آیا «غیبت» مختص آخرالزمان است
غیبت مخصوص امام زمان نیست، اهل سنت هم بر این عقیده است که برخی از پیامبران خدا مدتی از عمرشان را در غیبت به سر بردند؛ حضرت موسی مثل امام عصر(عج) دو غیبت داشتند غیبت طولانی حضرت موسی بیست و هشت سال به طول انجامید.
خبرگزاری فارس: حجت‌الاسلام محمدمهدی حائری‌پور استاد تخصصی مهدویت در کرسی امام شناسی ( حلقات معرفت) که در شبستان کربلای مسجد مقدس جمکران برگزار شد، با بیان اینکه یکی از موضوعات مهم، امام شناسی است، ما که به مسجد جمکران آمده و نماز و راز و نیاز و عبادت انجام می دهیم، چه خوب است در کنار این عبادات، قدمی به سمت معرفت بیشتر نسبت به امام زمان علیه‌السلام برداریم.
وی اظهار داشت: این حدیث شریف پیامبر اکرم(ص) را همه شنیده‌ایم «من مات و لم یعرف امام زمانه، مات میته الجاهلیه»؛ هر کسی بدون شناخت امام زمانش از دنیا برود،مسلمان از دنیا نرفته است. بدان معنا که در راه نبوده، به بیراهه و گمراهی کشیده شده است. بنابراین مسئله معرفت امام بسیار مهم است.
این استاد تخصصی مهدویت ابراز داشت: امام حسن عسکری(ع) نماینده‌ای در شهر قم به نام احمد ابن اسحاق اشعری داشتند که سنگ بنای مسجد امام حسن عسکری (ع) در نزدیکی حرم حضرت معصومه (ع) به دستور امام حسن عسکری (ع) توسط ایشان نهاده شده است. احمد ابن اسحاق اشعری می‌گوید: یک زمانی به دلم افتاد که خدمت امام حسن عسکری (ع) شرفیاب شوم و از ایشان در مورد اینکه چه کسی پس از ایشان بر ما امامت خواهد کرد سوال بپرسم. مسئله امام شناسی بسیار مهم است،ابن اسحاق از همین مکان مقدس، قم، به سمت عراق حرکت کردند تا به سامرا که در حال حاضر حرم مطهر امام حسن عسکری (ع) و امام هادی (ع) در آن قرار گرفته است، رسیدند و وارد خانه امام شدند و ایشان را ملاقات کردندامام عسکری (ع) پس از سلام به او فرمودند: ای احمد ابن اسحاق از آن زمانی که خدا زمین را خلق کرده هیچگاه زمین خالی از حجت نبوده است و همیشه یک امام از ما وجود داشته است. احمد ابن اسحاق با خود می گوید: عجب، امام دقیقاً در مورد همان موضوعی صحبت کردند که من به خاطر آن آمده بودم. عرض کردم آقا جان اتفاقاً آمده ام بدانم پس از شما چه کسی بر ما امامت خواهد کرد؟ در آن زمان امام حسن عسکری در سختی و تنگنا و جو خفقان آوری زندگی می کردند.
وی ادامه داد: به محض پرسش احمد بن اسحاق آقا با سرعت به داخل اندرونی خانه رفتند و با کودکی سه چهار ساله در آغوششان بازگشتند و فرمودند: ای ابن اسحاق اگر نزد خداوند و حجتهای خدا و امامان معصوم گرامی نبودی و قیمت نداشتی این فرزندم را به تو نشان نمی دادم.
حائری‌پور گفت: دقت بفرمایید کسی مشتاق دیدار امام زمان باشد، بسیار حواسش باشد، کار هر کسی نیست. در، آمدن به مسجد جمکران، باید دقت کنیم به کجا و چه مکان مقدسی آمده ایم. اینجا نگاه امام زمان هست، عنایت حضرت حجت هست. در اینجا باید پاک شد و بیرون رفت. ابن اسحاق می گوید پرسیدم: آیا نشانه ای در ایشان هست که قلبم به اطمینان برسد؟ امام سکوت کردند و کودک لب به سخن گشودند: «انا بقیةالله فی ارضه و المنتقم علی اعدائه»؛ من ذخیره خداوند بر روی زمین هستم و همان کسی هستم که خداوند او را نگاه داشته برای آنکه انتقام از دشمنان خدا بگیرد.
وی تصریح کرد: در این داستان یک سوال مطرح می شود که حضرت عسکری (ع) از قسم جلاله یاد کرده اند که: «والله لیغیبن غیبه لا ینجو فیها من الهلکه الا من ثبت الله عزوجل علی القول بامامته و وفقه (فیها)لدعاء بتعجیل فرجه»؛ حضرت قسم جلاله یاد می کنند که همه در دوران غیبت هلاک می شوند الا دو گروه :گروه اول کسانی که خداوند به آنها توفیق دعا برای حضرت را میدهد. گروه دوم کسانی که در این مسیر ثبات قدم دارند آیا دعاهای ما راه گشاست؟ آیا دعا برای فرج آقا در مسجد جمکران باعث می شود که ظهور نزدیک شود؟
این استاد تخصصی مهدویت عنوان کرد: قطعا همین طور است چراکه امامان معصوم و خود حضرت امام عصر فرمودند: «اکثروا الدعا به التعجیل الفرج، فان ذالک فرجکم»؛ بسیار دعا کنید برای فرج ما، همانا فرج شما در همین دعا کردن است. مشخص است که دعای ما هم دارای اثر در فرج است و هم گره کار خود ما را باز میکند.شاید یک سرودلیل آن این است که زمانی که من برای فرج دعا می‌کنم یعنی تمام خواسته های خود را فراموش کرده و برای ظهور ایشان دعا می کنم و آن حضرت هم دست به سوی آسمان بلند میکند و برای گرفتاری من دعا می کنند و این دعا برگشت ندارد.
وی یادآور شد: کسانی جزو نجات یافتگان در آخرالزمان هستند که در دوران غیبت قبل از ظهور ثابت قدم هستند، ما چگونه می توانیم ثبات قدم داشته باشیم؟ حال آنکه در روایات آمده است: آخرالزمان اشد الفتن، یعنی آخرالزمان دورانی است که شیطان تمام جنود خود را جمع می کند که دل ما را از خیمه گاه حجه ابن الحسن جدا کند. ما چه کارهایی را می توانیم انجام دهیم تا مطابق روایات در این مسیر ثبات قدم داشته باشیم؟
حجت‌الاسلام حائری‌پور گفت: همه دوست دارند در مسیر حضرت امام عصر قدم بردارند اما در آخرالزمان با این حجم فتنه چطور می شود به این مطلب رسید در پاسخ به این مسئله من الگویی از داستان حضرت یوسف پیامبر را عرض می کنم و خواهید دید که این خطرات مختص زمان حال نیست و همیشه وجود داشته اما به اشکال وصورت های متفاوت، مثلا زمانی که ماهواره و وسایل ارتباط جمعی نبود، اما راههای دیگری برای شیطان وجود داشته است.
در ادامه برخی از سؤال‌ها و پاسخ‌های که در این جلسه مطرح شد، می‌آید:
اکنون که ما در غیبت کبری هستیم، فلسفه غیبت طبق روایات چیست؟ چرا حضرت غائب شده اند؟
این که چرا امام غائب شده اند نکته جالبی است، و البته این سوال جای بحث طولانی دارد که در جلسات متعدد باید به آن پرداخته شود.در روایات اهل بیت به سوال این که چرا امام غائب شده است پاسخ داده شده است و علل مختلفی برای آن ذکر گردیده است که به طور اختصار عرض می شود:
یکی از علت هایی که در روایات متعددی آمده است این است که وجود و حیات مقدس آقا امام زمان در خطر است چرا که در زمان خلیفه عباسی دشمنان می دانستند که امام حسن عسکری امام یازدهم شیعیان است و از آنجا که پیامبر خدا از وجود دوازدهمین از جانشینان پیامبر خبر داده بودند و فرموده بودند که او کسی است که بساط ظلم را از جهان برخواهد چید؛ لذا آن ها می خواستند با وجود مقدس امام زمان همان کاری را انجام بدهند که در زمان فرعون با موسی بن عمران انجام دادند آن زمان فرعون تصمیم گرفته بود که جناب موسی را حتی در بدو تولد و در گهواره به قتل برساند دشمنان امام زمان نیز تصمیم گرفتند چنانچه در خانه امام حسن عسکری متولد شود باید به قتل برسد و با چنین نیت شومی جاسوسانی برای دریافت خبر گماشته بودند با وجود چنان جو خفقان آوری چنانچه امام آشکار بودند و در مقابل دیدگان قرار می گرفتند و همه ایشان را می شناختند به راحتی در همان کودکی به قتل می رسیدند. در حالی که ایشان امام آخری هستند و قرار نیست بعد از ایشان امامی باشد و این را خداوند می خواهد که او را نگه دارد برای روزیکه مردم جهان آمادگی داشته باشند و با قیام ایشان عدالت جهانی برپا شود حال چنانچه قرار باشد در کودکی به قتل برسند تمام اهداف الهی و تمام اهدافی که انبیا داشتند و همگی در امام زمان خلاصه شده است تمام این اهداف نقش بر آب خواهد شد، لذا روی مصلحت بر حفظ جان امام زمان اراده خداوند متعال بر آن قرار گرفته است که برای حفظ جان امام عصر ایشان درپس پرده غیبت قرار بگیرند
آیا غیبت مختص آخرالزمان است و مختص آخرین حلقه سلسله زعامت، امامت، یوسف فاطمه است یا این که بین انبیا و اولیای الهی چنین اتفاقی در برهه های مختلف زمانی اتفاق افتاده است؟
غیبت مخصوص امام زمان نیست، اهل سنت هم بر این عقیده است که برخی از پیامبران خدا مدتی از عمرشان را در غیبت به سر بردند مانند حضرت موسی مثل امام عصر دو غیبت داشتند غیبت طولانی حضرت موسی بیست و هشت سال به طول انجامید، حضرت عیسی نیز مدتی غائب بودند، حضرت صالح، حضرت ادریس، حضرت یونس و حضرت یوسف همگی غیبت داشتند اما دیده نشده است که در میان انبیا کسی غیبتش به طولانی امام زمان باشد. شاید دلیل آن این باشد که امام زمان کاری را باید انجام دهند که به عهده آنها نبوده است آنها رسالت دعوت مردم به دین خدا داشته اند، حال اگر کسی قبول نکند مسئولیتش با خودش است و اجباری نیست؛ اما امام زمان دنیایی را به حرکت در خواهند آورد و عدالت و صلح را بر جهان حاکم خواهند کرد پس کره زمین باید برای استقبال از ایشان آماده باشد این استقبال نیازمنداین است که مدتی بگذرد تا بشر به بلوغ فکری و اجتماعی دست یابد چرا که بشر هر چه به سمت جلو گام برمی دارد عطشش برای اجرای عدالت و نجات نسبت به آلودگی هایی که در جهان است بیشتر می شود، پس بنابراین دلیل غیبت حفظ جان حضرت وزمینه سازی جهت ظهور ایشان است و نکته دیگر این که انبیائ الهی غیبت داشتند اما ائمه غیبت نداشتند و در واقع غیبت حضرت مهدی سنتی است که در انبیا بوده است و در ایشان تکرار شده است.
در دوران آخر الزمان که زمان غیبت کبری است، ، بالاترین آزمایش و امتحان الهی است.ما چگونه می توانیم از امام غائب بهره داشته باشیم؟ و از ایشان استفاده کنیم؟
همه ما کم و بیش این جمله را شنیده ایم که وجود مقدس امام زمان در دوران غیبت به خورشید پشت ابر تشبیه شده است. این تشبیه در کلام رسول الله بیان شده است. یکی از یاران پیامبر اکرم از ایشان شنیده اند که امام دوازدهم غائب می شوند حضرت فرمودند دوازه جانشین خواهم داشت که آخرین آنها مهدی است و غائب خواهد شد. جابر سوال کرد یا رسول الله آیا شیعیان آن زمان می توانند از امامی که غائب است استفاده کنند؟ پیامبر اکرم (ص) قسم خوردند و فرمودند آری، از نور او نور میگیرند و ولایت آن امام غائب بهره مند می‌شوند مانند انسان هایی که از خورشید پشت ابر استفاده می کنند. این تشبیه بسیار زیبایی است چرا که روزی که آفتاب پشت ابر است و هوا ابری است همه در حال جنب و جوش و فعالیت هستند گرچه آفتاب پشت ابر است اما نور و حرارتش هر چند کمتر از روزهای آفتابی است به زمین می رسد و مثل شب نیست که سیاهی همه جا را فرا بگیرد.
مثل خورشید پشت ابر است به چه معناست؟
1- اول این که امام وجود دارد و نظر عنایتش به تک تک شیعیانش است و خود وجود مقدس امام زمان می فرماید: شیعیان، ما هرگز رعایت حال شما را فراموش نکردیم و یاد شما را از خاطر نبردیم پس گرچه امام غائب است اما نظر عنایتش شامل حال شیعیان است.
2- امام گرچه غائب است اما طبق روایات دعای ایشان شامل حال ما شیعیان است. به عنوان مثال مقام معظم رهبری به ایشان متوسل شده اند پس فتنه جمع شد، پس دعای حضرت مهدی(عج) موثراست.
3- آخرین مورد: تأثیر امام در زمان غیبت چیست؟ امام برای هدایت وسازندگی ما است و همگی دقت داشته باشید دو نوع هدایت وجود دارد یکی مستقیم است مثل امیر المومنین که روی منبر کوفه می نشیند و با ملتش صحبت می فرماید و نوع دوم هدایت غیر مستقیم است بدان معنا که من وشما اطمینان داریم که امام زمان است و بر احوال ما نظارت دارد پس بنابراین ما مراقب اعمالمان هستیم مثلا در همین مسجد جمکران وقتی کسی در جوارمان غیبت کند از او خواهش می کنیم که در خانه امام زمان پشت سر کسی حرف نزند.اگر اعتقاد ما به این باشد که امام مرا می بیند مسجد جمکران، تبریز، قزوین و رشت فرقی ندارد شیعه باید توجه داشته باشد که زیر نظر امام زمان است و امام حی و حاضر است و این به تربیت او کمک می کند و به سازندگی و تقوا نزدیکتر می شود.
دیدگاه تان را بنویسید