جدال با مرگ؛ ۷۰ متر زیر سطح دریا

روزنامه ایران:تصور اینکه نیمه‌های شب، صدها کیلومتر دورتر از خشکی، چند ساعتی را زیر امواج سهمگین دریا، در عمق تاریک 70 متری بگذرانی، چقدر می‌تواند دلهره‌آور باشد؟ دریای خوفناک، موج‌های مهیب، تاریکی محض و دنیای ناشناخته‌ زیر آب را چه کسی تجربه کرده‌ است؟ تصور چنین شرایطی هم خوفناک است.«امیرعباس نوید» رئیس تعمیرات تأسیسات زیرآب منطقه ویژه جزیره «لاوان» 30 سال است که در چنین شرایطی غواصی می‌کند. به قول حافظ: «شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین حایل» او درباره خطراتی همچون احتمال قطع شدن اکسیژن و خفگی غواص، حمله کوسه‌‌ و مار و عروس‌های دریایی و گم شدن در عمق بیش از 70 متر و... می‌گوید؛ از اینکه برای رسیدن به عمق 70 متر می‌شود 3 دقیقه‌ای رفت اما برای بالا آمدن 3 ساعت وقت لازم است. او از سختی‌هایی می‌گوید که بیشتر شبیه کابوس است تا واقعیت!میهمان غواصانی هستیم که برای نصب تأسیسات دریایی، سکوهای نفتی و تعمیرات لوله‌هایی که از کف دریا عبور می‌کنند تا طلای سیاه را به خشکی یا اسکله‌‌های صادرات نفت برسانند، شب و روز ندارند. آدم‌هایی که محل کارشان زیر دریاست.

امیرعباس نوید در دفترش نزدیکی اسکله لاوان منتظر ماست. به چهره‌‌‌اش اصلاً نمی‌خورد 50 ساله باشد. بزنم به تخته هیکل تراشیده‌ای دارد و تاری از موهایش هم سفید نشده. لباس ویژه شرکت نفت «فلات قاره» که بی‌شباهت به لباس خلبانی نیست به تن دارد.

نوید از کتابخانه‌اش کتابی بیرون می‌آورد و شروع می‌کند به گشتن مطلبی که قرار است برایمان بخواند و توضیح دهد. کتابی که به گفته خودش، آخرین نسخه جداول برداشت فشار غواصان حرفه‌ای دنیاست و همه غواصان و شرکت‌هایی که در عملیات‌های حفاری و لوله‌گذاری دریایی از غواص استفاده می‌کنند، ملزم به رعایت آن هستند. البته این اجبار به سود غواصان و برای حفظ سلامت خودشان تدوین شده‌ است.

نوید بارها تجربه روبه‌رو شدن با کوسه را هنگام عملیات‌ لوله‌گذاری یا ترمیم خطوط لوله‌‌ها تجربه کرده است: «محیط زیر آب بسیار استرس زاست. محیط زیرآب متعلق به ما نیست و مربوط به جانوران دریاست و نمی‌شود روی رفتار آنان حساب باز کرد. گاهی می‌بینید رفتار خاصی ندارند ولی گاهی هم حالت تهاجمی به خودشان می‌گیرند.

از کوسه خطرناک‌تر، ماهی‌های سمی هستند که تشخیص آن برای غواص سخت است؛ مثل سنگ ماهی یا خروس ماهی. سنگ ماهی شبیه به سنگ است. اگر حواسمان نباشد و دست روی آن بگذاریم نیش می‌زند. برخی از گونه‌ مارهای دریایی به مراتب خطرناک‌تر از مار کبری هستند. عروس‌های دریایی هم سم‌ مهلکی دارند و اگر غواص را نیش بزنند شاید دیگر فرصتی برای رسیدن به سطح آب نباشد. خود من در مدیترانه، دوره آموزشی غواصی می‌دیدم که در حال شنا احساس کردم سمت چپ سینه‌ام می‌سوزد. وقتی بالا آمدم برای چند ساعت فلج شدم. عروس دریایی نیشم زده‌ بود. شانس آوردم پزشک بود سریع درمانم کرد.

از همه اینها بگذریم، یکی از مشکلاتی که ما را با چالش روبه‌رو می‌کند، نبود پزشک غواص در ایران است. تعدادی از پزشکان دوره کوتاه مدتی گذرانده‌اند و کمک‌مان می‌کنند ولی ما نیاز شدیدی به پزشکان متخصص داریم. غواصی حرفه جدیدی است و باید گفت به بچه‌هایی که در این صنف کار می‌کنند ظلم می‌شود. در دادگستری کارشناس غواصی حرفه‌ای نداریم که معضل بزرگی است. همچنین در پزشکی قانونی کارشناسی نداریم که بتواند قصور را شناسایی کند؛ به‌عنوان مثال حادثه‌ای برای غواصی که در بخش خصوصی کار می‌کرد اتفاق افتاد و کارشناسی پرونده او به کاپیتان بازنشسته کشتی واگذار شد که براساس منطق او نمی‌تواند درباره غواصی نظر دهد. برخی از پیمانکاران قراردادی، غواص‌هایشان را بیمه نمی‌کنند یا بیمه کارگر معمولی برایش رد می‌کنند. برخی از آنها برای عمق بیشتر از 30 متر به غواص ‌اسکوبا می‌دهند که بسیار خطرناک و آسیب‌زا است. بیشتر حوادث غواصی مربوط به غواصی اسکوباست، متأسفانه کماکان پیمانکارانی به غواصان اسکوبا می‌دهند و حتی اتاق فشار ندارند و طبق جداول عمل نمی‌کنند.»نوید اسامی برخی از غواصانی را می‌گوید که بازنشسته و به درد و رنجی دچار شده‌اند که سال‌ها پس از غواصی به سراغ‌شان آمده. سردردهای مزمن، تحلیل رفتن عضلات، تنگی نفس و... تصور اینکه چطور می‌شود نیمه‌های شب برای تعمیر خطوط لوله نفت دل به دریای خوفناک، موج‌های سهمگین، تاریکی محض و دنیای ناشناخته‌ زیر آب زد و با صدها خطر دست و پنجه نرم کرد، تن آدم را به لرزه می‌اندازد.