوان قوه قضائیه بی معنا بود. از آن جایی که در آن دوران وکالت شغلی پرهزینه و جدید محسوب می‌شد، مردم به دلیل بی سوادی و عدم اطلاع کافی از قانون، تنظیم شکایات یا دادخواست‌های خود را به نویسندگانی می‌سپردند که بعدها نام عریضه‌نویس را به خود گرفتند. هرچند که امروزه بخشی از خدمات قضایی به صورت الکترونیکی درآمده اما عریضه‌نویسان همچنان مهمانان قدیمی ساختمان‌های دادگستری هستند. لیسانس برق دارم اما تصمیم گرفتم کار پدرم را پیش بگیرم/ قیمت هر عریضه از 10 تا 30 هزار تومان متغیر است احمد آقا یکی از عریضه نویس‌هایی است که به گفته خودش 17 سال است که در این زمینه فعالیت می‌کمد. وقتی از او در مورد تحصیلاتش می‌پرسم، می‌گوید: لیسانس برق دارم اما تصمیم گرفتم کار پدرم را پیش بگیرم. اکثر افرادی هم که مشغول عریضه نویسی هستند سابقه کار قضایی ندارند اما به دلیل سال‌ها تجربه کاری، به خوبی با مسائل حقوقی آشنایی دارند.. احمد آقا در مورد هزینه هر عریضه می‌گوید: هزینه هر عریضه بستگی به نوع عریضه دارد، که از 10 هزار تومان تا 30 هزار تومان متغیر است. اجاره اتاقک تایپ ماهیانه 2میلیون و 500 هزار تومان/ تجربه ما از وکلا بیشتر است آقای صفی نیا 75 ساله است، خود را قدیمی‌ترین عریضه نویس می‌داند و می‌گوید: من 37 سال است در این عرصه مشغول به کار هستم، در ارتش مشغول به کار بودم اما بنا به دلایلی از آنجا بیرون آمدم و به عریضه نویسی مشغول شدم. وی با بیان اینکه عریضه نویس‌ها تحت پوشش بیمه نیستند، گفت: اکثر عریضه نویس‌ها دیپلم هستند اما تجربه کاری ما از خیلی وکلای تازه کار بیشتر است، ما الان پر از تجربه‌ایم در حالی که خیلی از این وکلای تازه کار و جوان چیزی نمی‌دانند و گاهی حتی از نوشتن یک لایحه و یا دادخواست عاجزند! این عریضه نویس در خصوص نوع عریضه‌ها گفت: اکثر شکایت‌ها در این محدوده مربوط به کلاهبرداری و ضرب و شتم است. وی در خصوص تعامل‌شان با قوه قضائیه گفت: چند وقت پیش کنار همین جا یک اتاقکی را در اختیار ما قرار داده بودند که الان در حال تعمیر است، برای این اتاقک که 4 نفر در آن کار می‌کردند برای 20 روز کاری از ما 2 میلیون و 500 هزار تومان گرفته‌اند. عریضه 500 هزارتومانی برای پرونده‌های خاص/دستمزد 2 میلیون تومانی در ازای آموزش فوت و فن‌های کار قضایی علی آقا بازنشته دادگستری است، وقتی از او در مورد شرایط کاری‌اش می‌پرسم می‌گوید: من کارمند اجرای احکام بودم، به لحاظ مالی تأمین هستم اما چون دوست ندارم بیکار باشم مشغول عریضه نویسی‌شده‌ام. وی با بیان اینکه بسیاری از وکلای جوان کم تجربه هستند، می‌گوید: گاهی پیش می‌آید که برای آشنا کردن یک کارآموز وکالت با فوت و فن‌های کار قضایی 2 میلیون تومان دستمزد گرفته‌ام. این رقم، رقم بالایی نیست چون بعداً همین کارآموز وکالت می‌تواند از یک پرونده 50 میلیون به جیب بزند. این عریضه نویس در خصوص قیمت هر عریضه می‌گوید: بعضی ها نرم کاری ندارند اما من 50، 200 و حتی 500 هزار تومان هم برای یک عریضه می‌گیرم. مثلاً شهرداری زمین کسی را تصرف کرده برای این موضوع قیمت عریضه نویسی بالا است. عریضه‌های 50 هزار تومنی معمولاً درباره اعتراض به یک حکم است. ما خواهان حضور عریضه نویس‌ها در اطراف مجتمع‌هایی قضایی نیستیم/90 درصد مکاتبات اصحاب پرونده با مراجع قضایی الکترونیکی است برای اطلاع از وضعیت عریضه نویس‌ها و صحت ادعاهای مطرح شده به سراغ رئیس کل دادگستری استان تهران رفتیم. غلامحسین اسماعیلی در گفت‌وگو با خبرنگار قضایی خبرگزاری فارس اظهار داشت: ما معتقدیم که با راه‌اندازی دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و انجام 90 درصد مکاتبات اصحاب پرونده با مراجع قضایی از این طریق،‌ حضور عریضه‌ نویس‌ها در مراجع قضایی موضوعیت خود را از دست داده است. وی با بیان اینکه در آینده حتی یک درصد باقیمانده از خدمات قضایی هم الکترونیکی خواهد شد، افزود: برخی از این عریضه نویس‌های قدیمی این روزها نسبت به الکترونیکی شدن خدمات و کساد شدن بازار خود گلایه دارند و بر همین اساس فرافکنی‌هایی هم می‌کنند. رئیس کل دادگستری استان تهران تصریح کرد: ما خواهان حضور این عریضه نویس‌ها در اطراف مجتمع‌هایی قضایی نیستیم، این افراد حتی تعرفه مشخصی هم ندارند و گاهی در دادخواست‌ها به دلیل کم سوادی مطالبی را می‌نویسند که مشکلات را بیشتر می‌کند. اسماعیلی تاکید کرد: این افراد به دنبال دریافت مجوز راه‌اندازی دفاتر خدمات الکترونیک بودند اما برای این کار شرایطی لازم است که یکی از آنها داشتن تحصیلات در حوزه حقوق است و این افراد واجد شرایط لازم نبوده‌اند. وی در پایان گفت: توصیه من به عریضه‌نویس‌های مجتمع‌های قضایی این است که اگر توان کار دارند به عنوان کارمند جذب دفاتر خدمات الکترونیک قضایی شوند، در هر صورت ما نه تنها به دنبال درآمدزایی از طریق این افراد نیستیم بلکه به دنیال این هستیم که این افراد در اطراف مجتمع‌های قضایی نباشند.