تراژدی نوزادان معتاد از فرحزاد تا خاک سفید

ایسنا: «رویا» نوزادی معصوم، جمعه ۱۴ خرداد دنیا را وداع گفت؛ نوزادی که چندی پیش در بیمارستانی حوالی ورامین رها شده بود و به دلیل وخامت شرایط جسمانی و اوردوز ناشی از اعتیاد به موادمخدر و همچنین سوتغذیه شدید به بیمارستان لقمان منتقل شده بود...

رویای کوچولو علیرغم تلاش پزشکان عاقبت رفت و با مرگ خود پرسش‌های بی‌پاسخ بسیاری را در اذهان عمومی درباره "اعتیاد نوزادان" برجای گذاشت.

تحمل درد ترک افیون اعتیاد گاه برای بزرگسالان هم غیر قابل تحمل و طاقت فرساست چه رسد به کودکانی که استخوان‌های نحیف آنها شکننده‌‌تر از حد تصور است؛ برخی از آنها علی رغم تحمل این درد شکنجه‌آور، عاقبت همچون رویای ۴ ماهه طاقت نمی‌آورند و برای همیشه می‌روند، بعضی جانی دوباره می‌گیرند، بعضی هم اصلا مطرح و دیده نمی‌شوند و از مرگ یا زندگی‌شان هیچ کس خبردار نمی‌شود... با این حال "تراژدی کودکان معتاد " محدود به رویا نیست و همچنان هستند رویاهایی که قصه زندگی‌شان همین‌گونه تکرار می شود.

رويا منوچهري، فعال اجتماعي و عضو جمعيت امام علي (ع) می‌گوید: همین یک ماه پیش بود که مددکاران جمعیت امام علی سمت بیقوله‌هایی اطراف تهران، زهرای ۱۷ ساله‌ای را دیدند که از ۱۲ سالگی توسط پدر به تریاک معتاد و در ۱۷ سالگی هم مادر شده بود.

منوچهري تعريف مي‌كند كه پس از مدتی وقتی زهرا، "باران" را به دنیا می‌آورد، بیمارستان متوجه اعتیاد نوزاد می‌شود؛ این گونه بود که باران ۱۰ روز آغاز زندگی‌اش را درون دستگاه می‌گذراند تا مواد مخدر از بدنش بیرون برود.

اين مددکار جمعیت امام علی می‌گويد: ما حدس می‌زنیم مادر باران، به جز تریاک، مواد دیگر هم مصرف می‌کرد و احتمالا به شیشه نیز معتاد بود، آنها خانه‌ای هم ندارند. پدر باران تنها ۲۰ سال دارد و او نیز مصرف کننده است.

وي همچنين تاكيد مي‌كند كه هر روز و هر روز آمار کودکانی که وابسته به مواد مخدر به دنیا می‌آیند و یا توسط پدر و مادر معتاد می‌شوند، بیشتر می‌شود و هرلحظه فقدان اقدامات لازم و موثر برای ریشه کنی و حتی کاهش اندک این درد خانمان سوز بیشتر احساس می‌شود.

اين فعال اجتماعي همچنين يادآور مي‌شود كه جمعیت امام علی (ع) پس از فوت رویا و با توجه به شیب رو به رشد اعتیاد کودک، لازم دانست هر چه سریع‌تر مطالبات خود را طی نامه‌ای سرگشاده با امضای اقشار مختلف مردم، به دست ریاست جمهوری رسانده و خواستار اقداماتی جامع، فراگیر و فوری برای ریشه‌کنی اعتیاد کودکان و نوزادان شود.

منوچهري در ادامه به سمينار بهمن ماه سال ۹۳ جمعيت امام علي (ع) كه بر مبنای پژوهش این سازمان مردم نهاد بروی ۱۱۶ مورد کودک مبتلا به اعتیاد برگزار و در آن هشداری جدی در خصوص افزایش قابل توجه آمار کودکان معتاد داده شد، اشاره و عنوان كرد كه طی این سمینار آمارهای متنوعی از اعتیاد کودکان و آسیب های ناشی از آن ارائه شد و به تحصیل، سلامتی جسمی، سلامتی روانی و زندگی کاری و آینده این قشر جامعه پرداخت.

وي در ادامه براساس جامعه آماري ١١٦ نفري پژوهش جمعيت امام علي (ع) در خصوص اعتیاد کودکان مدعي مي‌شود كه طبق این آمارها؛ ۷۳ درصد از کودکان مبتلا به اعتیاد، پسر و ۲۷ درصد از آنها دختر بوده‌اند.

وي در رابطه با سن شروع مصرف آنها نيز مدعي است که بیشترین فراوانی با سن کمتر از ۲ سال بوده و قابل ذکر است که بیش از نیمی از کودکان مبتلا به اعتیاد فاقد اوراق هویت‌اند که این خود می تواند نشان دهنده تاثیر فقدان مدارک هویتی بر افزایش احتمال آسیب پذیری کودکان از معضلات اجتماعی باشد.

اين فعال اجتماعي درباره وضعیت تحصیلی آنها نيز عنوان مي‌كند كه ۳۱% از آنها به سن مدرسه نرسیده‌اند، ۳۶% مدرسه نرفته‌اند، ۲۰% ترک تحصیل کرده‌اند و ۱۳% در حال تحصیل هستند که اغلب در مقطع دبیرستان درس می‌خوانند.

منوچهري درخصوص وضعیت شغلی اين کودکان نيز مدعي است: اغلب کودکان درگیر اعتیاد به کار اجباری مشغولند، ۶۷% کودکان معتاد کار می‌کنند. از میان این کودکان، حدود ۳۰ درصد به گدایی، ۶ درصد زباله‌گردی و ۵ درصد به فال فروشی اشتغال دارند؛ همچنین حدود ۲۰ درصد هم به موادفروشی و سرقت می‌پردازند و مابقی نیز به انواع مشاغل سخت و کاذب دیگر مشغول هستند.

وي ادامه مي‌دهد: بعضی از این کودکان به خاطر اعتیاد شدید کارشان را رها کرده‌اند.

اين فعال اجتماعي درخصوص چگونگی اعتیاد آنها به مواد مخدر نيز می‌گوید: ۴۲ درصد توسط شیر مادر، ۳۵ درصد توسط خانواده، ۱۰ درصد دوستان و ۴ درصد نیز به علت اجبار رئیس باندهای غیرقانونی که از کودکان سوء استفاده می‌کنند، به اعتیاد دچار شده‌اند.

منوچهري در ادامه ضمن اشاره به آنكه از میان جامعه آماری ۱۱۶ موردي پژوهش جمعيت امام علي (ره) در خصوص اعتياد كودك تنها ۷ درصد به بهزیستی مراجعه کرده‌اند؛ يادآور مي‌شود: این تحقیق در ۱۰ استان انجام شده و از این میان خراسان جنوبی، تهران و خراسان رضوی بیشترین درگیری با این معضل را داشته‌اند.

وي در خصوص محله‌های تهران نیز می‌گوید: محله‌های فرحزاد، بومهن، لب خط، قرچک، دروازه غار، ملک آباد و خاک سفید بیشترین درگیری را با اعتیاد دارند.

بی‌شک اگر امروز اقشار مختلف جامعه از جمله جامعه هنری، ورزشی، مردم و سازمان‌های دولتی و مردمی با اتحاد باهم در پی تلاش برای کاهش آسیب‌های ناشی از اعتیاد برآیند، می‌توان از پیشروی فاجعه‌ مصیبت اعتیاد کودک جلوگیری کرد و داستان غمناک رویا نیز می‌تواند مقدمه‌ای برای طرح مطالبه حقوق کودکان معتاد در کشور باشد.