پناهیان: یکی از کنترل‌کننده‌های اساسی غضب، "ادب" است

وارث: مراسم صبح روز هشتم محرم با قرائت زیارت عاشورا توسط حاج مهدی سماواتی و سخنرانی حجت الاسلام پناهیان و مداحی حاج محسن عسگری در حسینیه آیت الله حق شناس (ره) برگزار شد.

ارزش قائل نشدن برای خود، منشأ رفتار های بد انسان

یکی از ریشه های همۀ رفتارهای بد و یکی از منشأهای صفات غلط در وجود انسان این است که انسان برای خودش زیاد ارزش قائل نباشد. تحلیل این بحث خیلی دشوار است، چون آدم ها معمولاً تا برای خودشان ارزش قائل می شوند، از طرف دیگر دچار عجب و تکبر و غرور می شوند و نتیجه اش این می شود که دیگران را آدم حساب نکنند. ولی این تیر دولبه بالاخره باید به کار گرفته شود و درست هم باید به کار گرفته شود.

روز حضرت علی اکبر علیه‌السلام، روز اخلاق است. امام جواد علیه‌السلام می فرماید: «هرکسی خودش پیش خودش خوار و بی ارزش بود، از شر او در امان نیستی.»

بیشتر از محبت، به ادب توجه کنیم

در تربیت فرزند مکرر گفته اند احترام فرزندان خودتان را نگه دارید. دوران ادب کردن فرزندان 7 تا 14 سالگی است. بعد از آن دیگر دوران مشاوره است. دوران کودکی هم خیلی با محبت باید برخورد شود. مهم تر از همۀ اینها در تربیت فرزند، این است که زن و شوهر چگونه باهم برخورد کنند. چگونه کریمانه برخورد کنند. مرد وقتی وارد خانواده می شود سروصدا کند که اگر خانواده مرتب نیستند، متوجه شوند که پدر آمده و خودشان را مرتب کنند و مرتب بنشینند. یکی از اصول مهم هم این است که مادر بچه ها را برای احترام گذاشتن به پدر آماده کند.

گاهی ما به محبت بیشتر از احترام بها می دهیم. این خیلی بد است. به عشق بیشتر از ادب اهتمام می ورزیم، درحالی که در دین ما دقیقاً برعکس گفته شده است. وقتی همه خوشبختی خودشان را در عشق و محبت جست و جو می کنند در واقع مردم را دنبال خیالات فرستاده اند. بله درست است که از محبت خارها گل می شود(!) ولی نه به این سادگی محبت به دست می آید و نه باید پرتوقعی کرد، نه باید ناراحت شد که کسی مرا دوست ندارد، نه باید جدار محبت دیگران شد، نه باید به دیگران اینقدر عشق ورزید. اصل محبت برای خدا و اولیاء خداست. محبت چیزی نیست که اگر انسان دربارۀ آن خیالبافی کند، واقعاً محقق شود.

زن و شوهر واقعاً باید نسبت به هم ادب و احترام را نگه دارند. برای خودشان و دیگری ارزش قائل شوند. به بچه ها باید یاد بدهیم که بچه ها نباید هرچه را دوست داشتند با محبت و خوب و خوشرو با آن برخورد کنند و هرچه را دوست نداشتند، به آن اخم کنند. این فرهنگ فاجعه است. ما باید از هفت سالگی خلاف علاقه رفتار کردن را به بچه ها یاد دهیم و طبق ادب به او یاد دهیم که هرجا یک آدابی دارد.

ادب یعنی اینکه آدم هم به خود و هم به دیگری احترام گذاشته است. معنای ادب فقط به دیگری احترام گذاشتن نیست.

یکی از کنترل کننده های اساسی غضب، "ادب" است

کسی که به دیگران احترام می گذارد نمی تواند به آنها بی احترامی کند و از خودش غضب نشان دهد و کسی که به خودش احترام می گذارد یک مرحله بالاتر می رود، در درون خودش هم غضبناک نمی شود.

یک کسی به من بی احترامی کرد، خب من بزرگوارتر از این حرفها هستم که بنشینم خودم را اسیر این حرفها کنم، بگذرم. این آن بزرگواری است که البته نباید با تکبر اشتباه گرفته شود. در روایات هم داریم که بعضی ها عزت نفس را با تکبر اشتباه می گیرند. با دقت کردن می شود تفاوت های این دو را فهمید. گوهرش گوهر ادب است.

اگر آدم برای خودش احترام قائل باشد، حاضر نمی شود خودش را به خاطر بدرفتاری دیگران ناراحت کند بلکه خودش را بزرگوارتر از آن خواهد دانست که بخواهد از محدودیت هایی که دیگران برای او ایجاد می کنند، ناراحت شود. یک جورهایی انگار فرزند پادشاه است. یک جورهایی انگار همه چیز را پشت پرده دارد.

از روح بلند و ملکوتی و عرشی حضرت علی اکبر علیه‌السلام مدد بگیریم. بزرگوار بودن ریشۀ بسیاری از بدی ها به ویژه ریشۀ غضب را می سوزاند.

روایت داریم: «چشم پوشی کن از آن چیزهایی که تو را غضبناک می کند، به خاطر آن چیزهایی که تو را راضی می کند.»

این یک جلوۀ شکر است.

ارتباط عمیق با اهل بیت علیهم السلام داشته باشید، ارتباط عمیق با اهل بیت علیهم السلام باعث می شود که قیمت بالای خودتان را متوجه شوید.