نشر اطلاعات افراد بدون رضایت آنها جرم است

روزنامه آرمان: در سال‌های اخیر و با افزایش استفاده از اینترنت به ویژه شبکه‌های اجتماعی شاهد انتشار عکس‌ها یا تصاویری بوده ایم که نقض حریم خصوصی است. این در حالی است که با این مساله حقوق شهروندی زیر سوال می‌رود، چرا که در تعریف حریم شخصی یا حریم خصوصی آمده است که حریم شخصی یا خصوصی یعنی یک فرد یا گروه بتواند خود یا اطلاعات مربوط به خود را مجزا کند و در نتیجه بتواند خود یا اطلاعاتش را با انتخاب خویش در برابر دیگران آشکار کند. مرزها و محتوای آنچه خصوصی قلمداد می‌شود در میان فرهنگ‌ها و اشخاص متفاوت است، اما تم اصلی آنها مشترک است. حریم خصوصی گاه مربوط به ناشناس بودن، یعنی تمایل به گمنامی یا دور ماندن از عرصه عمومی است. انواع مختلف حریم خصوصی اقتصادی، حریم خصوصی پزشکی، حریم خصوصی در اینترنت و حریم خصوصی اطلاعات در نظر گرفته می‌‌شوند. درجه خصوصی بودن اطلاعات بستگی دارد به اینکه عموم چگونه این اطلاعات را دریافت و با آن برخورد خواهند کرد که به نوبه خود به شرایط زمان و مکان وابسته ‌است. مفهوم حریم خصوصی بر مفهوم امنیت نیز تاثیر می‌‌گذارد مثلا از سوءاستفاده گرفته تا امنیت اطلاعات. حریم خصوصی همچنین می‌‌تواند به معنای حق بر بدن هم باشد. با وجود این، با رشد شبکه‌های اجتماعی شاهد نقض حریم خصوصی افراد هستیم، آن‌چنان که دیده شده تصاویر و فیلم‌های شخصی افراد بدون رضایت آنها در فضای مجازی دست به دست می‌چرخد و این مساله ناشی از زیر پا گذاشتن حقوقی است که فرهنگ آن هنوز در میان برخی افراد جا نیفتاده است. حال سوالی که پیش می‌آید این است که چگونه باید کاربران حریم خصوصی خود را در فضای مجازی حفظ کنند؟ بر اساس آمارهای ارائه‌شده در کشور بیش از ۲۵ میلیون گوشی تلفن همراه هوشمند در دست کاربران است و طبیعی به نظر می‌‌رسد که بخش قابل توجهی از کاربران این گوشی‌ها از نرم افزارهای ارتباطی رایگان موبایل نیز استفاده کنند، به گونه‌ ای که بر اساس اظهارات وزیر ارتباطات تنها شبکه ‌ای مانند تلگرام بالغ بر۱۳ میلیون کاربر ایرانی دارد و در این بین برخی کاربران در صفحات مجازی از جمله اینستاگرام و کانال‌های تلگرام علاوه بر دوستان واقعی خود با اقدام شتاب زده عده ای را در فضای مجازی به عنوان دوست خود بر می‌گزینند و با این عمل نابخردانه دسترسی به اطلاعات خود را در اختیار افرادی قرار می‌دهند که هیچ شناختی از آنها ندارند و این مساله امکان وقوع تبعات جبران ناپذیری را به دنبال دارد، چرا که به راحتی می‌توان فیلم‌ها و تصویر آنها را در فضای مجازی منتشر کرد. این در حالی است که شهریور امسال محمدرضا عارف، رئیس انجمن رمز ایران به ایسنا گفت که باید حریم خصوصی آحاد جامعه در فضای مجازی حفظ شود. با وجود این، باید شهروندان نسبت به ترویج اطلاعات خود در فضای مجازی آگاهانه رفتار کنند تا دچارتبعات نشوند. بیش از ۴۰ درصد جرایم فضای مجازی مربوط به تلگرام است مرداد امسال رئیس پلیس فتای ناجا با بیان اینکه بیش از ۴۰ درصد جرایم فضای مجازی مربوط به تلگرام است، گفت: این پرونده‌ها در حوزه‌های هتک حیثیت و مسائل اخلاقی و خانوادگی در کشور بوده است. کمال‌هادیانفر با تاکید بر اینکه باید با هوشمندی و اقدام درست از این فرصت‌ها برترین استفاده را داشته باشیم، اظهار کرد: بر اساس آخرین آمارها ۷۰ درصد جرایم صورت گرفته در کشور در حوزه فضای مجازی بوده و این نوع جرایم نسبت به مدت مشابه با افزایش ۶۰ درصدی همراه بوده است. او افزود: این جرم‌ها شامل ۵۲ درصد برداشت غیرمجاز، ۳۴ درصد هتک حیثیت و مزاحمت اینترنتی و ۱۴ مورد دیگر مربوط به مابقی جرایم است، با تلاش کارشناسان پلیس فتا در سراسر کشور بیش از ۸۲ درصد پرونده‌‌ها منتج به کشف می‌شود که با رضایتمندی بالای شهروندان همراه بوده است. به گزارش مهر، رئیس پلیس فتای کشور با بیان اینکه بیش از ۴۰ درصد پرونده‌ها مربوط به پیام رسان‌ تلگرام است، ادامه داد: این مزاحمت‌ها در حوزه‌‌های هتک حیثیت و مسائل اخلاقی و خانوادگی در کشور بوده است که این ۸۲ درصد کشفیات شامل پرونده‌های تلگرامی هم می‌‌شود. قدرت کشف بالای پلیس از آنجا که با رشد تکنولوژی فرصتی برای کاربران رقم خورده است، اما نمی‌توان از تهدید‌های آن چشم پوشید. از این رو شهروندان نباید اطلاعات شخصی خود را حتی در تلفن‌های همراه خود ذخیره کنند، چرا که در صورت سرقت به راحتی اطلاعات آنها افشا می‌شود. این در حالی است که فضای مجازی به حدی مخدوش شده که هنجارشکنان به راحتی با تصاویر دیگران صفحات شخصی می‌سازند و خود را به جای فرد مورد نظر به جامعه معرفی می‌کنند و این مساله هزینه‌های فردی و اجتماعی بسیاری را به دنبال دارد، تا جایی که انگار در این روزها حقوق شهروندان در فضای مجازی گم شده است. شهریور امسال سخنگو و معاون اجتماعی ناجا نسبت به افزایش جرایم در فضای مجازی هشدار داد. به گفته سعید منتظرالمهدی پلیس فتا بر تخلفات در فضای مجازی نظارت داشته و نتایج پرونده‌‌های مکشوفه نیز نشان می‌‌دهد که این پلیس دارای قدرت کشف بالایی در میان پلیس‌‌های کشور و حتی کشورهای جهان است. او با اشاره به آمار ۴۶ میلیونی کاربران ایرانی در فضای مجازی، ادامه داد: جوانان بیشترین کاربران اینترنت در کشور را شامل می‌شوند به طوری‌ که ۲۹ میلیون نفر از کاربران این فضا را جوانان شامل می‌‌شوند، از این رو تامین امنیت در این فضا به عنوان یک عامل مهم همواره در دستور کار پلیس قرار دارد و البته دستگاه‌‌های دیگر نیز در این زمینه مسئولیت دارند. به گزارش ایسنا، او بیان کرد: خانواده‌‌ها نیز باید بر رفتار فرزندان خود در فضای مجازی نظارت داشته باشند، چرا که جوانان نیاز به آموزش و مهارت دارند و در غیر این صورت بیش از پیش قربانی جرایم رایانه‌ ای خواهند شد. مجازات سوءاستفاده از عكس و فیلم‌های خصوصی مجازات سوءاستفاده از عكس و فیلم‌‌های خصوصی بر حسب فصل پنجم ماده ۱۷ قانون جرایم رایانه‌ای به حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محكوم خواهد شد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پلیس فتا سوء استفاده از فیلم و عكس‌های خصوصی و خانوادگی افراد یكی از جرایم قابل توجه كنونی به شمار می‌‌رود كه بخشی از پرونده‌های محاكم قضائی و نیروی انتظامی را به خود اختصاص داده است. به طور معمول تبهكاران پس از دستیابی به اطلاعات موجود در تلفن‌های همراه یا رایانه افراد، با تهدید به انتشار تصاویر و اطلاعات شخصی، نقشه اخاذی و سوء استفاده از طعمه‌هایشان را طراحی و اجرا می‌‌كنند. گاهی اوقات هم سعی می‌كنند تا به این طریق به اهداف شومشان دست یابند. از آنجا كه برخی تبهكاران برای تحت فشار قرار دادن طعمه‌ها، در مواردی بخشی از عكس و فیلم‌‌های خصوصی مردم را در اینترنت منتشر می‌كنند، به ناچار مجبور به هر نوع باج دادن به شیادان و شیطان‌صفت‌ها می‌‌شوند. فصل پنجم، ماده ۱۷ قانون جرایم رایانه‌ای هم تصریح دارد که هركسی به وسیله سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، صوت، تصویر یا فیلم خصوصی و خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایتش منتشر كند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی كه منجر به ضرر یا هتک حیثیت شود به حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محكوم خواهد شد. بنابراین از آنجا كه گوشی‌‌های تلفن همراه وسیله مناسبی برای تهیه فیلم و عكس‌های خانوادگی و خصوصی و همچنین محل امنی برای نگهداری آنها نیست، به شهروندان توصیه می‌‌شود تا حد امكان از ذخیره كردن این نوع تصاویر در گوشی‌های تلفن‌همراه یا رایانه شخصی خودداری كنند.