چند راهکار ساده برای آراسته گویی
انسان موجودي اخلاقي است. پس اگر خلق و خوي خود را نسازد از دايره انسانيت بيرون است؛ چرا كه انسان، هم دانايي و هم توانايي تغيير مثبت را داراست و مي‌تواند فضيلت اخلاقي را در خود تحقق بخشد. كسي كه خود را به فضيلت و كرامت انساني مزين مي‌سازد و تربيت مي‌كند، داراي منش و كنش و واكنش نيك مي‌شود و به عنوان يك انسان اخلاقي شناخته مي‌شود. عقل و قلب آدمي است كه انسان را به سمت دانايي مي‌برد و گرايش به زيبايي‌ها و نيكي‌ها را در وي بر مي‌انگيزد.
روزنامه آرمان: انسان موجودي اخلاقي است. پس اگر خلق و خوي خود را نسازد از دايره انسانيت بيرون است؛ چرا كه انسان، هم دانايي و هم توانايي تغيير مثبت را داراست و مي‌تواند فضيلت اخلاقي را در خود تحقق بخشد. كسي كه خود را به فضيلت و كرامت انساني مزين مي‌سازد و تربيت مي‌كند، داراي منش و كنش و واكنش نيك مي‌شود و به عنوان يك انسان اخلاقي شناخته مي‌شود. عقل و قلب آدمي است كه انسان را به سمت دانايي مي‌برد و گرايش به زيبايي‌ها و نيكي‌ها را در وي بر مي‌انگيزد. شيريني و شيوایي گفتار ادبيات و آموزش‌هاي ادبي و تعليم آداب، به شخص كمك مي‌كند تا به شيريني و شيوايي سخن بگويد. در حقيقت علومي از جمله علوم معاني و بيان و بديع به آدمي مي‌آموزد كه چگونه ظاهر سخن و گفتارش را نيك گرداند تا در جامه زيبا، سخني را به نيكي ارائه دهد. فصاحت و بلاغت و شيوايي و رسايي سخن، امري بسيار پسنديده است؛ زيرا اگر مفهوم و مطلب مهم و ارزشمندي را در جامه و ظاهري ناپسند و زشت ارائه دهيم در بسته‌بندي محتواي ارزشي، كوتاهي كنيم، از ارزش و اعتبار آن نيز كاسته‌ايم. نيك‌گفتاري از نظر قرآن خداوند گفتار نيك را به خوبي توصيف كرده و در آيات چندي نشان داده است كه چگونه بايد ظاهر و باطن گفتار را آراست تا نيكوترين سخن بر زبان جاري شود. در اينجا به برخي از ويژگي‌هاي سخن نيك از نظر قرآن اشاره مي‌كنيم. راستي: سخن نيك، سخني راست است و در آن دروغ راه پيدا نمي‌كند. صدق و راستي كلام، به مطابقت آن با واقع، عقيده و عمل است. به اين معنا كه سخني است كه مطابق واقع و حقيقت است؛ ديگر آن كه مخالف عقيده شخص نيست و شخص در انديشه و پندار، چيزي ديگر ندارد و همان چه را اذعان و عقيده دارد بر زبان مي‌راند و در عمل نيز برخلاف آن رفتار نمي‌كند. بنابراين مانند منافق نيست كه بر زبان چيزي را مي‌راند كه در پندار و دل چيزي ديگر است (سوره منافقون، آيه ۱) يا سخني را نمي‌گويد كه در عمل برخلاف آن رفتار مي‌كند. در آيات قرآني بر صداقت در قول و فعل و عمل بسيار تاكيد شده و از دروغ به‌شدت بيزاري جسته شده است. بنابراين، مهم‌ترين ويژگي گفتار نيك، راست گفتاري و صداقت و راستي است. استوارگويي: دومين ويژگي گفتار نيك، استواري در سخن است. به اين معنا كه چنان از برهان و علم و قطع برخوردار باشد كه هيچ خدشه‌اي بدان وارد نشود و هيچ راه نفوذي براي تخريب آن وجود نداشته باشد. خداوند از اين ويژگي به قول سديد ياد مي‌كند؛ (نساء، آيه ۹ء احزاب، آيه ۷۰) زيرا سخني چنان استوار چون سد محكم است كه هيچ راه نفوذي نيست تا سد بشكند و تخريب شود و تخريب گر شود. استواري سخن به منطق قوي و برهان و علم و قطعي بودن آن است. به اينكه سخني نگويد كه بر پايه ظن و تخمين و گمان است. رساگويي: از ديگر ويژگي‌هاي گفتار نيك، رساگويي است. به اين معنا كه همه مفهوم كلام درك شود و چيزي برخلاف ظاهر آن فهميده نشود. بلاغت و رسايي كلام از جمله ويژگي‌هايي است كه مخاطب را تحت تاثير قرار مي‌دهد و به او اجازه نمي‌دهد تا در محتواي آن ترديد افكند و گمان به خلاف آن برد و احتمال خلاف بدهد كه شايد چيزي ديگر را اراده كرده است. مخاطب تحت تاثير بلاغت كلام و رسايي آن، قرار گرفته و پيام را به خوبي پذيرا مي‌شود. (نساء، آيه ۶۳) آسان‌گويي: سخن نيك؛ سخن آسان و روان و قابل درك و فهم براي همگان است. كسي كه مي‌خواهد ديگران او را درك كنند به جاي آنكه به دشواري سخن بگويد و درخواست‌هاي سخت و ناممكن داشته باشد و خواسته‌هاي بيجا را مطرح سازد، كلامي بگويد كه قابل درك و فهم و عمل باشد و مردم را به زحمت نيندازد. (اسراء، آيه ۲۸) از اين آيه همچنين فهميده مي‌شود كه انسان مي‌بايست در گفتار، نرم و لطيف باشد و سخن به درشتي نگويد و زمينه‌اي را فراهم نسازد كه مردم به خاطر درشت گويي، از پيرامون وي دور شوند و سخن او را نشنوند چه رسد كه عمل كنند. متين‌گويي: از ديگر خصوصيات كلام نيك آن است كه سبك مغز نباشد و مطالبي در آن طرح نشود كه هيچ سودي براي مخاطب ندارد. اگر سخن هرچند شيوا و شيرين و رسا باشد ولي از متانت محتوا و بار معنايي خوب و مناسب برخوردار نباشد، هيچ ارزشي ندارد. بنابراين مي‌بايست كلام داراي محتواي سنگين و باوقار باشد كه به درد مردم بخورد و ايشان را به تفكر و تدبر بخواند و به سوي معارف و حقايق بكشاند. (مزمل، آيه ۵) بهترين‌گويي: اگر هر سخني نيك و بد دارد و انسان، نيك و معروف و پسنديده آن را برمي گزيند و مي‌گويد و خود را چنان به آداب ادبيات نيك تربيت مي‌كند كه خوب و پسنديده بگويد، ولي بهتر آن است كه درميان ظاهر خوب از بهترين‌ها و از نظر باطن محكم و سنگين و استوار، از كامل ترين‌ها استفاده كند. پس بهترين سخن‌ها را در بهترين جامه‌ها ارائه دهد و در اين راه كم نگذارد. خداوند از بندگان خود مي‌خواهد تا بهترين قول و كلام را بشناسد و آن را در علم و عمل پيروي كنند. لذا براحسن قول تاكيد ويژه‌اي مي‌كند كه بهترين در خوب‌ها و پسنديده‌هاست. (فصلت، آيه۳۳) اگر بخواهيم ديگر ويژگي‌هاي گفتار نيك را بگوييم شايد نيازمند تحقيق و بررسي بيشتر و كامل تري در قرآن باشد ولي به همين مقدار بسنده مي‌شود زيرا مي‌دانيم كه عمل به اينها خود عامل رسيدن به نيكوترين گفتارها خواهدبود.
دیدگاه تان را بنویسید