بی‌نشانها در فضای مجازی چه می‌خواهند؟

باشگاه خبرنگاران: حتما می دانید ارزشمندترین دارایی هر کاربر در فضای اینترنت و شبکه های اجتماعی اطلاعات شخصی اوست، این اطلاعات در فضای حقیقی زندگی جزئی از حریم شخصی او به شمار می رود اما در فضای بودن ها و ندیده شدن ها بر اساس آنچه خود فرد می پسندند این اطلاعات ارزشمند دیگر حریم شخصی وی نخواهد بود. آنچه دارای اهمیت است اطلاعات کاربران در شبکه های اجتماعی است زیرا در این شبکه ها به تبادل می پردازند و آنچه را فکر نمی کنند روزی به سود عده ای باشد با دیگران به اشتراک می گذارند، روی سخن با همین عده است، کاربرانی که به سادگی آنچه خودِ خودِ خودشان هستند را به این فضا وارد می کنند و عده ای دیگر می پسندند تا آمال و آرزوهایشان را به این فضا تزریق کنند و چهره ای خلاف آنچه هستند را نشان می دهند. گمنامی و مجهول الهویه بودن از شرایط و موقعیت هایی است که شبکه های اجتماعی موبایلی و تحت وب برای کاربران خود به ارمغان آورده اند، مساله که برای عده ای ارزش خاص خود را دارد زیرا در پشت پرده این هویت جعلی آنچه را دوست دارند بدست می آورند و بسیاری دیگر از این موقعیت سوء استفاده کرده و جرم های متعددی را مرتکب می شوند. به لیست گروه هایی که در برنامک تلگرام عضو هستید سر بزنید، خواهید دید که بسیاری هویت واقعی خود را برای نام کاربریشان نمایان نساخته اند و عکس هایی غیر از عکس چهره خود برای پروفایل انتخاب کرده اند، اسامی که در میان آنها نام های نامتعارف با ادبیاتی دگرگون و خطی دیده نشده به چشم می خورد، به توییتر و اینستاگرام و فیس بوک هم که بروید از این دست صفحات مجهول بسیار خواهید دید. تب گمنامی همه گیر است گاهی اعضای این شبکه ها علاوه بر اسامی که نشانی از هویت واقعی شان ندارد عکس فرد دیگری را به جای خود نمایش می دهند، این مجهول ماندن برای دو گونه از افراد متصور است یا افراد دچار بحران هویت شده اند که در گزارش های پیشین به آن پرداخته شد یا در سر فعالیت های غیرمتعارف و خرابکارانه را می پرورانند، البته تب گمنامی تنها در کشور ما رواج ندارد، کشورهای اروپایی و امریکایی که درگیر استفاده از شبکه های اجتماعی تعاملی هستند نیز دچار این معضل شده اند. سوء استفاده صفحات جعلی از فضای بوجود آمده برای تعامل در شبکه های اجتماعی که امنیت را به صورت کامل زیر علامت سوالی بزرگ می برد برخی شرکت های بزرگ فناوری اطلاعات را بر آن داشت تا زمانی که هویت واقعی افراد به اثبات نرسد آنها را تایید نکنند و اجباری برای استفاده از نام حقیقی فرد در صفحه مجازی اش به کار بردند تا جلو سوء استفاده های احتمالی را نیز بگیرند. آنچه در شبکه های اجتماعی رخ می دهد و روزانه و گاه لحظه ای آن را دچار تغییر می کند اشتراک گذاری حالات، رفتارها، علایق، عقاید، دغدغه ها و بسیاری از مولفه های شخصیتی افراد است، فعالیتی که از نگاه امنیتی ارزشمند است و زمانیکه جمعیت آماری فراوانی را شامل می شود و گستره وسیعی را در برمی گیرد تبدیل به معدنی گرانبها و البته رایگان خواهد شد، قرار گرفتن این اطلاعات و مشخص شدن ذائقه مردم یک کشور از ابعاد مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، دینی و سیاسی برای سودجویان بسیار خوشایند و ذی قیمت است. این اطلاعات علاوه بر اینکه برای سازندگان شبکه های اجتماعی قیمتی گران دارد برای گمنامان فضای مجازی که در تعامل با شما قرار می گیرند نیز ارزشمند خواهد بود زیرا اگر با هدف ارتکاب به هر جرمی با شما ارتباط برقرار کرده باشند شما آنها را به راحتی به هدفشان نزدیک می کنید. موبایلتان شما را بیشتر از خودتان می شناسد بسیاری از افرادی که عضو شبکه های اجتماعی هستند به معنای واقعی دیگر اطلاعاتی محرمانه ای از خود نخواهد داشت زیرا موبایل های آنها بیش از خودشان آنها را می شناسد و به اطلاعات و علایق آنها دسترسی دارد، از رد و بدل شدن پیامها، عکسها، ویدئوها و استیکرها گرفته تا حساب های کاربری و بانکی آنها که همه و همه در این فضا تبادل می شود. همه کاربران شبکه های اجتماعی به راحتی اطلاعاتی که به آن اشاره شد را در اختیار مجموعه طراحان شبکه های اجتماعی و برخی افراد سودجو می گذارند که به دلیل ندیده شدن در این فضا به سادگی به آنها اعتماد کرده و ارتباطی مطمئن با آنها برقرای می کنند. این تهدیدات که اذیت و آزار اینترنتی، شکار کودکان، اخاذی، تهدید و گاه جاسوسی های پیچیده سازمان ها و طرح ریزی و اجرای فعالیت های تروریستی را که همگی بخشی از طیف جرایم اینترنتی هستند را شامل می شود، به راحتی با هویتی مجهول انجام پذیر است و این امر زمانی سهولت پیدا می کند که افراد بدون ثبت رسمی و با پرداخت اندکی هزینه صاحب سیم کارت می شوند. شبکه هایی که بیشترین کمک را به مجرمان می کنند به گفته رئیس پلیس فتا کشور 160 میلیون سیم کارت فعال در کشور وجود دارد که از این تعداد 30 میلیون سیم کارت مجهول الهویه بوده و یا تشابه اسمی داشته اند که البته با هماهنگی های انجام شده از سوی وزارت ارتباطات 20 میلیون از سیم کارتهای یاد شده ساماندهی و تعیین تکلیف شده اند و مابقی در حال رسیدگی است. از سویی دیگر از 152 پیام رسان فعال در دنیا 52 پیام رسان در کشور ما فعالیت دارند و بر اساس تشخیص و مصوبه کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه 30 پیام رسان باید از کشور ما خداحافظی کنند، البته 66 درصد جرایم به تلگرام اختصاص داشته و اینستاگرام و واتس آپ نیز به ترتیب وقوع جرم 20 و 10 درصدی را در بستر خود بوجود آورده اند. این جرایم بی ارتباط با هویت مجازی افراد در شبکه های اجتماعی که یکی از عوامل آن ناشناخته ماندن هویت دارندگان سیم کارتهاست نخواهد بود، هرچند کمیته پیشگیری از جرایم سایبری در معاونت اجتماعی قوه قضائیه دستورالعملی را با هدف کاهش گمنامی در فضای مجازی و رصد این فضا تدوین کرده است و گفته می شود اجرای آن در پیشگیری از جرایم سایبری موثر بوده، اما مسئولان باید برای هویت های مجازی و گمنام فکری اساسی کنند. و در پایان؛ هویت های مجهول در شبکه های اجتماعی به معنای واقعی پذیرش بی چون و چرای مخاطرات در فضای مجازی است، مسدود سازی و رصد افراد خاطی زمانی به درستی و ریشه ای انجام خواهد پذیرفت که افراد دارای پرونده های مجازی در داخل کشور باشند و از بستر شبکه ها و اینترنت ملی استفاده کنند، تا زمانیکه مردم به شبکه های غیر ایرانی گسیل داده شوند و همه اطلاعاتشان را بی مهابا و گاه ناآگاهانه در اختیار غیر بگذارند نه تنها فرصت برای سودجویان فراهم است بلکه راه های نفوذ اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، دینی و ... از طریق ذائقه سنجی و ذائقه سازی هموار خواهد بود.