خطراتی که فروشندگان اعضای‌بدن را تهدید می‌کند/ قیمت کبد ١٨٥‌میلیون تومان!

سرویس اجتماعی فردا: زمانی که یک نفر با نیاز مالی مواجه می شود، برای جبران آن درصدد هر کاری بر می آید. گاه برای جبران بخشی از هزینه های خود مجبور به اضافه کاری می شود، یا حتی در دو یا چند شرکت کار می کند بلکه بتواند نیاز مالی خود را برطرف کند. اما گاهی شرایط غیر قابل پیش بینی به بار می آید، بیماری یکی از نزدیکان و تامین هزینه های سرسام آور او، نرساندن هزینه های جاری زندگی، داشتن بدهی چندین میلیونی و از این دسته عوامل موجب می شود تا شخص برای فروش بخشی از جان خود اقدام کند! و اعضای بدن خود را به فروش برساند! شهرام 35 ساله با گروه خونی +B برای پرداخت بدهی خود به شریکش، آگهی فروش اعضای بدنش را به دیوار چسبانده و کلیه خود را سی میلیون تومان قیمت گذاری کرده است. به گفته او، دلال ها قیمت کبدش را 320 میلیون تومان ارزش گذاری کرده اند! این فروشنده اعضای بدن می گوید: بیشتر از ١٠٠نفر با من تماس گرفته‌اند. کافی است آگهی بزنید، نیازمند و در مقابل بیمارستان طالقانی ولنجک یا ‌هاشمی‌نژاد ونک بچسبانید. دیگر امان نمی‌دهند، ٢ماه پیش که آگهی را اطراف بیمارستان ‌هاشمی‌نژاد در ونک چسباندم، بلافاصله تعداد زیادی دلال با من تماس گرفتند، آنها اطراف همین بیمارستان‌ها مرتب شماره‌های جدید را رصد می‌کنند و قبل از این‌که بیمار تماس بگیرد، خودشان زنگ می‌زنند، البته فقط اینها نیستند، از خارج از کشور هم خیلی با من تماس گرفته‌اند، از ترکیه، مالزی و دوبی. حتی انگلستان. خیلی‌هاشان دلال هستند، قیمت‌های خوبی هم می‌دهند، با دلار حساب می‌کنند. این اعضا را برای بیماران خارجی می‌خواهند. یکی، دو نفر هم خودشان بودند اما آماده جراحی نبودند، یکی‌شان گفت تا برج ٤‌سال دیگر، اگر بیمارشان خوب نشود به کبد نیاز پیدا می‌کند. از مالزی هم زنگ زدند، از من خواستند برایشان آزمایش بفرستم، من هم همه را فرستادم اما خبری نشد. برای کسی در دوبی هم فرستادم. شهرام قرنیه چشم و مغز استخوان خود را هم برای فروش گذاشته است! او قیمت قرنیه چشمش را ٢٠٠‌میلیون تومان و قیمت مغزاستخوانش را ١٠٠میلیون اعلام می کند! برای شهرام مهم نیست که بعد از پیوند قرنیه چشم نابینا می شود و فقط یک جمله می گوید: چاره ای ندارم! شهرام ادامه می دهد: از طریق این دلال‌ها پیدا می‌شود. دلال‌ها خودشان قیمت همه‌چیز را دارند، جا دارند، آزمایشگاه و تیم پزشکی دارند، اوکی را بدهی، همه کار می‌کنند، بعضی‌هایشان پزشک هستند. آدم‌های کم‌سواد و معمولی نمی‌توانند از این خریدوفروش‌ها کنند، باید تخصص پزشکی داشته باشند. برای قرنیه چشم هم با یکی از مراکز پیوند قرنیه چشم تماس گرفتم، آن‌جا پزشکی بود به من گفت که مریض را پیدا کن، توافق کن، من عمل را انجام می‌دهم. بیمارستان نمازی شیراز هم زیاد رفتم، البته آن‌جا اسمم را برای پیوند کبد نوشتم، گفتند که ١٨٥‌میلیون تومان می‌توانم بفروشم. این مرد 35 ساله در پاسخ این سوال که برداشتن نصف کبد برایت مشکلی ایجاد نمی‌کند؟ می گوید: چرا مشکل ایجاد می شود، گفته‌اند پیوند نصف کبد، ٥‌سال از عمر را کم می‌کند، هزینه‌های بعد از عمل هم خیلی بالاست، نیاز به مصرف دارو برای مدت طولانی و استراحت دارد، البته بعد از ٣‌سال کبد خودش را ترمیم می‌کند. پیوند کبد، عمل سختی است و ١٤ساعت زمان می‌برد. سالانه، دو هزار عمل پیوند کلیه در ایران بر اساس آمار سالانه به طور متوسط دو هزار پیوند کلیه در ایران انجام می‌‌‌شود که ۲۰ درصد آن از افراد دچار مرگ مغزی تامین و بقیه پیوندها از طریق فروش کلیه انجام می‌گیرد. به طور دقیق‌تر، آمار رسمی در ایران نشان می‌دهد سالانه نزدیک به دو هزار و 300 مورد پیوند کلیه انجام می‌شود که از این تعداد تنها 595 مورد، از طریق بیماران مرگ مغزی انجام می‌شود. همچنین، بر اساس نظر متخصصان حوزه رشد بیماری‌های کلیوی در کشور، 15 تا 20 درصد رشد را نسبت به سال‌های گذشته نشان می‌دهد و همین موضوع انگیزه اهداکنندگان و فروشندگان کلیه را که بر اساس اظهارات انجمن بیماران کلیوی اغلب افراد 25 و 26 ساله هستند مشخص می‌‌‌کند. در حال حاضر یک کلیه در ایران با روش قانونی و از طریق مراجع ذی‌صلاح به قیمت حدود هفت میلیون تومان به فروش می‌رسد و یک بیمار که نیاز به پیوند کلیه دارد، با محاسبه سایر مخارج پیوند باید حدود 10 تا 12 میلیون تومان هزینه درمان بپردازد. اما، در بازار سیاه این عضو از بدن وضعیت به گونه دیگری است تا جایی که گاهی این عضو بدن تا 80 میلیون تومان هم خرید و فروش شده است، بر اساس اظهارات یک دلال خرید و فروش کلیه گروه خونی O منفی به دلیل محدودیت پیوند از همه گروه‌های خونی گران‌تر است. دلالان فروش کلیه بحث خرید و فروش کلیه تنها مختص به ایران نیست ولی نحوه برخورد در دیگر مناطق با ایران متفاوت است. در کشورهای دیگر جهان مثل چین، هند و برزیل فروش کلیه به صورت قانونی ممنوع است ولی در عوض بازار سیاه تجارت اعضا رونق دارد. "کبد"، رقیب سر سخت "کلیه" چند وقتی است که آگهی هایی فروش اعضای بدن که بر در و دیوار شهر نصب شده، نشان می دهد که "کبد" رقیب سرسختی برای "کلیه" شده است. اما آنچه باعث شده تا عده‌ای احساس کنند، می‌توانند با فروش کبد خود بخشی از نیازهای زندگی شان را جبران کنند روزگار سخت گرانی‌هاست و برآیند گفته‌های محققانی است که می‌گویند" کبد توانایی ترمیم خود را دارد و اگر بخشی از آن حذف شود می‌تواند به مرور زمان خود را بازسازی کند". شیراز، شهری است که آن را قطب پیوند کبد ایران می‌دانند. بیمارستان نمازی شیراز، برای بیماران کبدی، خصوصاً آنها که در صف پیوند کبد هستند، نامی آشناست. البته در این بیمارستان حدود 85 درصد پیوندهای کبد از افراد مرگ مغزی است اما پیوند از فرد زنده هم انجام می‌شود. دکتر ملک حسینی که ریاست بخش پیوند دانشگاه علوم پزشکی شیراز را نیز بر عهده دارد معتقد است زمانی که پیوند از افراد زنده به زنده انجام شود، به تبع آن خرید و فروش هم ایجاد می‌شود که این امر مشکلات اخلاقی و اجتماعی زیادی به همراه دارد. به گفته او، پیوند کبد از فرد زنده فقط از بستگان درجه یک امکانپذیر است. حتی دریافت کبد از بستگان درجه دو نیز امکانپذیر نیست، اما اینکه برخی افراد دست به تبلیغ فروش کبد خود با قیمت‌های کلان زده‌ باشند، بیشتر از روی نادانی یا به قصد سودجویی است که واقعیت هم ندارد. بیشتر افرادی که برای فروش کبد آگهی می‌دهند، اطلاع درستی از چند و چون این عمل حساس ندارند. به آنها گفته می‌شود که می‌توانند بخشی از کبدشان را اهدا کنند و بعد از مدتی، کبد دوباره ترمیم خواهد شد و هیچ مشکلی برایشان به وجود نمی‌آید. اما واقعیت ماجرا چیز دیگری است. دکتر حمید امیریان متخصص گوارش و کبد در این باره می‌گوید: اهدای کبد از فرد زنده، قابل انجام است اما شرایطی دارد. این عمل معمولا در صورتی انجام می‌شود که بیمار، کودک باشد که در آن صورت هم از پدر یا مادرش می‌تواند کبد بگیرد و آنها می‌توانند بخشی از کبدشان را به کودک خود اهدا کنند. به ازای هر کیلو وزن هر فرد، 10گرم کبد کافی است. مثلاً کسی که 66 کیلوگرم وزن دارد، 660 گرم کبد برای فعالیت بدنش کفایت می‌کند اما کبد هر فرد بزرگتر از این ارقام است و زمانی که بخشی از آن برداشته می‌شود، کبد قادر است دوباره خودش را بازسازی کند که این عمل هم در بدن گیرنده و هم در بدن اهدا‌کننده صورت می‌گیرد. دقیقا به همین دلیل هم هست که گیرنده کبد باید سن و وزن کمتری نسبت به اهدا‌کننده داشته باشد چرا که در غیر این صورت پزشکان مجبورند بخش زیادی از کبد اهدا‌کننده را بردارند که قطعا اهدا‌کننده دچار مشکل می‌شود و ممکن است این کار حتی به مرگ او منجر شود! همچنین دکتر محمد عقیقی، مسوول واحد پیوند وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مورد فروش اینترنتی کبد اظهار می کند: تبلیغاتی که تحت عنوان کبد فروشی در برخی سایت‌ها مطرح می‌شود، مطمئنا کذب بوده، سواستفاده و کلاهبرداری است نه یک فرایند درمانی واقعی. وی می افزاید: احتمال سواستفاده از عناوینی همچون کبدفروشی، ایجاد تعامل مالی بین اهدا کنندگان و گیرندگان عضو در مورد کبد موضوع نامحتملی است؛ چرا که مهم‌ترین منبع تامین کبد برای بیماران نیازمند، از موارد مرگ مغزی است. موارد مرگ مغزی نیز از زمان اعلام تا زمان مراقبت، انتخاب گیرنده مناسب، برداشت عضو، انتقال به بخش پیوند و انجام پیوند همه در سیستم دولتی و با نظارت وزارت بهداشت یا معاونت‌های درمان دانشگاه‌ها شکل می‌گیرد. حال سوال پیش آمده اینجاست که آیا افرادی که با درج آگهی، به فروش کبدشان اقدام می‌کنند، چیزی در مورد اینکه چه خطراتی ممکن است تهدیدشان کند، می‌دانند یا خیر؟