تکنولوژی و رفتار ما

فرهنگ استفاده از ... را نداریم؛ برای همه ما جمله‌ای آشناست؛ دامنه کاربردش وسیع و عمرش بسته به عمر کالا، تکنولوژی یا خدمتی است که به جای ... قرار می‌گیرد. مثلاً در مورد آپارتمان‌نشینی، هنوز مصداق دارد ولی در مورد ویدئو که زمانی استفاده از آن قدغن بود (در حالی که 24 ساعته وقت بسیاری از خانواده‌ها را می‌گرفت) کاربردی ندارد. این جمله که شاید بهتر بود به جای آن می‌گفتیم رفتار (استفاده) صحیح با (از) ... را بلد نیستیم، بسیار کوتاه است اما نتیجه کم‌کاری و عدم احساس مسؤولیت گروه‌هایی از جامعه است که خسارات شدیدی را به کشور وارد کرده و موجب اتلاف منابع شده‌اند. تکنولوژی و تولیدات آن از مظاهر زندگی مدرن یا زندگی وارداتی است. زندگی شهری و پیشرفته، رفتارها و سوء‌رفتارهایی را نیز با خود خلق می‌کند که حتی بر باورها نیز تأثیر می‌گذارد. به احتمال قوی، هم‌رأی هستیم که هر پدیده‌ای محاسن و معایبی دارد و فرصت‌های جدیدی را در کنار تهدیدات، پیش‌رو قرار می‌دهد. اتومبیل، آپارتمان، تلفن از نوع ثابت و همراه، رسانه‌ و... نه تنها فواید فراوانی برایمان داشته‌اند اما سبک زندگی‌ را نیز تغییر داده و مزاحمت‌های زیادی هم ایجاد می‌کنند. اینکه در مواجهه با این پدیده‌ها چه کنیم و چگونه از آنها بهره‌مند شویم که بیشترین بهره‌گیری مثبت و کم‌ترین خسارت متوجه ما و اطرافیانمان شود، موضوع بسیار مهمی است که خود، رفتاری فارغ از افراط و تفریط و مبتنی بر محیط کارشناسی و علمی و صد البته به‌هنگام، می‌طلبد. متأسفانه محیط‌های پژوهشی، آموزشی و علمی ما نه تنها در معرفی پدیده‌های تکنولوژیک بلکه در رفتارشناسی رویارویی با این پدیده‌ها نیز با تأخیر عمل می‌کنند؛ حال آنکه اقدام به‌موقع متولیان این محیط‌ها در به‌کارگیری آگاهانه و رفتار صحیح کاربران بسیار مؤثر و راهگشاست. آنچه امروز و در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و برخی از دستاوردهای آن نظیر شبکه‌های اجتماعی می‌گذرد نیز مشمول همین حکایت است؛ بگذریم از اینکه پدیده‌ها و تولیدات این حوزه منتظر معرفی نمی‌مانند و خود را از طریق شبکه‌های گسترده ارتباطی تحمیل می‌کنند. در حالی شبکه‌های اجتماعی نظیر وایبر و واتس‌اپ، با سن و سال کم خود(!) و در مسیر تحولات سریع و هیجان‌انگیز دنیای فناوری، خود را بر جامعه ایرانی تحمیل کرده‌اند که رفتار صحیح با شبکه‌های اجتماعی را بلد نیستیم. اساساً نمی‌دانیم که کی، چگونه، برای چه و با چه کسانی باید در این شبکه‌ها فعالیت کرده و در تعامل باشیم. همان‌گونه که پرداخت هزینه و در اختیار گرفتن امکاناتی نظیر تلفن همراه، اینترنت و ... حقوقی را متوجه جامعه و کاربر می‌کند، وظایفی را نیز بر عهده ایشان می‌گذارد. کاربر، خانواده، محیط‌ آموزش، واردکننده یا تولیدکننده، نهاد یا سازمان مسؤول و متولی، نهاد قانون‌گذار و نهاد ناظر هر یک وظایفی بر عهده دارند که تعهد به انجام آن وظایف، منجر به بهره‌گیری بیشتر از مزایا و کاهش معایب استفاده از امکانات زندگی مدرن و یا همان زندگی وارداتی می‌شود. به امید آنکه روزهایی نه چندان دور بگوییم «رفتار صحیح با ... را بلد هستیم. منبع: همشهری آنلاین