دانشگاه های نخبه پرور دو سال است بودجه حمایتی نگرفته‌اند

روزنامه خراسان: طی سال های اخیر؛ با وجود تاکیدقوانین برنامه چهارم وپنجم توسعه بر لزوم حمایت ویژه از دانشگاه های برتر ویا به اصطلاح دانشگاه های نخبه پرور، مرور چندین دوره تخصیص اعتبار به دانشگاه ها موید آن است که نه تنها حمایت ویژه ای از این دانشگاه ها صورت نمی گیرد بلکه تخصیص نیافتن اعتبار کافی به دانشگاه های نخبه پرور، ماموریت این دانشگاه ها رانیز تحت تاثیر قرارداده و باعث شده است این دانشگاه ها نتوانند از تمامی توان وظرفیت خود برای تولید علم و انجام تحقیق وپژوهش استفاده کنند.اما با این حال وبا وجود همه بی توجهی ها، ظرفیت بالای علمی دانشگاه های برتر که تنها تعداد معدودی از دانشگاه های کشور را شامل می شود؛ باعث شده است که این دانشگاه ها بیشترین درصد تولیدات علمی کشور وبیشترین سهم درتربیت نیرو های متخصص ونخبه را به خود اختصاص دهند. در چنین شرایطی بدیهی است که حمایت ویژه از این دانشگاه ها بدون شک جهش قابل توجهی در زمینه رشد علمی کشور ایجاد خواهد کرد. دانشگاه های نخبه پرور مکان و بستر مناسبی برای رشد و پرورش نخبگان محسوب می شوند واز این حیث نیاز مند توجه ویژه و کافی هستند، اما متاسفانه نبود اعتبارات کافی در طول سال های گذشته باعث شده است که دانشگاه های نخبه پرور کشور نتوانند زیر ساخت ها وامکانات مناسبی را برای دانشجویان برجسته خود فراهم کنند.علاوه بر این ها برخی از این دانشگاه ها برای توسعه فضا های تحقیقاتی مناسب از جمله ایجاد و یا توسعه مراکز رشد ونوآوری با مشکل مواجه اند. این موضوع باعث شده است نتوانند جایگاه برتر خود را در تربیت نیروی انسانی متخصص و نخبه حفظ کنند و درعین حال برای حفظ کیفیت پژوهشی وآموزشی خود مطابق با استاندارد های جهانی پیش بروند.

حذف بودجه حمایتی دانشگاه های برتر از ردیف بودجه 95

با وجود تاکید اسناد بالا دستی از جمله قوانین برنامه چهارم وپنجم توسعه بر لزوم حمایت ویژه از دانشگاه های برتر ویا به اصطلاح دانشگاه های نخبه پرور،  متاسفانه طبق آن چه معاون اداری مالی وزارت علوم عنوان کرده است، طی 2سال گذشته یعنی سال های 94 و 95 بودجه حمایتی دانشگاه های برتر که از سوی دولت به این مراکز اختصاص می یافت، از ردیف بودجه حذف شده است. محمد حسین امید در این خصوص می گوید: بودجه حمایتی دولت از دانشگاه های برتر در ردیف بودجه سال 95 دیده نشده و این ردیف بودجه حذف شده است و علاوه براین،  بودجه حمایتی دولت از دانشگاه های برتر کشور در سال 94 نیز به این دانشگاه ها اختصاص پیدا نکرد . وی خاطرنشان می کند: طبق قانون برنامه چهارم و پنجم توسعه دولت باید به دانشگاه های برتر زیر مجموعه وزارتخانه های علوم و بهداشت برای توسعه فعالیت های علمی و آموزشی کمک مالی کند بنابراین دولت مجاز است از 10دانشگاه برتر وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و 5 دانشگاه برتر وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که دارای عملکرد برجسته در راستای گسترش مرز های دانش و فناوری هستند، حمایت مالی و حقوقی و پشتیبانی ویژه کند. بر این اساس درخصوص بودجه حمایتی دولت از دانشگاه های برتر منتظر برنامه ششم هستیم.

ادامه سناریوی کمبود اعتبار دانشگاه های نخبه پرور در سال 96

با وجود مشکلات مالی دانشگاه های برتر در سال های گذشته، ظاهرا بودجه سال 96 نیز روی خوشی به این دانشگاه ها نشان نداده و قرار است سناریوی کمبود اعتبارات دانشگاه های نخبه پرور همچنان ادامه پیدا کند، چرا که این روز ها لایحه بودجه سال 96 درحالی به مجلس ارائه شده است که رشد چندانی را برای اعتبارات دانشگاه های برتر نشان نمی دهد. بررسی ها نیز حاکی از رشد تنها 9 درصدی اعتبارات این دانشگاه هاست و این وضعیت بیانگر آن است که گویا در سال 96 نیز دانشگاه های برتر باید با مشکلات ناشی از کمبود اعتبارات دست وپنجه نرم کنند. دکتر احمد معتمدی رئیس دانشگاه صنعتی امیر کبیر در گفت وگو با خراسان در این باره می گوید: در حال حاضر تمامی دانشگاه ها با مشکل کمبود اعتبار مواجه اند و این مسئله در مورد دانشگاه های برتر که ماموریت های ویژه ای را هم دنبال می کنند بیشتر نمود دارد، به طوری که ما اکنون به سختی دانشگاه را اداره می کنیم. وی تصریح می کند:با وجود مشکلات بودجه ای که دولت در سال 94-95 با آن مواجه بود، اعتباراتی در اختیار دانشگاه ها قرار گرفت اما واقعیت این است که نیاز دانشگاه های برتر به بودجه خیلی بیشتر ازاین هاست. به گفته معتمدی ، باتوجه به این که طی سال های گذشته بودجه دانشگاه ها به صورت کامل اختصاص داده نشده بنابراین کسری هایی که از سال قبل منتقل شده است؛ برای ما مشکل ساز بوده به طوری که بسیاری از طرح های عمرانی ما تقریبا متوقف شده است ودر مورد طرح های پژوهشی نیز با وجود آن که تلاش می کنیم با اختصاص سهمی از بودجه جاری کمبود ها راجبران کنیم، اما مشکلات همچنان به قوت خود باقی است چرا که وقتی بودجه کسری دارد نمی توان حقوق و دستمزد ها و هزینه های آب وبرق را داد در نتیجه دانشگاه ها با حجمی از مشکلات مالی در حوزه های پرداخت حقوق، آموزش و پژوهش مواجه می شوند بنابراین در چنین شرایطی اولین جایی که تحت فشار قرار می گیرد حوزه های کلیدی از جمله بخش تحقیقات و تجهیزات پژوهشی وآزمایشگاهی است که بودجه آن ها تحت تاثیر وضعیت مالی دانشگاه، خود به خود کاهش پیدا می کند. به طوری که روند تحقیقات به کندی پیش می رود و همچنین خرید تجهیزات هم متوقف می شودودر نتیجه شاهد هستیم که تجهیزات مورد نیاز به روز رسانی نمی شود ودانشگاه ناچار است با تجهیزات و زیر ساخت های پژوهشی فرسوده فعالیت های تحقیقاتی خود را پیش ببرد. او می گوید:در حال حاضر دانشگاه های کشور به شدت به بودجه دولتی وابسته اند و همین موضوع باعث می شود در شرایط بحرانی وکمبود بودجه، دانشگاه ها نیز در تنگنا باشنددر حالی که راه حل این موضوع آن است که دانشگاه ها مسیری را طی کنند که از میزان وابستگی شان به بودجه های دولتی بکاهد به این مفهوم که درآمد های ما باید از طریق دانش فنی وتولید فناوری وفروش اختراعات تامین شود تا ما بتوانیم به درآمد برسیم اما واقعیت این است که رسیدن به همین جایگاه هم نیاز مند بودجه و حمایت های دولتی است.

دکتر سلطانخواه رئیس بنیاد ملی نخبگان در دولت دهم که هم اکنون ریاست کمیسیون نخبگان وآینده نگاری شورای عالی انقلاب فرهنگی را بر عهده دارد، در گفت وگو با خراسان می گوید: موضوع حمایت از دانشگاه های نخبه پرور ؛ در قانون برنامه چهارم وپنجم مورد تاکید قرار گرفته است.در قانون برنامه پنجم تاکید شده است 10دانشگاه برتر کشور باید همه ساله از سوی وزارت علوم مورد حمایت های مالی ویژه و خاص قرار گیرند در حالی که متاسفانه این اتفاق چندان عملی نشده است. براین اساس یکی از سیاست های بنیاد ملی نخبگان در زمان دولت های نهم ودهم حمایت از استعداد های برتر دانش آموزی ودانشجویی بود که در این راستا دانشگاه های برتر که محل رشد استعداد های برتر دانشجویی بودند، در مقاطعی مورد حمایت قرارگرفتند به طوری که میزان حمایت از دانشگاه های برتر نیز براساس میزان تراکم دانشجویان واستعداد های برتر موجود درهردانشگاه تعیین می شدو دانشگاه هایی که بیشترین استعداد های برتر را در خود جای داده بودند، بر اساس برنامه های تعریف شده مورد حمایت قرارمی گرفتند. وی با بیان این که در حال حاضر حمایت از دانشگاه های نخبه متناسب با شان آن ها نیست، تصریح می کند:آنچه واضح است این است که تمامی دانشگاه ها برای اداره امور آموزشی و پژوهشی خود، نیاز مند منابع مالی اندو هر چه این منابع مالی بیشتر باشد دانشگاه ها بهتر می توانند ماموریت های خود را دنبال کنند. از طرف دیگر منابع مالی کشور محدود است ولی این محدودیت ها نباید موجب شود که دانشگاه ها با مشکل مواجه شوند بلکه باید سیاست هایی اتخاذ شود تامحدودیت های مالی کمترین آثار منفی را بردانشگاه ها داشته باشد به این مفهوم که منابع مالی به صورت عادلانه بین آن ها تقسیم شود وازآنجا که استعداد های برتر ما پراکندگی شان درهمه دانشگاه ها یکسان نیست و تنها تعدادی ازدانشگاه ها را شامل می شود بنابراین به راحتی می توان روند حمایت از این دانشگاه ها را تسریع کرد. وی می گوید: اگر ما شعار حفظ ونگهداری نیروی انسانی نخبه و پرورش استعداد ها را می دهیم و قصد داریم که نخبگان کشور را حفظ کنیم و در عین حال به روند توسعه علمی کشور شتاب ببخشیم، یکی از سیاست های جدی ومهم کشور باید حمایت خاص ازدانشگاه های نخبه پرور باشد. تا این دانشگاه ها بتوانند ماموریت خود را مبنی بر تربیت نیروی متخصص قوی وتوانمند و نخبه وهمچنین انجام فعالیت های تحقیقاتی وپژوهشی و پروژه های کلان به خوبی پیش ببرند.

دکتر محمد مهدی تهرانچی رئیس سابق دانشگاه شهید بهشتی نیز با اشاره به مشکلات بودجه ای دانشگاه های نخبه پرور تاکید می کند: توجه به دانشگاه های نخبه پرور باید به عنوان یک برنامه کلان دردستورکار مسئولان ذیربط قرارگیرد و این مهم محقق نمی شودمگر باهمکاری و هماهنگی وزارت علوم وبنیاد ملی نخبگان و ایجاد یک تعامل جدی با دانشگاه هایی که مهد پرورش نخبگان به شمارمی روند. در همین حال دکتر وحید احمدی معاون پژوهش وفناوری وزیر علوم در خصوص کمبود اعتبارات دانشگاه های برتر می گوید: حل مشکل بودجه دانشگاه های برتر موضوعی است که ما هم دروزارت علوم به دنبال آن هستیم و همواره تلاش می کنیم اعتبارمناسبی را برای این دانشگاه ها دریافت کنیم، به طوری که در جلسات مختلفی که با نمایندگان مجلس وسازمان مدیریت وبرنامه ریزی داشته ایم بار ها از جایگاه این دانشگاه ها و بودجه آن ها دفاع کرده ایم تا هم سطح کلی دانشگاه ها را بالا ببریم و هم این که دانشگاه های تراز بالا را مورد حمایت بیشتر قرار دهیم اما متاسفانه با توجه به محدودیت های موجود؛  این اعداد آن طور که انتظار می رود محقق نمی شود. وی ادامه می دهد: سازمان مدیریت وبرنامه ریزی ردیفی را برای حمایت از دانشگاه های بزرگ در نظر گرفته است که سال گذشته مقادیری از آن تخصیص پیدا کرد و امسال نیز این اعتبار باید تخصیص پیدا می کرد اما هنوز محقق نشده است که در این باره رئیس سازمان مدیریت وبرنامه ریزی قول هایی را برای تامین اعتبار دانشگاه های بزرگ و دارای تراز بالاداده اند و ما امیدواریم که این مبلغ تا پایان سال تخصیص پیدا کند.