بهره برداری از 20کیلومتر تونل شهری

شهرنوشت: یادتان هست وقتی کوچک بودیم، به محض نزدیک شدن و رفتن به داخل سیاهی تونلی نفس هایمان را در سینه حبس می کردیم و با همسفرهایمان مسابقه می دادیم تا بلکه تاریکی تونل تمام نشده، برنده این بازی کودکانه شویم. یا از ابتدای تونل زو می کشیدیم تا به محض رسیدن به آخر پل، برنده باشیم؟ تجدید این خاطره دوران کودکی تا ده سال پیش فقط و فقط در جاده های کشور امکان پذیر بود، اما با آغاز به کار دوره جدید مدیریت شهری، نهضت تونل سازی در تهران آغاز شد. تونل هایی که با هدف کاهش حجم بار ترافیک خودروها در پایتخت زبانزد عام و خاص شدند و امروز این فرصت را به شهروندان تهرانی داده تا علاوه بر تجدید خاطرات خوب کودکی، در کمترین زمان ممکن از مبدا به مقصد برسند. از همین رو است که کارشناسان حوزه عمران و شهرسازی متفق القول بر این باورند که کلانشهر تهران در ده سال گذشته شاهد تحولات عمرانی چشمگیری در زمینه توسعه زیرساخت های شهری از جنس تونل های ترافیکی بوده و دستاورد این توسعه نیز احداث 178 دستگاه پل و تقاطع غیرهمسطح در یک دهه گذشته است. به همین بهانه به سراغ آمار و ارقام حوزه فنی و عمرانی شهر تهران رفتیم تا با نیم نگاهی به اسناد، نتایج حاصل از تلاش های مجدانه مهندسان کشور در نهضت تونل سازی را بازخوانی کنیم. توسعه 20 کیلومتر تونل شهری در یک دهه گذشته اگر نیم نگاهی به کارنامه فنی و عمرانی شهر تهران در سال های پیش از 1384 بیندازیم، شمار پل ها و تقاطع های غیرهمسطح 157دستگاه بوده که این آمار پس از گذشت یک دهه با ساخت 178 دستگاه به 335 دستگاه رسیده است. هرچند که توسعه زیرساخت های شهر تهران در ده سال گذشته تنها به توسعه پل ها و تقاطع های غیر همسطح محدود نشده است. علیرضا جاوید، معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران با اشاره به اینکه توسعه زیرساخت های شهری تهران از جنس تونل و تقاطع های غیرهمسطح موجب ارتقا کارآیی بزرگراه ها تا حد قابل توجهی نیز شده است، به خبرنگار شهرنوشت می گوید: «در سال های پیش از 1384 شاهد بودیم که بسیاری از بزرگراه های طراحی شده در نخستین سند توسعه پایتخت به دلیل کمبود پل های شهری، تقاطع های غیرهمسطح و نبود تونل های ترافیکی، آنطور که باید عملکرد شبکه ای مناسبی نداشتند. حال آنکه پس از گذشت یک دهه، امروز شاهد هستیم که با احداث 20 کیلومتر تونل ترافیکی در تهران و احداث 178 دستگاه پل و تقاطع غیرهمسطح، گام اثربخشی در زمینه کارآمدی هر چه بیشتر و بهتر شبکه معابر شهر تهران برداشته شده است. اگر نیم نگاهی به افق طرح جامع سال 1348 بیندازیم، درمی یابیم که تا پیش از سال 1384، با وجود آنکه تهران کلانشهری با کاربری پایتخت بوده است، اما حتی یک کیلومتر تونل شهری قابل استفاده نیز نداشته است. معضلی که سبب شده بود تردد خودروها در بزرگراه های کشور با طولانی شدن مسیرهای حرکتی و کاهش سرعت حرکت خودروها همراه شود. به همین دلیل نیز احداث تونل های شهری به منظور کاهش مسیر تردد و افزایش سرعت خودروها در دستور کار مهندسان قرار گرفت. نهضتی که ماحصل آن شد، احداث 20 کیلومتر تونل شهری که ثمره تسلط متخصصان صنعت تونل سازی کشور در آینه دانش احداث تونل های شهری بود. از همین رو در یک دهه گذشته یک باره شاهد ساخت، تکمیل و بهره برداری از 4 تونل شهری شدیم که همزمانی این ساخت و بهره برداری در کنار توسعه شبکه بزرگراهی، با احداث تقاطع های غیرهمسطح همراه شد. در همین زمینه جاوید با اشاره به اینکه در یک دهه گذشته 178 دستگاه تقاطع غیرهمسطح و پل ساخته شده است، می افزاید: «از سال 1384 تاکنون شمار تقاطع های غیرهمسطح و پل ها به 335 دستگاه افزایش یافته و به این ترتیب 52 کیلومتر دیگر به طول پل ها و تقاطع های غیرهمسطح شهر تهران افزوده شده است.» معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران با اشاره به اینکه در یک دهه گذشته 152پروژه عمرانی، طراحی و اجرا شده است، متذکر شد، آماری که بدون احتساب پروژه های عمرانی مناطق به دست آمده، در واقع نمادی از یک دهه تلاش برای توسعه و بهبود کیفیت زندگی در بزرگ ترین کلانشهر کشور است. پخش 10 میلیون تن آسفالت در61 میلیون مترمربع شبکه عمرانی با آغاز نهضت پل سازی و احداث و توسعه تقاطع های غیرهمسطح، یکی از مهم ترین وظایف معاونت فنی و عمرانی نیز آغاز شد: حفظ و نگهداشت این میزان زیرساخت شهری؛ عامل مهمی که سبب می شد توسعه زیرساخت های شهری به واسطه استفاده مستمر از سوی شهروندان دچار فرسودگی های درازمدت نشود و همواره بازدهی پل ها، تونل ها و تقاطع های غیرهمسطح از بعد کیفیت تاسیسات روی یک منحنی صعودی قرار گیرد. این مهم به اعتقاد جاوید، معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران سبب شد در یک دهه گذشته و با آغاز به کار مدیریت شهری کنونی، بیش از 10 میلیون تن آسفالت به منظور اجرای پروژه های روسازی و مرمت معابر تولید، پخش و اجرا شود. آسفالتی که به واسطه بکارگیری از آن سطحی به مساحت تقریبی 61 میلیون مترمربع از شبکه عمرانی تونل ها، پل ها، تقاطع های غیر همسطح و بزرگراه ها روکش شده است. بازبینی موشکافانه پل ها به منظور ارتقا بهره برداری ها درست است که تهران به لحاظ ساخت و سازهای عمرانی سال های پر باری را پشت سرگذاشته، اما نکته حائز اهمیت آن است که در یک دهه مدیریت جهادی از بعد عمرانی شهر تهران سبب شد در کنار تکمیل حلقه های بزرگراهی و احداث معابر جدید، نگهداشت و بازبینی فنی پل ها، تقاطع های غیرهمسطح و تونل ها نیز در اولویت فعالیت های فنی و عمرانی شهرداری تهران قرار گیرد. مسئله مهمی که به گفته جاوید، معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران باعث شد در ده سال اخیر، بیش از 110 پل سواره رو به دست اقداماتی نظیر مرمت، بهسازی و مقاوم سازی لرزه ای سپرده شوند. همچنین 620 دستگاه پل سواره رو در قالب دو پهنه شرقی و غربی پایتخت نیز مورد ارزیابی چشمی، تهیه چک لیست و پلاک کوبی قرار گیرند. اقدام مهمی در مسیر تعمیر، مرمت و مقاوم سازی پل ها و تونل های شهری و تقطع های غیرهمسطح که سبب می شود امروز، هر شهروندی به هنگام عبور از این شبکه های ترافیکی، در کنار برخورداری از امکانات حمل و نقلی روز دنیا، این آرامش خیال را نیز داشته باشد که سازه های عمرانی در بعد حمل و نقل شهر تهران از ایمنی لازمه و بالاترین کیفیت به واسطه بازبینی های مکرر برخوردار است.