دانشگاه‌های خالی

روزنامه وطن امروز: اسمش را که در روزنامه می دید، انگار خدا دنیا را به او داده بود.مهم نبود دانشگاهش دولتی باشد یا آزاد، مهم فقط قبول شدن در دانشگاه و عبور از غول کنکور بود.غولی که برای متولدین دهه پنجاه و شصت، یک کابوس به شمار می آمد و هر سال شمار زیادی از داوطلبین پشت سد کنکور می ماندند و رویاهایشان بر باد می رفت،اما آن روزگار تمام شد و به خاطره ها پیوست . دی ماه سال قبل بود که محمد فرهادی، وزیر علوم باصراحت اعلام کرد که آمار ظرفیت‌های خالی در دانشگاه‌ها، به 800 هزار صندلی خالی رسیده است. در این میان، قابل تامل ترین اظهار نظر را باید به سرپرست دانشگاه جامع علمی کاربردی نسبت داد.
چند روز قبل، محمد اخباری به تسنیم خبر داد که هم اکنون یک میلیون صندلی در دانشگاه ها خالی مانده است و این روند همچنان ادامه خواهد داشت و این فرآیند روی دانشگاه ما نیز اثر خواهد گذاشت.
در حالی که آمارهای اعلام شده درباره صندلی‌های خالی در دانشگاه ها با یکدیگر تفاوت دارد و از سوی مراجع مختلف، آمارهای متفاوتی ارایه می شود، اما به اعتقاد بسیاری از کارشناسان آموزش عالی، حداقل بین 500 تا 800 هزار صندلی خالی در دانشگاه ها داریم و این آمار نیز همچنان در حال افزایش است.

 صندلی های خالی مصداق تبعیض است
در حالی که دانشجویان ورودی دهه نود از وضعیت افزایش ظرفیت دانشگاه ها خرسندند، فارغ‌التحصیلان دهه های گذشته، این امر را مصداق تبعیض می دانند.یکی از این دانشجویان به نسل فردا می گوید:بنده سال 82 در رشته ریاضی کنکور دادم و با وجود اینکه در بهترین مدرسه درس می‌خواندم و شاگرد درس خوانی هم بودم، به دلیل رقابت فشرده کنکوری ها، دو سال پشت کنکور ماندم.بعد از آن هم در یک رشته که به هیچ وجه به آن علاقه نداشتم، قبول شدم و سرنوشتم به گونه دیگری رقم خورد؛در حالی که داوطلبین ورود به دانشگاه در حال حاضر چنین وضعیتی ندارند.دانشگاه ها آنقدر ظرفیت خالی دارند که عده ای به شوخی می گویند اگر بر سر جلسه کنکور برویم و تنها نام و نام خانوادگی خود را یادداشت کنیم، در دانشگاه قبول می شویم.این شوخی اگرچه برای خودشان جالب است، اما برای ما زجر آور است که چنین افرادی در بازار کار، با ما رقابت کنند.از وزارت علوم می خواهیم اجازه ندهد مدرک دانشگاهی تا این حد بی ارزش شود و جلوی این امر را بگیرد.

 صندلی خالی، سال به سال در حال افزایش
وقتی تعداد صندلی خالی در دانشگاه ها به مرز یک میلیون رسیده، معلوم است که این اتفاق یک شبه رخ نداده است. در سال 88، وزیر سابق علوم به آمار 250 هزار صندلی خالی در دانشگاه ها اشاره کرد.
در کنکور 93 بیش از 252 هزار ظرفیت خالی داشتیم، در حالی که در کنکور 92، حدود 216 هزار صندلی خالی وجود داشت. امسال هم که آمار‌ها از حدود 300 هزار صندلی خالی در دانشگاه‌ها خبر می دهد. بنابراین می بینیم که در کنکور سه سال اخیر، صندلی خالی در دانشگاه ها افزایش پیدا کرده و به نظر می رسد که در سال های آینده هم این افزایش صندلی های خالی وجود داشته باشد.
روند افزایشی صندلی خالی در دانشگاه ها، از اواخر دهه 80 شروع شد؛ در حالی که در ابتدای دهه 80، صندلی خالی در دانشگاه ها چندان معنی نداشت، به خصوص در دهه 70، تعداد صندلی‌های دانشگاهی بسیار کمتر از تعداد دانشجویان متقاضی بود.

 بذل و بخششی که کار دست همه داد
دکتر اصغر محمدی فاضل، رییس دانشکده محیط زیست می گوید:شکی نیست که افزایش ظرفیت آموزش عالی کشور، از دستاوردهای مهم کشور در سه دهه گذشته محسوب می شود ولی باید اذعان داشت که توسعه بی برنامه ساختار آموزش عالی کشور که طی چندسال اخیر با انگیزه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شکل گرفت، از مثال های بارز «توسعه ناپایدار» است.
چند سالی است مدیران دانشگاه های کوچک و بزرگ برای تامین هزینه آب و برق، یارانه غذای دانشجویی، معوقات حقوق، حق التدریس، تعمیر و نگهداری تاسیسات و مواد اولیه آزمایشگاه ها با چالش های جدی مواجه هستند؛ دردی که عوارض آن قبل از هر چیز گریبان فوق برنامه ، اردوی دانشجویی، سخنرانی علمی ، فرصت مطالعاتی و انتشارات و پژوهش را می گیرد.
گشاده دستی در بذل و بخشش مجوز تاسیس صدها دانشگاه و مرکز آموزش عالی جدید، چند برابر کردن ظرفیت پذیرش رشته های دانشگاهی بدون توجه به توانایی مرکز ارایه کننده، بی توجهی به زمینه آینده اشتغال دانش آموختگان و ایجاد رقابت غیرسازنده میان بخش دولتی و غیردولتی، در کنار عوامل متعدد تاثیرگذار دیگر، دست به دست هم داده تا ما برای ظرفیت اضافی آموزش عالی کشور نه دست افشانی، بلکه مویه کنیم.
در آستانه ارایه برنامه ششم توسعه به مجلس شورای اسلامی و بعد از سه دهه تجربیات انقلاب فرهنگی در دانشگاه ها، یک خانه تکانی اساسی دیگر در سازوکار آموزش عالی کشور اجتناب ناپذیر
 است.