«آیت‌الله شرعی» دار فانی را وداع گفت +زندگینامه
آیت‌الله شرعی، مدیر سابق حوزه‌های علمیه خواهران کشور به‌دلیل عارضه بیماری درگذشت.
حجت‌الاسلام والمسلمین صالحی، نوه مرحوم آیت‌الله شرعی در گفت‌وگویی، درگذشت مدیر سابق حوزه‌های علمیه خواهران و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را تأیید کرد.
از تولد تا کودکی
به گزارش باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»، مرحوم حضرت آیت الله حاج شیخ محمد علی شرعی در اسفند ماه 1314 خورشیدی در داراب فارس دیده به جهان گشود.
خانواده معزز آن مرحوم به‌خاطر تقوی و عشق و علاقه به اهل بیت (علیهم السلام) از محبوبیت خاصی میان اهالی داراب برخوردار بود.
پدرش مرحوم آیت الله حاج شیخ غلامحسین شرعی شیرازی که از علمای بزرگ و مبارز آن نواحی محسوب می‌شد تحصیلات خود را در نجف ادامه داده بود و پس از بازگشت به ایران ابتدا در داراب و بعد از چندی در قم ساکن گردید.
مرحوم آیت الله حاج شیخ غلامحسین در قم نیز از اهتمام به تحصیل باز نماند و از محضر اساتیدی همچون آیات عظام مرحوم خوانساری، مرحوم صدر و مرحوم بروجردی بهره فراوان برد و تا پایان عمر به تدریس علوم حوزوی اشتغال داشت.
عشق و علاقه این بزرگمرد به اهل البیت (علیهم السلام) به‌ویژه حضرت اباعبدالله الحسین(ع) زبانزد خاص و عام بود و در مصائب آن حضرت بسیار بی‌‌تابی میکرد به‌گونه‌ای که صفحات جلد دهم کتاب بحارالانوار که درباره حضرت اباعبدالله الحسین(ع) است با قطرات اشک ایشان درآمیخته است. از وی چند مرثیه و منقبت به زبان فارسی و عربی به جای مانده است.
حضرت آیت الله حاج شیخ محمدعلی شرعی در دامان چنین پدری پرورش یافت و در نخستین ماههای زندگی به‌‌همراه پدر در زمان مرحوم آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری و همزمان با فشار و اختناق حکومت رضاخان از داراب به قم آمدند.
دوران تحصیل
آیت الله حاج شیخ محمدعلی شرعی در پنج سالگی شروع به آموختن قرآن کرد و پس از آن گلستان سعدی و بخشی از کلیله و دمنه را نزد مرحوم حاج شیخ علی انصاری «دشتی» فرا گرفت سپس شرح امثله و صرف میر را نزد مرحوم حجة‌الاسلام والمسلمین آقا سید محمود یثربی آموخت. با تشویق و ترغیب پدر دانشور خود تمام نصاب الصبیان و تهذیب المنطق را حفظ کرد و عموم مطالب صمدیه و الفیه را نیز به خاطر سپرد سپس سیوطی را نزد حاج شیخ احمد زرندی و حاج شیخ حسین مؤمن شیرازی فرا گرفت و بخشی از مغنی را نزد آقای ربانی خراسانی که از شاگردان مبرز مرحوم ادیب نیشابوری بود و معانی و بیان را از حاج شیخ رحمة‌الله فشارکی آموخت.
علاقه به ادبیات به‌ویژه درک دقیق و درست از شعر و کاربرد آن در نشر مفاهیم مذهبی و اخلاقی موجب گرایش و بزرگداشت وی از هنر منظوم متعهد گردید و در این رویکرد که تا آخر باقی بود باید تأثیر قریحه ادبی و علاقه و توجه پدر وی ــ مرحوم آیت الله حاج شیخ غلامحسین شرعی ــ را به شعر و فنون ادبی مؤثر دانست و لذا در تابستان برخی از سالها که به مشهد مقدس می‌رفت از محضر علمی و ادبی زنده‌‌یاد مرحوم ادیب نیشابوری بهره می‌برد.
آیت الله حاج شیخ محمدعلی شرعی شرح لمعه را نزد آیت الله ستوده و آیت الله شب‌‌زنده‌دار و بخشی از آن را نزد پدر خود فرا گرفت. وی چندی نیز آداب و فنون مناظره را به‌‌شیوه متکلمان در معیت آیت الله طاهری خرم‌‌آبادی و حجة‌الاسلام شهید حق‌دان و حجة‌الاسلام مرعشی از محضر آیت الله شب‌‌زنده‌دار آموخت و پس از فراگیری شرح تجرید از آیت الله شیخ ابوالحسن شیرازی، از درس آیت الله تقدیری برای آموختن شرح منظومه استفاده کرد.
سپس قسمتی از رسائل و مکاسب را از محضر آیت الله مشکینی و بخشی از کفایه را نزد آیت الله منتظری و بیشتر آن را از آیت الله سلطانی و آیت الله حرم‌‌پناهی آموخت. با اتمام این دوره در درس خارج حضرت امام خمینی (قدس سره) حضور یافت و مسائل مستحدثه را از محضر ایشان فرا گرفت و همزمان در درس آیات عظام گلپایگانی و شریعتمداری و حاج شیخ کاظم فاروبی شرکت میکرد.
ایشان طی سالهای تحصیلی خود با بسیاری از شخصیت‌های علمی و سیاسی مراوده و دوستی داشتند که از آن جمله می‌توان به حضرات آیات احمدی میانجی، سیدمهدی روحانی، راستی کاشانی، مظاهری اصفهانی، عندلیب شیرازی، شیخ حسین امراللهی و مرحوم آیت الله صدرالدین حائری شیرازی و برادر ایشان آیت الله محی‌‌الدین و نیز آیت الله مجدالدین محلاتی اشاره کرد. دامنةه ارتباطات مردمی آیت الله شرعی تا اقصی نقاط کشور گسترده است.
ایشان با بسیاری از تجار متدین، کارمندان شریف و جوانان فعال و حق‌‌طلب از هر قشر و طبقه‌ای ارتباط فکری و عقیدتی داشت که غالباً به صمیمیت وی و ارادت آنها منتهی می‌گردید، در این راه و روش به‌‌عنوان عالمی روحانی و مبارزی پرتلاش علیه نظام منحوس پهلوی با عده کثیری از علمای بزرگ شهرستانها ارتباط و آشنایی پیدا کرد همچنان که رشته مودّت میان وی و عموم دوستان پدرش ــ مرحوم آیت الله حاج شیخ غلامحسین شرعی ــ برقرار ماند که از آن جمله می‌توان به دوستی و مراودةه وی با آیت الله حاج شیخ محمدرضا کاظمی در کرمانشاه و آیت الله سیداسماعیل هاشمی در اصفهان اشاره کرد.
فعالیتهای علمی و فرهنگی
حضرت آیت الله حاج شیخ محمدعلی شرعی از معدود دانشوران حوزوی است که عمر بابرکت وی در نشر و گسترش معارف خاندان عصمت و طهارت(ع) و ارائه خدمات گوناگون فرهنگی، علمی، سیاسی و اجتماعی و تربیتی سپری شده است که در این قسمت به برخی از تلاشهای علمی و فرهنگی این روحانی خستگی‌ناپذیر اشاره‌ای گذرا خواهیم داشت.
وی تدریس علوم حوزوی را از اولین سالهای طلبگی خود آغاز کرد و در این راه از تدریس هیچ درسی استنکاف نورزید. سیوطی، مغنی، حاشیه ملاعبدالله، لمعه، معالم الاصول و اصول مظفر و... را به‌‌شیوه علمای سلف صالح تدریس کرد و برای تربیت شاگردان و طلبه‌های فاضل، مبارز، بااخلاق از انجام هیچ تلاشی رویگردان نبود. وی به‌‌خوبی می‌دانست که نیروی انسانی در هر جامعه‌ای برترین و مهمترین سرمایه ارتقا و اعتلای آن است بنابراین تمام تلاش خویش را برای فراهم کردن شرایط مساعد تربیت به‌کار گرفت و پس از بازسازی مدرسه رضویه با پیشنهاد شهید آیت الله قدوسی به اداره آن همت گماشت تا گوشه‌ای از نابسامانی‌های آموزشی و درسی طلاب را سامان دهد. از جمله فعالیتهای ایشان در مدرسه رضویه افزون بر ارائه یک سیستم منظم آموزشی، برگزاری سلسله جلسات علمی و اعتقادی بود. آیت الله شرعی پس از آشنایی با مرحوم شهید مطهری در زندان ساواک به‌‌همراه تنی چند از فضلای حوزه توانست مقدمات حضور و تدریس ایشان را در قم و در مدرسه رضویه فراهم آورد. سلسله دروس اعتقادی و فلسفی شهید مطهری دو روز در هفته برگزار می‌گردید. این درسها که با استقبال کم‌‌نظیر طلاب قم مواجه می‌شد پاورقی‌های جلد چهارم و پنجم کتاب «روش رئالیسم» را تشکیل می‌دهد.
آیت الله شرعی با توجه به لزوم ایجاد تشکیلات منسجم در حوزه‌های علمیه برای ارتقای وضعیت علمی و آموزشی طلاب و فراهم آوردن زمینه‌های لازم در مبارزه با رژیم طاغوت، مدیریت مدرسه رضویه را به‌عهده گرفت و سالهای متمادی در آنجا به کار و تلاش پرداخت. در آن ایام جریانهای انحرافی وابسته به سیاستهای فرهنگی غرب و وهابیت قصد داشت با نفوذ به حوزه‌های علمیه اذهان طلاب جوان را منحرف سازد تا بتواند از آنها در مقاصد گوناگون استفاده نماید. این جریانها توسط برخی روحانی‌نمایان در مدرسه رضویه رخنه کرده بود. آیت الله شرعی با هوشیاری و اشراف کامل، به مبارزه غیرعلنی با آنها پرداخت و با برپایی جلسات مناظره از فضلایی همچون آیت الله مصباح یزدی و حجج اسلام حاج شیخ محمدرضا آشتیانی و حاج شیخ جعفر امامی استفاده کرد تا شبهات ایجاد شده را پاسخ گویند. این جلسات به‌‌قدری مفید و جذاب بود که تحسین بسیاری از اساتید حوزه را برانگیخت. آیت الله شرعی پس از رفع شبهات از اذهان طلاب جوان به طرد و تصفیه عناصر التقاطی همت گماشت و مدرسه رضویه را از این بلیّه رهایی بخشید.
در بررسی خدمات گوناگون آیت الله شرعی باید مجموعه آنها را در دو دوره قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مورد توجه قرار داد. اعتقاد راسخ وی به حقانیت مکتب اهل البیت (علیهم السلام) و پیروزی حق بر باطل در فرجام امور، رویکردی آینده شناسانه را به وی ارزانی داشته که براساس آن به بسیج تمامی نیروها و امکانات جامعه برای اعتلای کلمه حق و امحای باطل کوشیده است و در راه تحقق آرمانهای الهی و حفظ و گسترش ارزشهای دینی به انجام هر گونه خدمت و قبول هر رنج و مصیبتی دل می‌سپارد. زندانی شدن در زندانهای ساواک، تلاش در هماهنگ سازی نیروهای طرفدار حق، ایجاد امکانات رفاهی و آموزشی برای آحاد مردم، تشویق و ترغیب قشرهای گوناگون به دفاع از اسلام و انقلاب اسلامی، شهادت فرزندش حجة‌الاسلام شهید محمدتقی شرعی در جبهه‌های جنگ تحمیلی و... مجموعه‌ای از عملکردهای باورمند وی را نشان می‌دهد. بارزترین ویژگی آیت الله شرعی را باید در امیدواری و امیدبخشی نسبت به تحقق وعده‌های الهی دانست و ظلم ستیزی وی را نیز همدوش آن دید.
فعالیتهای سیاسی
آیت الله حاج شیخ محمد علی شرعی را می‌توان یکی از چهره‌های سیاسی و فرهنگی معاصر دانست. جمع‌آوری مجموعه‌ای از خاطرات این دانشی‌مرد نستوه می‌تواند بسیاری از زوایای سیاسی و اجتماعی دیروز و امروز ایران اسلامی را آشکار سازد. مبارزه مداوم وی علیه نظام طاغوت موجب شد تا در عاشورای سال 1342 که برای تبلیغ به مشهد اردهال رفته بود توسط ژاندارمری دستگیر و برای بازجویی به نراق منتقل گردد. پس از چندی وی را در ساواک قم مورد بازجویی قرار دادند. سپس به پادگان عشرتآباد فرستادند و چندی او را در زندان انفرادی نگه داشتند. پس از انتقال به بند عمومی زندان از محضر عالمان مبارزی چون آیت الله بهاءالدین محلاتی، آیت الله خادمی اصفهانی، آیت الله قاضی تبریزی و... استفاده‌های فکری و معنوی کرد. آیت الله شرعی از زندان پادگان عشرتآباد به زندان شهربانی تهران منتقل گردید. در ایام پانزدهم خرداد این زندان محل بازداشت اهل منبر و وعاظ معروفی همچون حضرات آیات شهید مطهری، شهید هاشمی‌‌نژاد، مرحوم فلسفی و آیت الله مکارم شیرازی و... بود. آشنایی آیت الله شرعی در این زندان با شهید مطهری ثمرات بسیاری برای نهضت و مردم را در پی داشت. وی در این ایام با برخی از دوستان خود روزنامةه «انتقام» و «بعثت» را چاپ و منتشر میکرد که ماهیتی سیاسی داشت و مسائل مهم آن روزها را تحلیل میکرد تا حوزه و روحانیت را از آنچه در اطرافشان رخ می‌داد آگاه نماید.
در ادامه این‌گونه فعالیتهای سیاسی بود که آیت الله شرعی توانست با تهیه یک دستگاه چاپ و تکثیر، سخنرانیهای مرحوم امام (قدس سره) را در میان افراد انقلابی منتشر سازد که یکی از شاخص‌ترین این موارد چاپ و نشر سخنرانی مشهور حضرت امام (قدس سره) در پانزدهم خرداد سال 42 می‌باشد. پس از موضع‌گیری صریح امام (قدس سره) در برابر کاپیتولاسیون، آیت الله شرعی با همکاری حجة‌الاسلام سیدمحمود دعایی اعلامیه آن مرجع نستوه را در اندک زمانی چاپ کرد و در کمترین زمان ممکن به‌‌صورت هماهنگ در سراسر کشور توزیع کرد. پیگیری ساواک برای جستن عاملان این حرکت انقلابی منجر به بازداشت آیت الله شرعی و جمعی از فضلا گردید. وی را ابتدا به زندان قزل‌‌قلعه و سپس به زندان قصر منتقل کردند. در گیرودار همین دستگیری بود که مأموران ساواک به‌‌سرکردگی جلاد معروف آن یعنی سرهنگ ازغندی به خانه آیت الله شرعی یورش بردند. جلاد ساواک قصد ورود به اطاقی را داشت که زنان خانواده در آن حضور داشتند و می‌کوشیدند تا اسناد مربوط به روحانیون مبارز را برای مصون ماندن از این هجوم ناگهانی به منزل همسایگان منتقل نمایند. سرهنگ ازغندی که قصد داشت با ایجاد ارعاب وارد اطاق شود با فریاد و سیلی خشم‌‌آهنگ آیت الله شرعی روبه‌رو شد. همین ابراز شجاعت موجب شد تا فرصت کافی برای پنهان سازی اسناد انقلابی فراهم آید. شهید حجة‌الاسلام محمدتقی شرعی در سالها بعد می‌گفت: من شجاعت و شهامت را از آن سیلی که پدرم در حال اسارت به جلاد ساواک نواخت، آموختم.
آیت الله شرعی در ایام هجرت حضرت امام (قدس سره) به نجف اشرف به سوریه رفت تا از آنجا به عراق برود و به دیدار امام (قدس سره) نائل شود. هدف وی از این سفر پرسش از امام (قدس سره) درباره شرکت در انتخابات و چگونگی برخورد با این موضوع در ایران بود. وی که نتوانسته بود ویزای عراق را تحصیل نماید پرسش‌های خود را در سوریه در یک نوار ضبط کرد و آن را به‌‌همراه نامه‌ای که با همفکری آیت الله سید منیرالدین حسینی در قم تهیه و برای انتقال به سوریه در یک دستگاه رادیو جاسازی شده بود توسط آقای علی جنتی فرزند آیت الله جنتی به دست امام (قدس سره) در عراق رسانید و پس از مدتی کوتاه پاسخ امام (قدس سره) را مبنی بر تحریم انتخابات دریافت کرد. آیت الله شرعی با شروع سلسله دروس ولایت فقیه توسط مرحوم امام (قدس سره) در نجف، مجموعه نوارهای این دروس را پس از انتقال به قم با جمعی از دوستان مورد مطالعه و مباحثه قرار داده آن را منتشر ساختند.
با شروع انقلاب اسلامی ایران و هجرت امام (قدس سره) از نجف به پاریس ارتباط تلفنی وی با امام (قدس سره) برقرار گردید و ایشان مطالب و نقطه نظرات بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران را به‌‌وسیله یک شبکه گسترده و سرّی به کلیه علما و فضلای مبارز در سراسر کشور منتقل می‌کردند. وی در هماهنگ سازی علمای بزرگ شهرستانها با نهضت اسلامی تلاش مضاعفی را به‌کار بردند که از آن جمله می‌توان به ملاقاتهای ایشان با آیت الله ارباب در اصفهان اشاره کرد.
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران تمام تلاش آیت الله شرعی این مبارز خستگی‌ناپذیر به حفظ و گسترش دستاوردهای انقلاب اسلامی معطوف گردید و در مسئولیت‌های گوناگون تصویر روشنی از فراست و شهامت و تلاش خداجویانه روحانیت حق‌‌طلب شیعی را به منصه ظهور رساند که در پی به برخی از آن خدمات اشاره می‌شود:
الف: با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ستاد انقلاب اسلامی در قم ایجاد گردید که فرامین حضرت امام (قدس سره) را در رفع معضلات و مشکلات کشور ابلاغ و پیگیری میکرد. آیت الله شرعی با قبول ریاست این ستاد در روزهای بحرانی آغاز پیروزی، با همکاری آیت الله شیخ محمد یزدی به رفع مشکلات مردم در اقصی نقاط کشور و دفع غائله‌های سیاسی از جمله در گنبد و کردستان همت گماشت. زنده‌‌یاد شهید چمران با حمایت همین ستاد مردمی و انقلابی آشوب کردستان را سامان بخشید و نیروهای اعزامی از جوانان غیور قم نیز غائله گنبد را پایان دادند. آیت الله شرعی در این ستاد نمایندگانی را برای نظارت و تقویت عملکرد قوه قضائیه گسیل داشت و با صدور بیش از 13 هزار حکم به‌‌عنوان بازوی اجرائی حضرت امام (قدس سره) در سراسر کشور عمل کرد.
ب: عده‌ای از مدرسین و فضلای حوزه علمیه قم در دوران استیلای رژیم طاغوت با هدف حمایت از مواضع سیاسی حضرت امام خمینی (قدس سره) و نشر افکار و آثار آن قائد بزرگ به تأسیس جامعه مدرسین همت گماشتند. آیت الله شرعی در اولین سالهای تأسیس جامعه مدرسین به‌‌پیشنهاد و درخواست آیت الله ربانی شیرازی به عضویت آن درآمدند و در تمام فعالیتهای سیاسی آن فعالانه شرکت داشتند. آیت الله شرعی تا آخر از اعضای جامعه مدرسین بوده‌اند.
ج: با شروع جنگ تحمیلی ایشان تمام توان و تلاش خویش را به تقویت جبهه‌های نبرد معطوف کرد و در تهیه تجهیزات انفرادی و جمعی برای رزمندگان و ارسال آنها به خطوط مقدم صمیمانه کوشید. فرزند ارشد وی حجة‌الاسلام محمدتقی شرعی که از چهره‌های بسیار بااستعداد و موفق حوزوی محسوب می‌شدند و از اوان نوجوانی در فعالیتهای سیاسی و اجتماعی و فرهنگی پدر خویش شرکت مؤثر داشتند و در روز میلاد حضرت امام محمد تقی(ع) به فیض شهادت نائل آمدند. حضرت آیت الله شرعی این داغ جانگداز را تحت‌الشعاع جشن شادی میلاد باسعادت حضرت جوادالائمه(ع) قرار دادند و در آن سال و هر سال جشن میلاد نهمین پیشوای معصوم(ع) را با شکوه خاصی برگزار کرد، بی‌‌گمان یکی از برازنده‌ترین القاب برای این عالم مجاهد عنوان «ابوالشهید» است و از همین حرکت عاشقانه و عالمانه میزان ارادت و اخلاص وی را به ساحت مقدس ائمه هدی (علیهم السلام) به‌‌خوبی می‌توان دریافت.
د: حضرت آیت الله شرعی برای دو دوره به‌‌عنوان نماینده مردم قم به مجلس شورای اسلامی راه یافتند. در دوره اول از اعضای کمیسیون دفاع مجلس بودند و طی آن دوره با همکاری دیگر اعضای کمیسیون، اساسنامه ارتش و سپاه را تدارک دیدند. در این دوره است که ایشان سعی بلیغی را برای حفظ و ارتقای جایگاه ولایت فقیه در اساسنامه‌های نیروهای مسلح به‌کار بردند و به این مهم توفیق یافتند. در دوره دوم نمایندگی، وی به عضویت در کمیسیون اصل 90 پیوست و 23 هزار پرونده راکد و جاری را طی این دوره به فرجام رساند. تغییر اساسنامه کمیسیون اصل 90 و اقتدار بخشیدن به این کمیسیون همراه با ساماندهی سیستم بایگانی و اداری آن از دیگر خدمات ماندگار ایشان محسوب می‌شود.
ه: حضرت آیت الله شرعی با توجه به توانایی و استعداد زنان در کسب علوم حوزوی و لزوم آموزش علمی و دینی برای آنان و نیز ارائه الگوی عینی در این امر، قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به تأسیس مدرسه‌ای جهت آموزش حوزوی دختران دست یازیدند که این تلاش به‌‌رغم کارشکنی‌های رژیم طاغوت و بی‌‌اعتنایی برخی از علمای آن عصر با مساعدت و همکاری شهید آیت الله قدوسی به نتایج موفقیت‌آمیز رسید. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران حضرت امام (قدس سره) هیأت مؤسسی را برای تشکیل حوزه علمیه خواهران تعیین فرمودند که حضرات آیات و حجج اسلام مشکینی، فاضل، موسوی اردبیلی، جنتی، شرعی، توسلی و شیخ حسن صانعی از زمره اعضای آن هیأت بودند. در این دوره تلاش آیت الله شرعی با پشتوانه تجارب قبل از پیروزی انقلاب و همفکری دیگر اعضای هیأت موسس به ایجاد جامعة‌الزهرا(س) انجامید، همچنان که کوشش پیگیر وی موجب ایجاد وحدت رویه و نظارت کامل شورای عالی حوزه علمیه بر حوزه‌های علمیه خواهران شد.
و: حضرت آیت الله شرعی برای بی‌‌نیاز کردن جامعه زنان در مراجعه به پزشکان مرد و نیز ایجاد الگوی عینی در آموزش علوم پزشکی برای بانوان به تأسیس دانشگاه علوم پزشکی فاطمیه قم مبادرت کرد. ایجاد این دانشگاه نتایج گوناگونی را در پی داشت که از آن جمله می‌توان با جذب تخصصهای پزشکی در قم، فارغ التحصیل شدن بیش از پانصد پزشک زن در تخصصهای گوناگون، ایجاد دانشگاهی تخصصی ویژه بانوان به‌‌عنوان ایجاد نمونه عینی و تحقق امکان پذیری نظام آموزشی همگن اشاره کرد.
ز: با مراجعت حضرت امام (قدس سره) به قم و ازدحام هر روزه هزاران نفر از اقصی نقاط کشور، برای زیارت آن رهبر بزرگ در اطراف منزل ایشان، لزوم ایجاد مرکز و مکانی جهت پذیرایی و رفاه این زائرین، حضرت آیت الله شرعی را بر آن داشت تا به ایجاد فضایی مناسب برای اسکان و پذیرایی مردم اقدام نماید، به همین منظور با همکاری حجة‌الاسلام والمسلمین حاج سیدرضا برقعی «از مؤلفان کتب درسی آموزش و پرورش» به خریدن و مهیا ساختن زمین وسیعی با تأسیس امکانات رفاهی مبادرت ورزید. امکانات و اماکن فراهم آمده را که با گذشت زمان وسعت می‌یافت بنیاد ارشاد و رفاه امام صادق(ع) نامید و به تهیه اساسنامه و تعیین هیأت امناء برای آن اقدام کرد. این مؤسسه آموزشی و رفاهی تا هم‌‌اکنون در تهران، قم، مشهد و تنکابن منشأ خدمات فراوانی شده است.
ح: مدرسه عالی قضایی قم که پس از چند سال به دانشگاه قم تبدیل گردید و با همت و پایمردی رجل علمی و دینی ایجاد شده بود با توجه به سوابق خدمات فرهنگی و تأثیرگذاری حضرت آیت الله شرعی در گسترش مراکز علمی و دینی، ایشان از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به‌‌عنوان یکی از اعضای هیأت امنای این دانشگاه انتخاب شده و طی 4 سال از راهبردها و تجربه‌ها و تلاشهای مؤثر وی بهره‌مند گردیدند.
ط: اوایل پیروزی انقلاب اسلامی برخی از خیّرین با مساعدت و همکاری آیت الله سیدعلی محقق برای تهیه مسکن جهت طلاب علوم دینی به تأسیس شهرک مهدیه اقدام کرد. شورای‌عالی مدیریت حوزه‌های علمیه هیأت امنایی را از بازاریان متدین و روحانیون دلسوخته برای ایجاد این شهرک تعیین کرد که حضرت آیت الله شرعی از آن جمله می‌باشد. این شهرک هم‌‌اکنون با بیش از هزار واحد مسکونی پذیرای طلاب ایرانی و خارجی است تا در دوران تحصیل با آرامش خاطر به کسب علوم دینی بپردازند. شهرک مهدیه با همت و تلاش هیأت امناء و پیگیری مداوم حجة‌الاسلام والمسلمین شیخ مهدی صباحی گسترش روزافزون داشته هم‌‌اینک دو هزار و هفتصد واحد مسکونی دیگر به‌‌همراه مراکز فرهنگی، آموزشی، رفاهی و بهداشتی در حال ساخت است.
ی: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نماز جمعه قم در مسجد امام اقامه می‌گردید و پس از پیروزی و توجه روزافزون آحاد مردم به شرکت در این عبادت سیاسی، اقامه نماز جمعه در حرم مطهر حضرت معصومه(س) و سپس در دبیرستان امام صادق(ع) انجام می‌پذیرفت. لزوم ایجاد مصلای وسیعی برای اقامه این نماز عبادی و سیاسی حضرت آیت الله شرعی را بر آن داشت تا با همکاری و تلاش آقایان حاج حسن صبوری و حاج ابوالفضل عباسی به ایجاد مصلای بزرگ قم اقدام نماید. ایشان هم‌‌اکنون از اعضای هیأت امنای ستاد اقامه نماز جمعه قم می‌باشند.
ک: جمعیت مبارزه با فقر که با نظارت آیت الله حاج شیخ مرتضی حائری در قم تأسیس گردیده بود و آیت الله موسوی همدانی و آقای سید محمود طباطبایی از اعضای بسیار فعال آن بودند قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نیز به وضع معیشتی فقرا و ایتام کمکهای شایانی میکرد. حضرت آیت الله شرعی که از اوایل تأسیس این جمعیت به همکاری با آن پرداخته بود و با سخنرانیهای پرشور خویش آحاد مردم و خیرین را به یاری رساندن این جمعیت تشویق و ترغیب می‌کردند از آیت الله حاج شیخ مرتضی حائری و سید محمود طباطبائی خواستند تا برای ایتام ویژگی خاصی را قائل شوند. این پیشنهاد مورد قبول مؤسسین واقع گردید و در اولین قدم زیر نظر مرحوم آیت الله حائری به انتشار قبض‌هایی مبادرت کرد که به جلب حمایت‌های مردمی برای ایتام اختصاص داشت. پس از آن، جمعیت سرپرستی ایتام قم توسط آقای زاهدی به تأسیس مدرسه‌ای برای ایتام اقدام کرد. حضرت آیت الله شرعی که از اعضای هیأت امنای این جمعیت می‌باشند در جلب نظر شخصیت‌های علمی و دینی و مشارکت خیرین برای ساماندهی اوضاع معیشتی و تربیتی ایتام تلاش وافری را به منصه ظهور رسانده‌اند.
ل: در اوایل جنگ جمعی از جوانان پرشور قم به تأسیس هیأتی برای عزاداری سالار شهیدان با عنوان حسینیه شهدا اقدام کردند. این گروه با برپایی چادری در فضایی باز به انجام مراسم عاشورا مبادرت کردند. این حسینیه با حضور و مشارکت آیت الله شرعی و جمعی از جوانان پرشور و انقلابی و همکاری مداح اهل بیت(ع) سید احمد شمس از رونق خاصی برخوردار شد و هر ساله بر امکانات آن افزوده گشت. شهید حجة‌الاسلام محمدتقی شرعی در زمره جوانانی بود که در این حسینیه عاشقانه خدمت میکرد. طی سالهای گذشته حسینیه شهدای قم موفق به ساختن بنایی مناسب در فضایی بسیار وسیع گردید و حضرت آیت الله شرعی با تعیین هیأت امنایی برای آن کوشیده‌اند تا این حسینیه نیز مرکزی برای تربیت جوانان در راه تعمیق و گسترش ارزشهای والای شیعی گردد.
م: در سال 1370 حضرت آیت الله شرعی مؤسسه پژوهش و مطالعات عاشورا را در مشهد مقدس تأسیس کرد. این مؤسسه که با انجام بیش از هشتاد پروژه تحقیقاتی خرد و کلان یکی از فعال‌ترین دفاتر پژوهشی کشور در حوزه علوم انسانی است در کارنامه خود کارکرد بیش از یکصد و هفتاد نفر از اساتید حوزه و دانشگاه را طی یک دهه نشان می‌دهد. پژوهشکده‌های معارف، جغرافیا، آینده‌شناسی، ادبیات و هنر از دفاتر اقماری این مؤسسه بودند که با تلاش پژوهشگران خویش به احیای تراث ادبی و دینی و نقد و نظر در حوزه جغرافیای انسانی و آینده‌شناسی ایران و جهان مبادرت می‌ورزید. هزاران برگه تحقیقاتی به‌‌همراه دهها مقاله و کتاب از خروجی‌های علمی این مؤسسه محسوب می‌شود. اهتمام حضرت آیت الله شرعی به ایجاد زیرساخت‌های علمی و فرهنگی و تهیه راهبردهای اجرایی در حفظ و نشر معارف علوم موجب پدید آمدن «کانون تفکر» در مؤسسه پژوهش و مطالعات عاشورا گردید. اعضای این کانون که به‌طور موازی با شورای عالی پژوهش به تشکیل جلسه می‌پردازند از مبرزترین اساتید حوزه و دانشگاه می‌باشند. پایگاه اینترنتی این مؤسسه برای پاسخگویی مستدل به شبهات معاندین مکتب علوی در شرف ایجاد است.
ن: حضرت آیت الله شرعی با تأسیس انتشارات تاسوعا زمینه پشتیبانی چاپ و نشر آثار تحقیقاتی و فرهنگی مؤسسه پژوهش و مطالعات عاشورا را فراهم کردند.
این انتشارات تاکنون آثاری از تراث ادبی و دینی را به جامعه علمی ارائه کرده است که برخی از آنها عبارتند از: 1 ــ منهاج الکرامه فی معرفة الامامه، علامه حلی، تحقیق استاد عبدالرحیم مبارک. 2 ــ الطرف، سیدبن طاووس، تحقیق استاد قیس عطار. 3 ــ نهج الحق و کشف الصدق، علامه حلی، تحقیق نزار وزان و علیرضا کهنسال. 4 ــ نهایة‌الاکمال فی ما به تقبل الاعمال، السید هاشم البحرانی، تحقیق عبدالله غفرانی. 5 ــ تکمله امثال و حکم دهخدا، تحقیق استاد احمد گلچین معانی. 6 ــ دیوان میررضی دانش مشهدی، تحقیق و تصحیح استاد محمد قهرمان. 7 ــ مدیریت رشد، تحقیق طاهره مسلمی‌‌زاده. 8 ــ مرثیه عاشورایی، تحقیق استاد ذبیح‌‌الله صاحبکاری. 9 ــ تحفه گلچین، تحقیق استاد احمد گلچین معانی، در دست چاپ. 10 ــ عرفات العاشقین و عرضات العارفین، تقی‌‌الدین بلیانی، بزرگترین تذکره ادبی فارسی در دست چاپ.
حضرت آیت الله محمد علی شرعی پس از تحمل یک دوره بیماری صبح روز یکشنبه 12 دی‌ماه 1395 دعوت حق را لبیک گفت و به لقاء الله پیوست.
دیدگاه تان را بنویسید