وقتی لباس‌ها به زبان بیگانه حرف می‌زنند

روزنامه آرمان:‌ رسانه می تواند در حد انتشار یک پیام اخلاقی در شبکه های مجازی، چاپ مطلب یا تصویری در بدنه اتوبوس، ارسال صورتک یک آدمک در شبکه مجازی و ... باشد. امروزه تاثیر رسانه بر کسی پوشیده نیست و در این دوره دیگر همگان از قدرت جادویی آن مطلع هستند و روز به روز بر دامنه آن افزوده می شود. در جامعه شاهد تبلیغات مثبت و منفی هستیم و در بسیاری موارد فرد بدون توجه به ماهیت یک وسیله خاص مبادرت به تهیه آن می کند تا مبادا از تب ایجاد شده در جامعه عقب بیفتد، اما باید دانست که در اغلب موارد این امور بدون تامل انجام می شود. پیر بورديو جامعه شناس فرانسوی با مفهوم «فضای اجتماعی» سبک های زندگی مختلف را نشان می دهد. این جامعه شناس معتقد است که فضای اجتماعی به اين ترتيب ساخته می شود که عاملان و گروه های اجتماعی براساس حجم و ميزان سرمايه اقتصادی و سرمايه فرهنگی با برخی افراد اشتراكاتی داشته و با برخی ديگر فاصله پيدا می‌كنند. به عقیده او واقعيت اجتماع فرهنگ است كه جزئی از سازمان اجتماعی سلطه محسوب می شود. اگر انسان‌ها بر سر كنترل، توليد و چرخش معانی با يكديگر مبارزه می كنند به اين دليل است كه فرهنگ نقشی محوری برای پويش‌‌های نابرابری اجتماعی دارد. فرهنگ عبارت است از نمادها و معانی كالاهای فرهنگی نظير موسيقی، ادبيات روشنفكرانه، غذا، اسباب، لباس و وسايل منزل. هر یک از این ابزار مهر طبقه اجتماعی افراد روی پیشانی‌شان است. به طور خلاصه منش یک نظام طبقه بندی غیرمشهود ذائقه های مصرف کننده را تشکیل می دهد. البته این یک روی سکه است. روی دیگر سکه آن است که منش مانند ایدئولوژی، یک مجموعه ثابت از ارزش ها که از سوی طبقات حاکم به سوی طبقات پایین انتقال می یابد، نیست. نه همین لباس زیباست... تفسير انسان بدون پوشاك او ميسر نيست، زيرا از طريق لباس می‌توان هويت قومی، جغرافيايی، سياسی، مذهبی و... هر فرد را دريافت. برخی جامعه‌شناسان نيز پوشاک را از مهم‌ترين ابزارهای شناخت جوامع می دانند، به گونه‌ای كه از تعبير «زبان پوشاک» استفاده می‌شود، بنابراین لباس هويت اجتماعی و حيات تاريخی نسل‌ها را نشان می‌دهد. لباس دارای دو کارکرد پوشش و اطلاع‌رسانی است و متناسب با زمان،‌ سطح درآمد و طبقه اجتماعی، فرهنگ، سن و برخی متغیرهای دیگر، اهمیت کارکرد دوم لباس برای برخی افراد افزایش می‌یابد. افراد به واسطه لباس خود با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند و دیگران هم بر مبنای لباس راجع به شخصیت افراد، طبقه اجتماعی، تحصیلات، روحیات و دیگر حالات و ابعاد شخصیتی قضاوت می کنند. در بسیاری از مواقع، لباس‌ها ماهیت صنفی و طبقه‌ای پیدا کرده‌‌اند. مانند لباس روحانیون، لباس کارگران، لباس اشراف،‌ لباس ورزشکاران، لباس دانش‌آموزان، لباس پزشکان و... بنابراین لباس زبان غیرکلامی برای ارتباط بین انسان‌ها محسوب می شود. در اصل پوشش برای افراد هويت اجتماعی در پی دارد. وقتی تولید پوشاک به دست غیرخودی باشد در کشور ما با پخش یک سریال یا فیلم به دلیل استقبال عمومی با بروز تب خاص همچون چاپ لباس هایی با عکس بازیگران معروف، تولید وسایل متناسب با آن هم رواج پیدا می‌کند. با توجه به اینکه در کشور ما سریال های ماهواره با اقبال فراوانی همراه است به نسبت این لباس ها و وسایل هم با سیل عظیمی از مشتریان رو‌به‌رو است. طی دوره های محدود شاهد چاپ عکس های شهدا و ابیات مولانا روی تی شرت، شال یا وسایل تزیینی هستیم که این اقدام با توجه به استقبال عموم، اما عمر چندانی ندارد و بعد از یک مدت محدود به فراموشی سپرده می شود. به طور معمول در هر دوره ای نسل نوجوان و جوان کشور از لباس ها و مدهای نامتعارف جامعه استقبال می کنند. حتی چندی پیش هم شاهد ورود مانتوها و لباس هایی با حک حروف انگلیسی بزرگ «queen» و «king» به بازار بودیم. «keep calm and carry on» احتمالا این عبارت برای شما آشنا باشد و اگر روی مانتوهای دخترانه و تی شرت های پسرانه آن را ندیده باشید، بی شک در شبکه‌های اجتماعی با موج طنز آن روبه‌رو شده‌اید. این در حالی است که هر یک از این عبارات برای خود معنا و مفهوم های فراوانی به دنبال دارد و درج این جملات روی مانتو تامل برانگیز است. با وجود اینکه هر یک از این لباس ها مشتری های خاص خود را دارند، اما در جامعه ما کم نیستند افرادی که لباس ها را بدون بررسی نوع جمله یا نماد مربوطه خریداری و استفاده می کنند. این عدم توجه می تواند در ابعاد داخلی و بین المللی با چالش‌های فراوانی رو‌به‌رو باشد. هنوز در کشور ما مردم از برگزاری نمایشگاه های مد و لباس به دلیل گرانی یا عدم تنوع در محصولات این نمایشگاه ها استقبال چندانی نمی کنند. از سوی دیگر کالاهای قاچاق و تولیدات زیر زمینی همچنان بازار را به احاطه خود درآورده است. در اصل این آشفته بازار در تولیدات البسه به نوعی بازار کشور را همچون عروسک خیمه‌شب‌بازی در اختیار دارد و هر روز با تولید لباس‌های خاص در پی ترویج اهداف سوء خود هستند. هر یک از این ناملایمات در صنعت پوشاک کشور باعث بی هویتی پوشاک ایرانی شده است. این در حالی است که صنعت پوشاک کشور می تواند مانند صنعت مسکن اشتغالزایی داشته باشد و در این حیطه باید دولت سیاست های حمایتی تصویب کند تا بتوان در این عرصه به فعالیت موثر پرداخت و بتوان پوشاک ایرانی را به شکل متعدد و متنوع برای همگان شناسایی کرد. نابودی صنعت پوشاک کشور به‌دلیل مشکلات مدیریتی یک عضو کمیسیون فرهنگی مجلس درباره مدل های لباس و مدهای مقطعی در کشور به «آرمان » می گوید: یکی از سیاست های دشمنان جمهوری اسلامی و عوامل آنها در داخل گسترش انواع مختلف بی بند و باری و رشد فساد در جامعه است که امروزه سبک زندگی فاجعه بار غربی در لباس جوانان این مرز و بوم تجلی پیدا کرده است. این در حالی است که مقام معظم رهبری بارها و بارها به مسئولان مساله سبک زندگی ایرانی - اسلامی و دوری از سبک زندگی غربی را در نوع لباس، سبک ‌تغذیه، شیوه های زندگی و ... گوشزد کرده‌اند. هم اکنون باید ترویج سبک زندگی دینی، انسانی و ارزشی را تقویت کرد، آن هم به این دلیل که استکبار در دوره های مختلف به دنبال ضربه زدن به آرمان های نظام است. احمد سالک می افزاید: قوانین متعددی برای برخورد با مساله پوشاک و وسایل مستهجن وضع شده و در اختیار دستگاه ها قرار داده شده است. وزارت فرهنگ و ارشاد هم موظف است با تمام اجناس مستهجن به شکل قاطعانه برخورد کند. در این شرایط دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی کشور هم موظف به شناسایی و برخورد با باندهای زیر زمینی و قاچاق هستند. گمرکات کشور هم باید با موضوع واردات کالای قاچاق قاطعانه برخورد کنند. باید دانست که در کشورهیچ مشکلی مبنی بر کمبود یا نارسایی قانونی وجود ندارد، بلکه مشکل اصلی مدیریت و نحوه برخورد با این مشکلات از سوی مسئولان مربوطه است. اگر در کشور شاهد چنین سهل انگاری‌ها و احتیاط هایی در عملیاتی کردن این دستورات هستیم، باید گفت که این امور می تواند به دلیل ارتباطاتی خاص بروز کرده باشد. به گفته او آثار و تبعات این مساله گسترش دهنده آسیب های اجتماعی، فرهنگی و ... در جامعه است. این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس درباره تبعات سهل انگاری و ضعف در مدیریت فرهنگی جامعه می افزاید: در اصل این نوع لباس ها در کشور تحریک کننده است و حک جملات و عکس های رکیک باعث ترویج ارتباطات نامشروع و فسادهای گوناگون می شود. بنابراین دستگاه های مربوطه باید در این حیطه به شکل قاطع و با قدرت با این معضل برخورد کنند. این در حالی است که تاکنون در زمینه طراحی لباس های داخلی و گسترش این امر در بین خانواده های ایرانی هیچ اقدام مناسبی انجام نشده است. در چند سال اخیر فقط شاهد برگزاری نمایشگاه های مد و لباس در مدت محدود و با کم و کاستی های فراوانی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد بودیم و این اقدامات تاکنون با جلب توجه مردم همراه نبوده است. سالک در این زمینه تاکید می کند: باید دانست که در بحث قانون مد و لباس شاهد آغاز اقدامات مناسب هستیم و برگزاری نمایشگاه های محدود به معنای به کارگیری تمام ظرفیت این وزارتخانه نیست. باید طراحی لباس در کشور تقویت شده و به سمت تولید لباس‌های متنوع و مناسب پیش رود. برگزاری نمایشگاه های مد و لباس تاکنون پاسخگوی مسائل پوششی مردم نبوده است و تنها دلیل این نارسایی را می توان مدت محدود و کم تجربگی مسئولان در برگزاری این نمایشگاه دانست. بی شک در آینده نزدیک عملکرد این نمایشگاه ها به شکل مطلوب خواهد بود. به گفته این نماینده مجلس به قول مقام معظم رهبری هم اکنون مساله قاچاق در کشور ما ولنگاری فرهنگی را به دنبال دارد. در اصل ولنگاری فرهنگی با بی مسئولیتی، دور شدن جامعه از ارزش ها، توجه به تولید کشورهای دیگر و تعطیلی کارخانه های داخلی مربوط است و وجود هر گونه کم و کاستی در این امر نشان دهنده مشکلات مدیریتی در کشور است.