نسخه نویسی تلفنی آقای پزشک!

فارس: مدت طولانی جلوی آینه می‌ایستد و به موهایش خیره می‌شود، دستی به موهایش می‌کشد و با انگشت تارها را زیر رو می‌کند. چند سالی است که با ریزش مو مواجه شده و شمارش تارهای سرش بزرگ‌ترین دغدغه زندگی‌اش شده است. به آینه نگاه می‌کند و نگران از اینکه نکند مویی از سرش کم شود.

کم مویی در خانواده‌شان ارثی است و برادرهایش هم با همین مشکل دست‌وپنجه نرم کرده‌اند. اوضاع عقب‌نشینی موهای برادرانش به او این خبر را می‌دهد که مویی روی سرش نخواهد ماند و این نگرانی‌اش را دوچندان می‌کند. همین مسئله باعث می‌شود به فکر پیدا کردن راهی برای جلوگیری از ریزش موهایش بیفتد و این آغاز یک مسیر نه‌چندان مشخص و روشن است.

به دنبال راه چاره

برای حفظ موهایش به هر روشی متوسل می‌شود و گاهی به نسخه‌های دیگران عمل می‌کند. از شامپوهای خارجی گرفته تا ماسک‌ها و کرم‌ها و داروها و... همه را امتحان می‌کند؛ اما ریزش موهای بیشتر شده است و نگرانی‌هایش هم بیشتر.

حال به نقطه‌ای رسیده است که برای فرار از ریزش مو به هر چیز و هرکس اعتماد می‌کند، حتی به تبلیغات رنگ‌ و وارنگ ماهواره‌ها! در بین تبلیغات به روش های درمان‌های جدید و استفاده از سلول‌های بنیادی و پی آر پی بر می خورد و پایان کابوس ریزش موها، وسوسه‌اش می‌کند سری به این کلینیک‌ها بزند.

با شماره‌ها تماس می‌گیرد و فرد آن طرف خط به او امید می‌دهد که با تزریق سلول‌های بنیادی نه‌تنها ریزش موهایش متوقف خواهد شد بلکه بعد از چند جلسه، رشد موهای جدید نیز آغاز می‌شود. از خوشحالی در پوست خودش نمی‌گنجد و علی‌رغم هزینه بالایی که برای این کار خواسته‌اند راهی مطب می‌شود. غافل از اینکه گرفتار دامی شده است که کلاه‌برداران برایش پهن کرده‌اند ولی آیا می‌توان به تبلیغات ماهواره‌ها و سایت‌های نامعتبر اعتماد کرد؟

معاینه از راه دور

محسن یکی از کسانی که همه روش‌های پیشنهادی برای درمان ریزش مو را امتحان کرده و تمام‌مسیرها دراین‌باره را پیموده است؛ او در جریان درمان خود با شیوه‌هایی روبه‌رو شده که جای تأمل دارد.

وی از کلینیکی در تهران می‌گوید که شیوه عجیبی برای درمان دارد. درمان اینترنتی که پزشک پوست و مو بدون معاینه افراد برایشان دارو تجویز می‌کند و ادعا دارد که در مدت‌زمان کوتاهی موهایشان رشد می‌کند.

در تماسی که با مطب این پزشک گرفتیم با نکات جالبی روبه‌رو شدیم که شاید در تاریخ علم پزشکی منحصربه‌فرد باشد.

وقتی در خصوص نحوه درمان سؤال کردیم، منشی جواب جالبی داد و گفت: مبلغ سیصد هزار تومان به شماره‌حساب دکتر واریز کنید سپس یک یا دو تار موی خود را برای ما توسط پست ارسال کنید و بعد از انجام آزمایش‌های خاص داروها برایتان ایمیل می‌شود.

این کلینیک در پاسخ به این سؤال که چرا پزشک در مطب حاضر نیست، گفت: پزشک در خارج از کشور است و موهای شما برای انجام آزمایش‌ها به خارج از کشور ارسال می‌شود.

همچنین در خصوص هزینه داروها گفت: هر دو ماه یک‌بار برای آزمایش مجدد تماس بگیرید و بعد از آزمایش‌های مجدد دارو برایتان تجویز می‌شود که به‌طور میانگین 300 تا 400 هزار تومان هزینه داروهایتان می‌شود.

حال سؤال اینجاست چگونه ممکن است پزشکی بدون دیدن بیمار و پرسیدن شرح‌حال بیمار فقط با یک تار مو قادر به درمان وی باشد! درحالی‌که ریزش مو به عوامل بسیار زیادی وابسته است؛ و چرا پزشکی که خود در خارج از کشور زندگی می‌کند با دریافت هزینه‌ها و مبالغ نسبتاً زیاد از بیمارانی که حتی آن‌ها را ندیده است به آن‌ها وعده درمان قطعی می‌دهد؟!

تزریق سلول‌های بنیادی هنوز در مرحله آزمایشگاهی

اما ناصر اقدمی عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه رویان درباره تبلیغات ماهواره‌ای نظر متفاوتی دارد.

وی درباره تزریق سلول‌های بنیادی و تأثیر آن برای رویش یا تقویت مو گفت: برای رشد و ترمیم مو 2 روش کاملاً متفاوت داریم که یکی استفاده از پی آر پی است و دیگری سلول درمانی و تزریق سلول‌های بنیادی که این دو هیچ ارتباطی به هم نداشته و از ریشه باهم تفاوت دارند.

وی افزود: در پی آر پی تنها خون فرد را می‌گیرند و پلاکت‌ها را مجدد تزریق می‌کنند که این فرایند به‌هیچ‌وجه سلول درمانی نیست.

لازم است بدانید که سلول درمانی و تزریق سلول‌های بنیادی برای رشد و ترمیم مو تاکنون در فاز انسانی انجام‌نشده است و در مرکز رویان با مشارکت متخصصان پوست و مو در فاز تحقیقاتی و مرحله حیوانی است.

اقدمی با اشاره به اینکه این‌ طرح چند مرحله‌ای است و اجرای آن تا مرحله انسانی نیازمند تحقیقات کامل‌تر است، افزود: در مرحله آزمایشگاهی سلول‌های بنیادی از بدن یک موش استخراج شد و بعد از کشت مجدد به بدن جانور تزریق کرده‌ایم که خوشبختانه این تحقیقات بر روی بدن موش جواب داد و توانستیم با استفاده از سلول‌های بنیادی باعث رشد مجدد مو در بدن موش شویم.

وی افزود: در حال گرفتن مجوز برای انجام فاز دوم و انجام این پروژه بر روی انسان هستیم و امیدواریم بتوانیم در فاز انسانی هم به نتایج خوبی دست پیدا کنیم.

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه رویان درباره استفاده از روش پی آر پی و تأثیرات آن در ترمیم و رشد مو گفت: استفاده از پی آر پی فقط در بحث ترمیمی است و زمانی که سلول‌ها آسیب‌دیده باشند می‌توان از این روش صدمات را جبران کرد. البته اگر مدت‌زمان طولانی از این آسیب گذشته باشد ممکن است پی آر پی به سلول‌های سالم نیز صدمه بزند و نباید انجام شود.

وی افزود: به‌هیچ‌عنوان انجام پی آر پی در مطب ممکن نیست و برای انجام آن شرایط استاندارد پزشکی لازم است و این ادعا که می‌شود این عمل را در مطب انجام داد کاملاً دروغ و فریب بیماران است. همچنین این عمل باید توسط متخصص پوست و مو انجام شود چراکه عدم توانایی و تخصص ممکن است باعث صدمات جبران‌ناپذیری شود.

سلول درمانی یا عوام‌فریبی

محمدعلی نیلفروش‌زاده متخصص پوست و مو در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری فارس درباره روش پی.آر.پی و تأثیر آن در درمان ریزش مو گفت: prp در واقع خلاصه‌شده عبارت «platelet Rich Plasma» که به معنی پلاسمای غنی از پلاکت است که در این روش برای تهیه پلاکت غنی‌شده، خون بیمار سانتریفیوژ می‌شود و بعد از جدا شدن سلول‌های مختلف در خون برحسب وزنشان، پلاکت‌های تغلیظ شده را از پلاسما با سرنگ می‌کشند و به پوست سر بیمار تزریق می‌کنند.

وی در این باره اضافه کرد: از نظر تئوری، گفته می‌شود که پی آر پی در ترمیم زخم و رشد مو مؤثر بوده و حدود 20- 15 سال است که این روش در ترمیم زخم کاربرد دارد و تجربه‌ها و بررسی‌ها در این خصوص زیاد است، اما درباره تأثیر آن در رشد مو هنوز مدارک و مستندات کافی وجود ندارد.

دانشیار پوست دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران ادامه داد: برخی مقاله‌های منتشرشده در مجله‌های معتبر پزشکی، از یک‌سو نشان می‌دهند پی آر پی می‌تواند ضخامت مو و تراکم و رشد آن را بیشتر کند اما در همین مقاله‌ها آمده که پی آر پی نقشی در رشد موهای جدید ندارد؛ اما به‌هر حال به‌عنوان یک روش درمانی در کنار سایر روش‌ها می‌توان آن را پذیرفت.

این متخصص درباره عملکرد روش پی آر پی گفت: موفقیت این روش به میزان زیادی بستگی به شیوه تهیه PRP دارد. سانتریفوژ مورداستفاده بایستی استریل باشد و پروسه تولید باید به شیوه‌ای باشد که هیچ آسیبی به پلاکت‌ها نرسد و درصورتی‌که به‌درستی انجام نشود، نتایج مطلوبی را به دنبال نخواهد داشت.

رئیس مرکز پوست و سلول‌های بنیادی در ادامه افزود: قطعاً این روش با تزریق سلول‌های بنیادی فولیکول مو که تنها در مراکز معتبر و برجسته دنیا و فقط در یک مرکز تحقیقاتی در ایران در حال انجام است کاملاً متفاوت است. درحالی‌که متأسفانه تعدادی از مراکز از عبارت سلول‌های بنیادی برای عوام‌فریبی استفاده می‌کنند.

وی افزود: تکنیک کاشت سلول‌های بنیادی فولیکول مو همزمان در آمریکا در 2 موسسه تحقیقاتی در حال انجام است که یکی از آن‌ها ISHRS آمریکا (انجمن بین‌المللی پیوند مو) است و با همکاری مرکز تحقیقات پوست و سلول‌های بنیادی دانشگاه تهران و موسسه رویان در حال انجام این پروژه هستیم. این پروژه در سال 2011 موفق به کسب گرانت ISHRS شد. این پروژه در حال حاضر در فاز حیوانی با رویش موهای نازک در موش‌های بدون مو همراه بوده است و امید است در آینده نزدیک بتوان تحولی در درمان ریزش مو ایجاد کرد.

متأسفانه موفقیت کاربرد سلول بنیادی در پزشکی و پیشرو بودن کشور ایران در این زمینه دست‌آویزی برای برخی افراد سودجو شده است کما اینکه مشاهده می‌کنیم برخی کلینیک‌ها با ادعای تزریق سلول بنیادی برای جوان‌سازی یا درمان قطعی ریزش مو و اعلام کشت و تکثیر فولیکول‌های مو باعث گمراهی بیماران و دریافت هزینه‌های گزاف از بیماران می‌کنند درحالی‌که راه‌اندازی بخش سلول بنیادی نیازمند تجهیزات و امکاناتی است که صرفاً در قالب سیستم‌های دانشگاهی و تنها با دریافت مجوز اخلاقی از مراجع ذیصلاح امکان‌پذیر است بعضی از این کلینیک‌ها با تبلیغات در رسانه‌های ماهواره‌ای اقدام به تبلیغات وسیع در این زمینه کرده‌اند و حتی در چند مورد با پیگیری و اقدام وزارت بهداشت و نظام پزشکی منجر به عدم فعالیت افراد متخلف شده است و همین‌جا از بیماران محترم تقاضا می‌کنیم درصورتی‌که با موارد مشابه مواجه شدند، به مراجع قانونی اعلام کنند.