پذیرش دانشجویان دوره دکتری نظام‌مند می شود

هفته نامه خبر بوشهر نوشت: مطرح شدن طرح سنجش و پذیرش دانشجویان تحصیلات تکمیلی در صحن علنی مجلس و مشکلات موجود پیرامون پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی (به خصوص در دوره دکتری) بهانه ای بود تا در همین زمینه با دکتر قاسم جعفری؛ نماینده محترم مردم بجنورد و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس به گفتگو بنشینیم. جعفری معتقد است طرح پیش رو می تواند مشکلات کنونی در زمینه پذیرش دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی در دانشگاه های کشور را برطرف کرده و از طرفی پذیرش دانشجو دکتری در دانشگاه آزاد را تا حد زیادی قانونمند کند. مشروح گفتگوی ما با این نماینده مجلس پیش روی شماست: با توجه به مشکلات موجود در زمینه تعیین میزان پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی دانشگاه ها طرحی که هم اکنون در کمیسیون آموزش مجلس مطرح است، تا چه میزان می تواند این مشکل را مرتفع نماید؟ کمیسیون آموزش بر اساس طرحی که در حال حاضر مطرح کرده است (طرح سنجش و پذیرش دانشجویان تحصیلات تکمیلی) سعی دارد با نگاه عدالت محور و ایجاد زمینه مناسب و مساوی برای همه داوطلبان در زمینه جذب دانشجویان تحصیلات تکمیلی برنامه ریزی کند. نگاه ما در کمیسیون آموزش این است که بایستی حتماً بخشی از کارها در زمینه پذیرش دانشجوی دکتری به صورت متمرکز و با مسئولیت پذیری دولت (وزارت علوم) باشد. وزارت های مربوطه باید برای رفع مشکلات موجود در این زمینه این مسئله را بپذیرند. چون در حال حاضر گاهاً اتفاقاتی می افتد که اصلاً قابل قبول نیست. مثلاً دانشگاهی به هر تعداد و با هر روشی که دوست دارد، دانشجو پذیرش می کند و به هیچ کسی پاسخگو نیست. ما اگر این مسئله را ضابطه مند کنیم تا معلوم شود چه اتفاقی می افتد، بسیار مناسب تر خواهد بود. یعنی بدانیم هر دانشگاه چه تعداد دانشجو و با چه مکانیسمی پذیرش می کند. در آن صورت، وزارت علوم می تواند در این زمینه مسئولیت پذیر باشد. بر اساس این طرح؛ وزارت علوم بایستی هر سال رشته محل ها را بر اساس زیرساخت های هر دانشگاه تعیین کرده، میزان پذیرش دانشجو توسط هر دانشگاه را تعیین نماید. یعنی تعیین تعداد دانشجو بر عهده وزارت علوم خواهد بود؟ بله. وزارت علوم بر اساس امکانات و زیرساخت های موجود در هر دانشگاه، این مسئله را مشخص می کند. البته مشخصاً وزارت علوم هم نیست، بلکه شورای سنجش و پذیرش مسئول این کار خواهد بود. هر دانشگاه تعداد دانشجوی پیشنهادی خود را اعلام می کند و در نهایت شورای سنجش و پذیرش معین می کند که آیا آن دانشگاه، ظرفیت پذیرش آن تعداد دانشجو را دارد یا خیر. مسائل دیگر موجود در طرح پیش رو شامل چه مواردی است؟ مسئله دیگر مربوط به خود فرآیند پذیرش دانشجو در دوره دکتری می شود. اینکه چند درصد امتیاز مربوط به مصاحبه باشد، چند درصد مربوط به آزمون کتبی و چند درصد مربوط به سوابق آموزشی و پژوهشی باشد. اینها از موارد مهمی است که باید مورد توجه قرار گرفته، تکلیف آنها مشخص شود. بارم بندی های مربوط به این موارد در کمیسیون در حال انجام شدن است. مسئله تعیین اعضای شورای سنجش و پذیرش نیز در کمیسیون مطرح شده و به زودی در صحن مجلس به رای گیری گذاشته خواهد شد. اینها مواردی است که در طرح جدید مورد توجه قرار گرفته است. درواقع هدف این طرح، نظام مند کردن پذیرش دانشجو در دوره تحصیلات تکمیلی است. امیدواریم با تصویب این طرح، این هدف به سمت محقق شدن پیش برود. به نظرم این طرح می تواند تاثیر مثبتی در این زمینه داشته باشد. با توجه به اختلافات قدیمی بین دانشگاه آزاد و وزارت علوم در زمینه ظرفیت پذیرش دانشجو، آیا این طرح، پذیرش دانشجو در دانشگاه آزاد را به خصوص در دوره دکتری نظام مند خواهد کرد؟ بله. بدون شک همین گونه خواهد بود. درواقع پذیرش دانشجو در دانشگاه آزاد هم زیرمجموعه همین شورای سنجش و پذیرش قرار خواهد گرفت. دانشگاه آزاد خودش نمی تواند به صورت جداگانه ظرفیت پذیرش دانشجوی خود را تعیین و عملیاتی کند. بر اساس این طرح، دانشگاه آزاد ظرفیت های پیشنهادی خود در زمینه پذیرش دانشجوی تحصیلات تکمیلی را اعلام می کند و در نهایت، این شورا است که تعیین می کند دانشگاه آزاد با توجه به زیرساخت های خود می تواند تا چه اندازه دانشجو پذیرش کند. به نظر من، کار خوبی که در این زمینه انجام شد، همین بود. یعنی دانشگاه آزاد هم ملزم باشد که ظرفیت پذیرش دانشجوی خود را از طریق شورای سنجش و پذیرش دانشجو جویا شود. این مسئله از مباحث مطروحه در کمیسیون بوده است و در طرح خواهد آمد. روند تصویب طرح در حال حاضر در چه مرحله ای قرار دارد؟ کلیت این طرح در صحن مجلس تصویب شده است. درواقع هفته قبل این طرح به تصویب رسید. ولیکن دو بند از بندهای موجود در طرح، مجدداً برای بررسی بیشتر به کمیسیون ارجاع شد که این دو بند هم در کمیسیون مطرح و بحث شده است. این دو ماده مجدداً با توجه به پیشنهاداتی که مطرح بود، مورد اصلاح قرار گرفت و در کمیسیون به تصویب رسید. لذا این طرح به زودی مجددا به صحن می آید. نظر دولت و وزارت علوم در زمینه این طرح چیست؟ آیا نماینده ای از دولت در جریان بررسی طرح در کمیسیون حضور داشته است یا خیر؟ بله. نمایندگان وزارت علوم در فرآیند تصویب کلی طرح حضور داشته اند و از نظرات مشاوره ای انها استفاده شده است. البته طبیعتا نظر نمایندگان وزارت همانطور که عرض کردم، بیشتر مشورتی است و نظر اصلی را اعضای کمیسیون ابراز می کنند. من فکر می کنم نگاه وزارت خود وزارت علوم نسبت به این طرح، مثبت بود ولی با توجه به نگاهی که دولت در این زمینه داشت، ملاحظه کاری هایی در این زمینه داشتند. ولی خود نمایندگان وزارت علوم در فرآیند تصویب حضور داشتند و من فکر نمی کنم با طرحی که خودشان در جریان تصویب آن حضور داشته اند، مخالفتی داشته باشند. ولی ظاهرا دولت نظر متفاوتی داشت که نمایندگان وزارت علوم را هم به نوعی در رودربایستی قرار داده بود.