روزنامه آرمان: «دوست آن است که گیرد دست دوست/ در پریشان حالی و درماندگی»؛ این شعر را همگان شنیده ایم، اما اینکه بتوان دوست خوبی بود و به معنای واقعی کلمه در درماندگی، پریشانی، خوشی و ناخوشی بتوان گرهی از کار کسی باز کرد به وضعیت روانی و اجتماعی افراد بستگی دارد. این روزها در جامعه ما افراد متفاوتی با عنوان دوست به بهانه های گوناگون وارد زندگی ما می‌شوند، اما افراد اندکی به عنوان دوست و یار دیرینه در زندگی افراد باقی می‌مانند، چون قبولی در این آزمون دوستی، سخت، طاقت فرسا و نیازمند کسب مهارت های فراوان است. اغلب ما ایرانی ها در سنین نوجوانی و جوانی وقتی فرد جدیدی وارد زندگی مان می‌شود بدون هیچ حریم و چشمداشتی همه مسائل را در اختیار او قرار خواهیم داد. این در حالی است که همین دو فرد رفیق و شفیق بعد از گذشت مدتی به دشمنان خونی هم تبدیل می‌شوند.
باید دانست که هر رابطه ای برای خود از اصول خاصی برخوردار است. اینکه افراد بدون هیچ حریمی دیگران را به زندگی خود راه داده و بعد از مدتی نیز به دلیل تعامل سازنده با دیگران با چالش های فراوانی رو‌به‌رو می‌شوند نشان می‌دهد که در جامعه ما کمتر کسی به اصول برقراری رابطه تسلط داشته و این اصول را در زندگی خود به کار می‌گیرد. از عوامل دوام دوستی در برخی روایات به عنوان حقوق دوستی و برادری یاد شده است. برای مثال خوشرویی دربرخورد با دوستان، یکی از صفات پسندیده و فضایل نفسانی است که بزرگان دین به آن بسیار سفارش کرده اند. با بررسی زندگی بزرگان دینی این امر مشهود است که آنها در برابر دیگران اظهار اندوه و ناراحتی نمی‌کردند. حتی روایتی در این زمینه هست که معنای آن به فارسی «شادی مؤمن در چهره او واندوه و غمش در قلب اوست» می‌شود. همانگونه که خوشرویی و چهره گشاده داشتن در کسب محبت، دوستی و نزدیک شدن افراد به یکدیگر تاثیر دارد،اخم کردن و ترش رویی نیز انسان ها را از یکدیگر گریزان می‌کند. از دیگر فضایل در دوام دوستی می‌توان به انصاف اشاره کرد. یکی از عوامل بقای دوستی ها رعایت انصاف در گفت و گوها و داوری‌هاست. وقتی کسی ببیند
دوستش در رفتار و گفتار بی انصاف است و حتی در قضاوت و داوری راجع به سایر دوستان بی انصافی در پیش گرفته است، به تدریج از او فاصله خواهد گرفت. باید دانست دوستی همراه با عشق، دلسوزی، مهر و صفا، مطمئن ترین دوستی‌هاست که از راه رعایت انصاف و مروت و مردانگی حاصل می‌شود.
دوستی از سر حساب و کتاب
این روزها برخی افراد قبل از تشکیل روابط دوستی خود حساب و کتاب می‌کنند. هستی می‌گوید: این نوع دوستی ها به دلیل دستیابی افراد به منافع شخصی چندان دوام ندارد. در اصل این نوع دوستی ها بر پایه منفعت طلبی و مادی گرایی بیشتر در جوامع نابرابر شدت خواهد گرفت. در این شرایط افراد از هر حربه ای برای دسترسی به اهداف خود استفاده می‌کنند و همین امر باعث بروز اختلافات گوناگون است. در ضمن ابزارهای فرهنگی هم در رواج چنین صفاتی در جامعه تاثیر گذار است. برای مثال هم اکنون در۹۰درصد از فیلم های پخش شده از سوی رسانه ملی افراد فقط به نوعی به دنبال دور زدن و کلاه گذاشتن بر سر یکدیگر هستند. در این فیلم ها همیشه فردی که به اخلاقیات بها می‌دهد با خسارت‌های مالی زیادی مواجه می‌شود. همین امر نشان می‌دهد که افراد با اخلاق در جامعه ما به نوعی دچار آسیب می‌شوند و افراد برای بقای خود باید از هر حربه ای ولو تجاوز به حقوق دیگران استفاده کنند.
دوستی‌ها نیازمند تعریف روابط هدایت‌شده
تینا هم اکنون در یکی از ادارات دولتی مشغول به فعالیت است. او به واژه ای به نام دوام دوستی لبخند می‌زند و می‌گوید: باید دانست که در هر رابطه‌ای افراد باید با راز داری و کمک به طرف مقابل در پی دوام آن باشند. بر اساس سفارش های معصومان افراد باید بدانند که در هیچ شرایطی نباید اسرار دیگران را باز گو کرده و نیز باید برای لحظات یکدیگر ارزش قائل باشند. متاسفانه برخی از افراد با زیر و رو کشیدن از دوستی هایشان به دنبال دستیابی به اهداف خود هستند که همین امر می‌تواند در تبدیل دوستی‌ها به دشمنی‌ها تاثیرگذار باشد. باید دانست که دوام دوستی نیازمند توجه به نکاتی اخلاقی است. برای مثال اگر برای رابطه دوستی خود ارزش و احترام قائل هستید نباید هرگز در مورد شکست‌ها یا مشکلات دوست خود پیش دیگران غیبت کنید. ممکن است این حرف ها به گوش او برسد. با این کار فقط رابطه دوستی تضعیف می‌شود. در ضمن حتی المقدور باید از غیبت کردن در باره دوستان خودداری کرد تا به این ترتیب بتوان دوستی‌ها را به سمت یک رابطه مثبت هدایت کرد.
تربیت عنصر مفقوده در بین برخی خانواده‌ها
نرگس تاکنون از دوستی خیری ندیده است. او می‌گوید: تاکنون همه دوستانم به من حسادت کرده اند. این در حالی است که یکی از اساسی ترین رازهای داشتن رابطه سالم، ایجاد همدلی است. به این معنا که همیشه باید مراقب تاثیر رفتار و گفتار خود بر دیگران باشیم. اگر واقعا یکدل و همزبان باشید هیچ گاه مرتکب گناهی که دوستتان از شما برنجد نخواهید شد. وقتی همدلی و وحدت بین دو طرف وجود داشته باشد، هیچ گاه حسادت یا ناامنی پیش نمی آید. به طور مثال، اگر واقعا دوست خود را رفیق خود بدانید از موفقیت‌های او خوشحال می‌شوید و هرگز دچار حسادت نمی شوید. با دیگران همیشه به گونه ای رفتار کنید که دوست دارید با شما رفتار شود. این شعار یک رابطه سالم است. او می‌گوید: متاسفانه در جامعه ما والدین آن‌طور که باید و شاید برای فرزندان خود وقت نمی گذارند و همین امر باعث شد تا مقوله های اخلاق و توجه به آن چندان مورد توجه قرار نگیرد. حتی از سوی سازمان های فرهنگی هم به این مقوله چندان توجه نمی شود و همین امر باعث بروز مشکلات گوناگون اخلاقی، رفتاری و ... می‌شود. برای مثال در چند سال اخیر نرخ طلاق در جامعه ما به شدت افزایش یافته است، این امر به دلیل عدم تربیت
مناسب فرزندان از سوی خانواده و نهادهای ذی ربط است. در اصل اگر هر یک از سازمان‌ها به رسالت خود آن‌طور که باید توجه داشتند به نسبت نرخ آسیب های اجتماعی، مشکلات روحی و روانی و دیگر نارسایی‌ها در کشور ما کاهش می‌یابد. برای مثال امروزه افراد هر حرف سزاوار یا ناسزاواری را به فرد مقابل می‌گویند و در پایان با بیان یک جمله کلیشه ای «شوخی کردم» سر و ته قضیه را جمع می‌کنند. این در حالی است که بروز چنین رفتارهایی از بی ادبی افراد ناشی می‌شود و در روح و روان طرف مقابل تاثیر بسزایی دارد.
دوستی‌ها به دلیل ارزش‌گذاری‌های مادی پایدار نیست
یک مددکار اجتماعی درباره دوام دوستی به «آرمان» می‌گوید: اگر دوستی با انگیزه درونی همراه باشد بی شک متداول نیز خواهد بود. در اصل دوستی واقعی از غرابت و نزدیکی خلق و خوی افراد به یکدیگر ناشی می‌شود. برای مثال وقتی دو نفر از لحاظ احساسات، سلیقه، فکر،عقاید و عوامل نرم افزاری و سخت افزاری در بین یکدیگر تعادل و تشابه مشاهده کنند به نسبت می‌توان نسبت به ایجاد رابطه بین آن دو نفر امیدوار بود. محمد زاهدی اصل می‌افزاید: اگر حس مشترک بین این دو فرد به یک میزان باشد باید به نسبت روز به روز نیز این ارتباط تقویت شود. اگر با دوستی مورد انتخاب به شکل مناسب هماهنگی داشته باشیم به نسبت گذشت زمان این امر را تقویت می‌کند.اما بعضا این چنین نیست، بلکه افراد بر اساس یک احساس و حادثه زودگذر به یکدیگر نزدیک شده و به این ترتیب باب دوستی را باز می‌کنند، اما به تدریج متوجه می‌شوند که چندان با یکدیگر همسو و هم جهت نیستند و به همین دلیل دوستی ها به پایان می‌رسد. به گفته او به دلیل تغییر شرایط روز به نسبت شیوه های زندگی نیز تغییر کرده است. برای مثال در گذشته صفا، صمیمیت، همدلی و در مجموع سرمایه اجتماعی در بین افراد حاکم بود و
انسان‌ها با یکدیگر رو راست بودند،اما امروزه همه این مسائل دیگر ارزشی ندارد، بلکه ارزش گذاری های مادی و اقتصادی ارجحیت یافته است. در اصل در این شیوه منفعت تعیین کننده روابط است نه دوستی. اغلب دوستی های امروزی به دلیل کسب سودهای سخت افزاری است و با عدم بر آورد کردن نیازهای دوستی ها به نسبت این روابط نیز به پایان می‌رسد. امروزه شاهد دوستی های گذرا هستیم. این امر نشان دهنده به حداقل رسیدن تفاهم ها، همدلی، اعتماد و در نهایت دوستی هاست. در واقع این روزها دوستی هایی با ارزش گذاری به ابعاد انسانی ، توجه به همدلی، همزمانی و توجه کمتر به ارزش گذاری های مادی و اقتصادی دوام بیشتری خواهد داشت.
دیدگاه تان را بنویسید