توصیف امام رضا (ع) از ماجرای غدیر خم

خبرگزاری تسنیم: وقتی گذری به دریای بی‎کران معارف اهل‎‌بیت (علیهم‎‌السلام) در احادیث می‎‌‌کنیم، در می‎‌یابیم که ماجرای غدیر برای آنان قیمتی والا داشته است، وقتی تعابیر گهربار حضرات معصومین (علیهم‎‌السلام) را در این رابطه می‎‌خوانیم، از یک سو قلبمان از شادی و نورانیت این روز به شعف می‎‌آید و از سوی دیگر وقتی رفتار جاهلان و تاریک‎دلانی را می‌بینیم که در برابر این جریان الهی ناسپاسی کردند، قلبمان قدری تنگ می‌‎شود، به راستی کفران نعمتی عظیم در آن صحنه واقع شد. در جایگاه بسیار رفیع ماجرای غدیر همین بس که خداوند خود وارد میدان می‎‌شود و در آیۀ67 سورۀ مبارکۀ مائده می‎‌فرماید: ﴿ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ ...﴾، اهمیت غدیر به حدی است که اگر رسول‌الله (ص) که 23 تمام همت و تلاش خود برای پیشبرد برنامه‎های الهی به بهترین نحو به کار گرفتند، در غدیر چنین نمی‎‌کردند، انگار نه انگار که در آن 23 سال کاری انجام داده‎اند و در واقع می‎‌توان گفت ثمرۀ افعال رسول‎الله (ص) در آن صحنه به بار نشست. کلام ناقص و محدود ما انسانها توان وصف و صحبت دربارۀ این جریان عظیم الهی را ندارد و بهترین راه برای معرفت پیدا کردن به آن، رجوع به بیان خود حضرات معصومین (ع) است؛ بر همین اساس به سراغ امام رضا (ع) به عنوان منبعی از منابع نور خداوندی می‌‎رویم تا امام عالم برایمان از غدیر بگویند. امام رضا (ع) در ابتدای این حدیث از از برپایی روز قیامت و زینت‎دهی چهار روز عید قربان، روز فطر، روز جمعه، و روز غدیر چون عروسی که برای حجله آرایش می‎‌کنند می‎‌‌گویند و این چنین روز غدیر از میان دیگر روزها جدا کرده و توصیف آن می‎‏پردازند ... متن کامل حدیث در ادامه آمده است: رَوَاهُ عَنِ الرِّضَا ع قَالَ إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ زُفَّتْ أَرْبَعَةُ أَیَّامٍ إِلَى اللَّهِ کَمَا تُزَفُّ الْعَرُوسُ إِلَى خِدْرِهَا قِیلَ مَا هَذِهِ الْأَیَّامُ قَالَ یَوْمُ الْأَضْحَى وَ یَوْمُ الْفِطْرِ وَ یَوْمُ الْجُمُعَةِ وَ یَوْمُ الْغَدِیرِ وَ إِنَّ یَوْمَ الْغَدِیرِ بَیْنَ الْأَضْحَى وَ الْفِطْرِ وَ الْجُمُعَةِ کَالْقَمَرِ بَیْنَ الْکَوَاکِبِ وَ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی نَجَا فِیهِ إِبْرَاهِیمُ الْخَلِیلُ مِنَ النَّارِ فَصَامَهُ شُکْراً لِلَّهِ وَ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی أَکْمَلَ اللَّهُ بِهِ الدِّینَ فِی إِقَامَةِ النَّبِیِّ ع عَلِیّاً أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ عَلَماً وَ أَبَانَ فَضِیلَتَهُ وَ وِصَاءَتَهُ فَصَامَ ذَلِکَ الْیَوْمَ وَ إِنَّهُ لَیَوْمُ الْکَمَالِ وَ یَوْمُ مَرْغَمَةِ الشَّیْطَانِ وَ یَوْمُ تُقْبَلُ أَعْمَالُ الشِّیعَةِ وَ مُحِبِّی آلِ مُحَمَّدٍ وَ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی أَکْمَلَ اللَّهُ الدِّینَ یَعْمَدُ اللَّهُ فِیهِ إِلَى مَا عَمِلَهُ الْمُخَالِفُونَ فَیَجْعَلُهُ هَباءً مَنْثُوراً وَ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی یَأْمُرُ جَبْرَئِیلَ ع أَنْ یَنْصِبَ کُرْسِیَّ کَرَامَةِ اللَّهِ بِإِزَاءِ بَیْتِ الْمَعْمُورِ وَ یَصْعَدُهُ جَبْرَئِیلُ ع وَ تَجْتَمِعُ إِلَیْهِ الْمَلَائِکَةُ مِنْ جَمِیعِ السَّمَاوَاتِ وَ یُثْنُونَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِشِیعَةِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّةِ ع وَ مُحِبِّیهِمْ مِنْ وُلْدِ آدَمَ ع وَ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی یَأْمُرُ اللَّهُ فِیهِ الْکِرَامَ الْکَاتِبِینَ أَنْ یَرْفَعُوا الْقَلَمَ عَنْ مُحِبِّی أَهْلِ الْبَیْتِ وَ شِیعَتِهِمْ ثَلَاثَةَ أَیَّامٍ مِنْ یَوْمِ الْغَدِیرِ وَ لَا یَکْتُبُونَ عَلَیْهِمْ شَیْئاً مِنْ خَطَایَاهُمْ کَرَامَةً لِمُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ الْأَئِمَّةِ وَ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی جَعَلَهُ اللَّهُ لِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ [عَلِیٍ ] وَ ذَوِی رَحْمَتِهِ وَ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی یَزِیدُ اللَّهُ فِی حَالِ مَنْ عَبَدَ فِیهِ وَ وَسَّعَ عَلَى عِیَالِهِ وَ نَفْسِهِ وَ إِخْوَانِهِ وَ یُعْتِقُهُ اللَّهُ مِنَ النَّارِ وَ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی یَجْعَلُ اللَّهِ فِیهِ سَعْیَ الشِّیعَةِ مَشْکُوراً وَ ذَنْبَهُمُ مَغْفُوراً وَ عَمَلَهُمْ مَقْبُولًا وَ هُوَ یَوْمُ تَنْفِیسِ الْکَرْبِ وَ یَوْمُ تَحْطِیطِ الْوِزْرِ وَ یَوْمُ الْحَبَاءِ وَ الْعَطِیَّةِ وَ یَوْمُ نَشْرِ الْعِلْمِ وَ یَوْمُ الْبِشَارَةِ وَ الْعِیدِ الْأَکْبَرِ وَ یَوْمُ یُسْتَجَابُ فِیهِ الدُّعَاءُ وَ یَوْمُ الْمَوْقِفِ الْعَظِیمِ وَ یَوْمُ لُبْسِ الثِّیَابِ وَ نَزْعِ السَّوَادِ وَ یَوْمُ الشَّرْطِ الْمَشْرُوطِ وَ یَوْمُ نَفْیِ الْغُمُومِ [الْهُمُومِ ] وَ یَوْمُ الصَّفْحِ عَنْ مُذْنِبِی شِیعَةِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ هُوَ یَوْمُ السُّبْقَةِ وَ یَوْمُ إِکْثَارِ الصَّلَاةِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ یَوْمُ الرِّضَا وَ یَوْمُ عِیدِ أَهْلِ بَیْتِ مُحَمَّدٍ وَ یَوْمُ قَبُولِ الْأَعْمَالِ وَ یَوْمُ طَلَبِ الزِّیَادَةِ وَ یَوْمُ اسْتِرَاحَةِ الْمُؤْمِنِینَ وَ یَوْمُ الْمُتَاجَرَةِ وَ یَوْمُ التَّوَدُّدِ وَ یَوْمُ الْوُصُولِ إِلَى رَحْمَةِ اللَّهِ وَ یَوْمُ التَّزْکِیَةِ وَ یَوْمُ تَرْکِ الْکَبَائِرِ وَ الذُّنُوبِ وَ یَوْمُ الْعِبَادَةِ وَ یَوْمُ تَفْطِیرِ الصَّائِمِینَ فَمَنْ فَطَّرَ فِیهِ صَائِماً مُؤْمِناً کَانَ کَمَنْ أَطْعَمَ فِئَاماً وَ فِئَاماً إِلَى أَنْ عَدَّ عَشْراً ثُمَّ قَالَ أَ وَ تَدْرِی مَا الْفِئَامُ قَالَ لَا قَالَ مِائَةُ أَلْفٍ وَ هُوَ یَوْمُ التَّهْنِیَةِ یُهَنِّی بَعْضُکُمْ بَعْضاً فَإِذَا لَقِیَ الْمُؤْمِنُ أَخَاهُ یَقُولُ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوَلَایَةِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّةِ ع وَ هُوَ یَوْمُ التَّبَسُّمِ فِی وُجُوهِ النَّاسِ مِنْ أَهْلِ الْإِیمَانِ فَمَنْ تَبَسَّمَ فِی وَجْهِ أَخِیهِ یَوْمَ الْغَدِیرِ نَظَرَ اللَّهُ إِلَیْهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِالرَّحْمَةِ وَ قَضَى لَهُ أَلْفَ حَاجَةٍ وَ بَنَى لَهُ قَصْراً فِی الْجَنَّةِ مِنْ دُرَّةٍ بَیْضَاءَ وَ نَضَّرَ وَجْهَهُ وَ هُوَ یَوْمُ الزِّینَةِ فَمَنْ تَزَیَّنَ لِیَوْمِ الْغَدِیرِ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ کُلَّ خَطِیئَةٍ عَمِلَهَا صَغِیرَةً أَوْ کَبِیرَةً وَ بَعَثَ اللَّهُ إِلَیْهِ مَلَائِکَةً یَکْتُبُونَ لَهُ الْحَسَنَاتِ وَ یَرْفَعُونَ لَهُ الدَّرَجَاتِ إِلَى قَابِلِ مِثْلِ ذَلِکَ الْیَوْمِ فَإِنْ مَاتَ مَاتَ شَهِیداً وَ إِنْ عَاشَ عَاشَ سَعِیداً وَ مَنْ أَطْعَمَ مُؤْمِناً کَانَ کَمَنْ أَطْعَمَ جَمِیعَ الْأَنْبِیَاءِ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ مَنْ زَارَ فِیهِ مُؤْمِناً أَدْخَلَ اللَّهُ قَبْرَهُ سَبْعِینَ نُوراً وَ وَسَّعَ فِی قَبْرِهِ وَ یَزُورُ قَبْرَهُ کُلَّ یَوْمٍ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ وَ یُبَشِّرُونَهُ بِالْجَنَّةِ امام رضا (ع) فرمود: هنگامى که روز قیامت برپا شود، چهار روز را زینت می‎دهند همانطور که عروس را برای حجله آرایش می‎کنند، گفته شد: این چهار روز کدام ایام هستند؟ روز عید قربان، روز فطر، روز جمعه و روز غدیر، اما روز غدیر در بین قربان و فطر و روز جمعه مانند ماه در بین ستارگان است و آن همان روزیست که ابراهیم (ع) از آتش نجات پیدا کرد و براى شکرگزارى آن روز را روزه گرفت. و آن همان روزیست که خداوند دین را کامل کرد، زمانیکه حضرت رسول (ص) على (ع) را به عنوان نشانه برای مردم منصوب و فضیلت و وصایت او را آشکار کرد و آن روز را روزه گرفت. روز غدیر روز کمال است و روزى که شیطان رانده و روزى که در آن اعمال شیعیان و محبان آل محمد پذیرفته می شود، و آن همان روزیست که خداوند دین را کامل کرد و اعمال مخالفین را رد و آنها را ناچیز می‎شمارد. و آن همان روزیست که جبرئیل (ع) کرسى کرامت الهی را در مقابل بیت‎المعمور قرار می‎دهد و بالاى آن می‎رود و ملائکه نزد وى جمع می‎شوند و بر محمد درود و تهنیت می‎فرستند و براى شیعیان على و ائمه (علیهم‎السلام) و محبان آنها از بنی آدم (ع) استغفار می‎کنند. و آن همان روزیست که خداوند کاتبان اعمال مردم را فرمان می‎دهد که به مدت سه روز از روز غدیر از نوشتن اعمال دوستان اهل‎بیت و شیعیان آنها خوددارى کنند و چیزی علیه آنها به احترام محمد و على و ائمه (علیهم‎السلام) ننویسند. و آن همان روزیست که خداوند آن را براى محمد و آل او قرار داده است. و آن همان روزیست که خداوند بر حال کسی که در آن روز عبادت کنند و یا بر خود و اهل و عیالش و برادرانش انفاق کند، می‎افزاید و او را از آتش آزاد می‎کند. و آن همان روزیست که خداوند در آن روز سعى شیعیان را مشکور و گناهان آنها را مغفور و اعمال آنها را مقبول قرار می‎دهد و آن روز برطرف شدن اندوه‎‌ها و فرو ریختن گناهان و روز عطاها و بخششهاست و روز نشر علم و روز مژده و بشارت و عید اکبر است، و روز استجابت دعا و روز موقف عظیم و روز پوشیدن جامه نیکو و درآوردن لباسهاى سیاه، و روز شرط مشروط و زدودن غمها و گذشت از شیعیان گناهکار امیر‏المؤمنین (علیه‎‏السلام) است. غدیر روزى است که در آن نسبت به کارهاى خیر باید سبقت گرفت، و روزى است که باید بر محمد و آل محمد بسیار صلوات فرستاد و روز رضایت و روز عید اهل بیت محمد (علیهم‎السلام) و روز قبول اعمال و روز درخواست زیادی (از خدا) و روز استراحت مؤمنین، داد و ستد، دوستى و رسیدن به رحمت خداوند است. روز غدیر روز پاکى و ترک گناهان بزرگ و کوچک و روز عبادت و افطار روزه‌داران است، هر کسى در روز غدیر روزه‎‌دار مؤمنى را افطار دهد مانند این است که هزار هزار را افطار داده باشد. غدیر روز تبریک و تهنیت است که عده‎ای عده دیگر را تبریک می‎گویند و هر گاه مؤمنى برادرش را ملاقات کند می‎گوید: «الحمد للَّه الذى جعلنا من المتمسکین بولایة امیرالمؤمنین و الائمة (علیهم‎السلام)». روز غدیر باید در چهره‌‎هاى مردم مومن تبسم کرد و با مؤمنین با روى گشاده گفتگو نمود، هر کس روز غدیر با برادران ایمانى خود با چهره خندان روبرو شود، خداوند نیز در روز قیامت با نظر رحمت به وى نگاه خواهد کرد، و هزار حاجت او را روا خواهد کرد، و براى او در بهشت قصرى از لؤلؤ سفید خواهد ساخت و چهره‌اش را نورانى می‎‌کند. غدیر روز زینت است، هر کس در روز غدیر خود را زینت کند خداوند خطاهای کوچک و بزرگ او را مى‎‌آمرزد، و فرشتگانی را مبعوث می‎کند که تا سال دیگر در چنین روزی براى او حسنات بنویسند، و درجات او را بالا برند، و اگر در آن سال بمیرد شهید مرده است، و اگر زنده بماند سعادتمند خواهد بود. و کسی که در روز غدیر مؤمنى را اطعام کند مانند این است که همه پیامبران و صدیقان را اطعام کرده باشد، و اگر به زیارت مؤمنی برود، خداوند هفتاد نور در قبر او روشن مى‌‎کند و قبرش را وسعت می‎‌دهد و روزى هفتاد هزار فرشته او را زیارت کرده و به بهشت مژده‌‎اش مى‎‌دهند. إقبال‎الأعمال (ط - القدیمة)، ج 1، ص 464