زخم‌هایی که چاقوی چینی بر پیکر هنر زنجان می‌زند

روزنامه ایران: «چاقوی زنجان از فولاد آبدیده و چکش خورده و دست‌ساز است؛ نظیرش در هیچ شهری پیدا نمی‌شود. زنجان هزار چاقوساز دارد و نان این صنعتگران از همین راه است ولی خدا از آدم‌هایی نگذرد که می‌روند و از چین چاقوی قلابی می‌آورند. چاقوی چینی بی‌کیفیت صنعتی را به اسم چاقوی دست‌ساز زنجان می‌فروشند. بازارمان را کساد کرده‌اند.» صدای تیز کردن تیغه‌های چاقو را می‌شود از خیابان ضیایی شنید. نزدیک به 50کارگاه کوچک 2 متر در 2 متر اینجا کار می‌کنند. کارگاه‌های تاریکی که با جرقه‌‌های فولاد موقع صیقل دادن روشن می‌شود. هواکش‌ها بوی آهن یا چیزی شبیه سنگ آهن چرب را در هوا می‌پراکنند. چاقوسازان یا پای کوره کوچک آتشکاری هستند یا پشت میز کوتاهی که تیغه چاقو را روی آن صیقل می‌دهند. صبح تا شب اگر سفارشی باشد کارشان همین است. ورق آهن را می‌برند، با آتش به آن شکل می‌دهند و پس از صیقل دادن و تیز کردن، چندهزار تومانی می‌فروشند! 32 سال است کار «ولی‌الله دانش» همین است؛ درست کردن ساتور و چاقو. صبح تا شب پشت میز کارش می‌نشیند و چاقوهای سفارشی را یک به یک می‌سازد. نزدیک محرم سفارش‌ها کمی زیاد شده ولی به گفته خودش نسبت به چند سال پیش بازار کساد است.

کارگاه تاریک است و همه‌ جا پر است از تکه‌های ورق فولاد. تیغه‌های خام چاقو روی میز کار به شکل نامنظمی ریخته شده‌. در این میان چای اوستا در هم‌صحبتی با من سرد شده. پیش خودم می‌گویم که از صبح تا شب در چنین کارگاه کوچکی که جایی برای نشستن نیست و با این همه تلاش برای چند هزار تومان پول آیا واقعاً چنین کاری به این زحمت می‌ارزد؟

ولی مغازه‌دار دیگری راستش را می‌گوید. او آنهایی را که ساخته دست هنرمندان زنجانی است، طرف دیگر ویترین چیده و چینی‌ها را طرف دیگر. به مشتریانش اطلاعات می‌دهد کدام چاقو ساخت کجاست. خدا پدرش را بیامرزد که راستش را می‌گوید. من و علی عکاس روزنامه هم چاقو می‌خریم؛ نه یکی، بلکه هر کدام‌مان 6 چاقو. چاقوی آشپزخانه.