۴ راهکار برای «تغییر تعطیلات مدارس»/ درد قدیمی آموزش و پرورش درمان می‌شود؟!

داستان دنباله‌دار تعطیلی‌های تابستانی و غیرتابستانی مدارس آنقدر سر دراز دارد که دانش‌آموزان هر نسلی، به نوعی با آن درگیر بوده‌اند. آغاز سال تحصیلی و انتظار شنبه تا پنج‌شنبه و خبر تعطیلی‌های گاه و بیگاه که به مدد آلودگی هوا و بارش برف و مناسبت‌های مختلف تقویمی پیش می‌آید، کم‌کم به بلای جان نظام آموزشی تبدیل شده و فرایند آموزش و تربیت را با خطرهای غیرقابل تعارف روبرو کرده است.

چندی پیش، خبر رسید که وزارت آموزش و پرورش بالاخره دست به کار شده و قرار است، دست به دامن مجلس شود تا با تغییر قانون موجود، تقویم آموزشی مدارس را تغییر دهد، تا ضمن بهره‌وری بهتر از فرصت‌های آموزشی و تربیتی طی سال، تعطیلات مدارس را هم سر و سامان دهد. هرچند آن زمان خبر چندانی از جزئیات برنامه وزارت آموزش و پرورش بیرون نیامد که می‌خواهد چه کند، اما همین دست به کار شدن برای جراحی این درد قدیمی نظام آموزشی هم جای امیدواری دارد. مدتی پس از علنی شدن زمزمه‌ها برای تغییر تقویم آموزرشی مدارس، «طرح تقویم آموزشی مدارس» هم در صحن مجلس اعلام وصول شد و به کمیسیون آموزش و تحقیقات ارسال شد تا بررسی و احتمالا چکش‌کاری شود، حالا بیشتر از قبل این سوال مطرح است که برنامه و ایده آموزش و پرورش برای تغییر در جدول زمان‌بندی تعطیلات مدارس چیست و مجلس چقدر موافق است؟ 4 مدل برای جراحی بیماری «تعطیلی‌زدگی» مهدی نوید ادهم دبیر شورای عالی آموزش و پرورش در گفتگو با خبرنگار «فردا»، درباره چند و چون این ماجرا و جزئیات لایحه‌ای که از سوی دولت به مجلس رفته است، اینطور توضیح می‌دهد که: «هدف از این لایحه، این است که تعیین تکلیف تقویم آموزشی مدارس به خود وزارت آموزش و پرورش سپرده شود و این وزارتخانه متناسب با شرایط اقلیمی و منطقه‌ای کشور، تقویم آموزشی را به طور منعطف تهیه کرده و به تصویب هیات وزیران برسد.» وی می‌افزاید: «در حال حاضر، طبق قانون مصوب مجلس شورای اسلامی که برای چندین سال قبل است، تقویم آموزشی مدارس به صورت ثابت تعریف شده که بر اساس آن، سال تحصیلی از اول مهر آغاز می‌شود و تا پایان اردیبهشت‌ماه ادامه دارد و سپس فرایند ارزشیابی و امتحانات آغاز می‌شود». نوید ادهم رضایت قطعی وزارت آموزش و پرورش را از لایحه‌ای که به مجلس ارائه شده، اعلام می‌کند. وی ادامه می‌دهد: «این لایحه هم‌اکنون به مجلس ارائه شده و در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در دست بررسی است و ما نیز کاملا با آن موافقیم و معتقدیم، بجای اینکه سال تحصیلی در روز اول مهر به طور همزمان آغاز شود و در یک روز مشخص مثل آخر اردیبهشت‌ماه هم تمام شود، این مدل باید تغییر کند و الگویی منعطف و متناسب با شرایط کشور اجرا شود. این لایحه فقط یک ماده واحده دارد و در آن، مدلی برای تقویم آموزشی مدارس مطرح نشده و تنها درخواست شده است که اختیار طراحی الگو برای تقویم آموزشی به وزارت آموزش و پرورش سپرده شود؛ البته اگر مجلس با تصویب این ماده واحده موافقت نکند، طبیعتا طبق روال جاری عمل خواهیم کرد». دبیر شورای عالی آموزش و پرورش از طراحی 4 مدل به صورت پیش‌فرض برای تغییر در تقویم آموزشی مدارس خبر می‌دهد که در صورت مواقت مجلس، وزارت آموزش و پرورش یکی از این مدل‌ها یا مدلی شبیه به آنها را طراحی خواهد کرد. اول اینکه، «زمان آغاز سال تحصیلی یکسان نباشد و در مناطق مختلف کشور متناسب با شرایط آب و هوایی آن مناطق، از اول تا 15 شهریور به عنوان زمان بازگشایی مدارس در نظر گرفته شود». دوم، «به میزانی که در شهریورماه به سال تحصیلی اضافه می‌کنیم، تعطیلات زمستانی در نظر بگیریم؛ به عنوان مثال، این تعطیلات می‌تواند در بهمن‌ماه باشد که خستگی بچه‌ها هم تعدیل شود. این مدل از زوایای دیگری هم توجیه دارد؛ از جمله اینکه مسافرت‌های زمستانی و برنامه‌های توریستی این فصل از سال را امکان‌پذیرتر می‌کند». سوم، «زمان آغاز سال تحصیلی به طور کامل و یکسان در کشور تغییر کند و در نتیجه، زمان پایان یافتن سال تحصیلی هم تغییر کند». و چهارم، «تعطیلات به صورت شناور تعریف شود، مثلا 10 هفته تدریس و 2 هفته تعطیلی در نظر گرفته شود و این روند دائم تکرار شود؛ البته این مدل خیلی بعیدتر از سایر مدل‌های پیشنهادی است و اجرای آن، پیچیدگی‌های خاصی دارد، ولی به هر حال به عنوان یک ایده مطرح است». دبیر شورای عالی آموزش و پرورش یادآور می‌شود که «فعلا کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس از ما دعوت کرده‌اند و ما هم نظر کارشناسی‌مان را گفته‌ایم و منتظریم که ببینیم چه تصمیمی گرفته می‌شود؛ امیدواریم این کار به سال تحصیلی جدید برسد». یادآوری یک تلنگر تاریخی بیش از 15 سال از تلنگری که رهبر معظم انقلاب به همگان زدند تا شاخک‌ها نسبت به وضعیت تعطیلی‌ها در کشور حساس شود، می‌گذرد. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای 16 فروردین ماه سال 1381 نسبت به تعطیلات طولانی و بی‌رویه در کشور هشدار دادند و فرمودند: «این تعطیلات طولانی و بی‌دلیل، هیچ منطق عقلایی ندارد. وضع خوبی نیست که اوّل سال، روزهای متوالی - گاهی دو هفته و گاهی بیشتر - همه چرخ‌های فعالیت در کشور از حرکت بیفتد. خلاف مقرّرات هم هست، طبق مقررات تعطیلی‌ها محدود است». ایشان به دامنه وسیع‌تر این بیماری هم اشاره کردند و افزودند: «ما در ایّام سال، تعطیلی زیاد داریم که این به زیان کشور است. در بعضی از کشورهای دنیا، طبق فهرستی که مشاهده می‌کردم، همه تعطیلات رسمی در طول سال از پنج، شش روز تجاوز نمی‌کند. لکن ما تعطیلی‌هایمان بسیار زیاد است. علاوه بر آن هم عده‌ای با بی‌توجّهی و بی‌اعتنایی خود به کار، علم، تحصیل و به اشتغالات روزمره زندگی و کارهای اداری و سازندگی، بر این تعطیلات اضافه هم می‌کنند؛ آن‌هم در آغاز سال؛ توصیه مؤکد بنده این است که هم مسئولین و هم آحاد مردم عزیزمان تصمیم بگیرند این تعطیلات را کم کنند. این همه تعطیلات پی‌درپی، زیان‌هایی به بار می‌آورد که هر چند در اول کار محسوس نیست، لکن نتایج آن برای همه زیان‌بار است.» حالا که وزارت آموزش و پرورش به عنوان زیربنای توسعه کشور، دست به کار شده تا جراحی این بیماری قدیمی را از خود شروع کند، باید منتظر مجلس ماند و اراده‌اش را برای حل این معضل کهنه مشاهده کرد.