چه کسانی با ماه رمضان «وداع» می‌کنند

خبرگزاری فارس: امام سجاد علیه‌السلام،‌ ماه مبارک رمضان را عید اولیاء الله می‌‌داند. در صحیفه سجادیه دعایی درباره مقام دعا و وداع ماه مبارک رمضان وجود دارد که حضرت در ابتدای این دعا می‌‌فرماید: یکی از بهترین بخشش‌های خدای متعال، ماه مبارک رمضان و روزه این ماه است. و این که در آخر ماه مبارک رمضان عید فطر می‌‌گیرند، چون جایزه‌‌های یک ماه را به ما می‌‌دهند، که در حقیقت محصول ماه مبارک رمضان است. ضیافت‌الله، لقاء الله را به دنبال دارد. پس عظمت از آن ماه شوال نیست؛ بلکه عظمت از آن ماه مبارک رمضان است که نتیجه یک ماهه را در روز عید می‌‌دهند. وجود مبارک حضرت در ادامه دعای وداع با ماه مبارک رمضان جملات ناب، به همراه معارف بلندی را بیان می‌کنند که ما در اینجا بخشی از این دعا را به همراه توضیحاتی از آیت‌الله جوادی برای عموم علاقه‌مندان ذکر می‌کنیم: وداع برای کسی است، که با ماه مبارک رمضان مأنوس بوده و این ماه دوست او باشد و گرنه آن کس که با این ماه نبوده، وداعی ندارد. انسان از دوستش و یا کسی که مدتی با او مأنوس بوده خداحافظی می‌‌کند. کسی که اصلاً نمی‌‌داند چه وقت ماه مبارک رمضان آمد و چه وقت سپری شد، چرا آمد و چرا سپری شد وداعی ندارد. امام سجاد (ع) آخر ماه مبارک رمضان که می‌شد، با سوز و گداز این دعا را می‌خواند و می‌ فرمود: «ماه رمضان در بین ما اقامت داشت و جای حمد و ثنا بود؛ زیرا به همراه خود رحمت آورد. و رفیق بسیار خوبی برای ما بود. ما در صحبت و همراهی با او به فضایل و نعمت‌هایی رسیدیم. دوستی بود که به همراهش رحمت و مغفرت و برکت آورد». بهترین استفاده از ماه خدا سپس فرمود: «وَ أَرْبَحَنَا أَفْضَلَ أَرْبَاحِ الْعَالَمِینَ». ما ربح و سودی که در این ماه بردیم، هیچ تاجری در هیچ گوشه دنیا نبرده و هیچ کس در سراسر عالم به اندازه ما ازاین ماه استفاده نکرده است. انسان مسافری است که سفر ابد در پیش دارد. ره‌ توشه آن سفر ابد را باید همین چند روزه تهیه کند. در این ماه درهای آسمان بر روی مؤمن باز می‌شود، و مؤمن می‌تواند با وارستگی، به باطن عالم راه پیدا کند و اگر بهترین فرصت، ماه مبارک رمضان است، پس بهترین سود را ماه رمضان و اهلش دارند. برای گروهی آغاز سال، اول فروردین است. یک نوجوان اول فروردین تلاش می‌کند برای خود لباس نو تهیه کند. درخت‌ها اول سالشان فروردین است که لباس‌های نو و تازه دربر می‌کنند. اول سال کشاورز پاییز است که درآمد مزرعه را حساب می‌کند. مرحوم سید بن طاووس می‌گوید: «اهل سیر و سلوک، اول سالشان، ماه رمضان است». ماه مبارک رمضان برای سالکان الى الله، ماه محاسبه است. ناله از فراق و جدایی این ماه بعد از آنکه پایانش فرا رسید، از ما مفارقت و هجرت کرد و ما را تنها گذاشت. و ما هم اکنون با ماه خدا وداع می‌کنیم. «وداعَ مَن عزّ فراقه علینا» چه وداعی؟ وداع تشریفاتی؟ نه؛ وداع با دوست عزیزی که مفارقتش برای ما توانفرساست؛ آن کس که اهل معنا بود خیرش در این ماه بیشتر شد و آن کس که گرفتار گناه بود از گناهش کاسته شد. ما کسی را وداع می‌کنیم که رفتنش برای ما بسیار گران و سخت است و ما را غمگین می‌کند، ماهی که شب و روزش رحمت بود. امام سجاد (ع) فرمود: «وَ أَوْحَشَنَا انْصِرَافُهُ عَنَّا» و از اینکه منصرف شد و از ما فاصله گرفت، ما را به وحشت انداخت. ما دوست مهربان و پربرکتی را از دست می‌دهیم، لذا به وحشت می‌افتیم. از این رو بود که آخر ماه مبارک رمضان که می‌شد، اولیای خدا احساس غربت می‌کردند. «السلام علیک ما کان أطولک علی المُجرمین» سلام بر تو ای ماه مبارک رمضان که برای افراد تبهکار، بسیار طولانی هستی. ماه رمضان برای چنین افرادی حکم چندین ماه را دارد. «و أهیبک فی صدور المؤمنین» ماه مبارک رمضان، در دل‌های مؤمنان با نوعی هیبت و جلال و هیمنه و شکوه، تلقّی می‌شود. وداع‌‌های آخرین «السلام علیک من مطلوبٍ قبل وقته و مخزونٍ علیه قبل قوته» سلام بر تو، که قبل از آمدن انتظارت را داشتیم، هم اکنون نیز که می‌خواهی بروی ما را غمگین کرده‌ای. «السلام علیک کم من سوءٍ صُرف بک عنّا وکم من خیرٍ أُفیض بک علینا» سلام بر مهمان گرانقدری که به برکت تو خدا بسیاری از بلاها را از ما برداشت و بسیاری از برکات را به ما عطا کرد. در حقیقت ما مهمان تو بودیم نه تو مهمان ما». دعای 45 صحیفه سجادیه، دعای حضرت امام سجاد(ع) در وداع با ماه مبارک رمضان است که علاقه‌مندان برای مطالعه بیشتر می‌توانند به صحیفه سجادیه مراجعه کنند.