وضعیت داروی قاچاق در ایران

سرویس اجتماعی «فردا» - گرایش طیفی از جوانان جامعه به حضور در باشگاه های بدن سازی، بعضا باعث می شود به سمت مصرف داروهای نیروزا کشیده شوند که به شدت سلامت آنها را تهدید می کند. همچنین، گروهی دیگر از افرادجوان و زنان هستند که از داروهای جنسی، لاغری و زیبایی استفاده می کنند، بدون اینکه متوجه عوارض ناگوار آن باشند. از همین رو، بازار داروهای قاچاق و تقلبی در کشور، با توجه به این شرایط از رونق بالایی برای سوءاستفاده کنندگان و قاچاقچیان دارو برخوردار است که متاسفانه علاوه بر اینکه اقتصاد حوزه سلامت را تهدید می کند، سلامت استفاده‌کنندگان از این قبیل داروهای قاچاق و تقلبی نیز به شدت در خطر است. وضعیت داروهای قاچاق و تقلبی بر اساس گزارش های سازمان بهداشت جهانی، سالانه حدود ۲۰۰ هزار نفر در دنیا قربانی مصرف داروهای تقلبی و قاچاق می شوند. همچنین، بر اساس اعلام این سازمان حدود ۲۵ درصد از داروهای عرضه شده در بازار مصرف جهان تقلبی هستند که این موضوع نگرانی جدی جامعه جهانی را برانگیخته است. معضل داروهای تقلبی جهانی است و هیچ کشوری از تبعات این مشکل در امان نیست، با این حال در کشورهای توسعه یافته این موضوع بسیار جدی گرفته شده اما در کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته این معضل همچنان در اولویت های نخست دست اندرکاران مربوطه برای پیگیری و برخورد نیست. بررسی ها نشان می دهد پاکستان، چین و هندوستان بزرگترین تولید و توزیع کنندگان داروهای تقلبی در جهان هستند حال آنکه بیشترین داروی قاچاق و تقلبی، از پاکستان و عراق به ایران وارد می شود. هم اکنون ترکیه، امارات متحده عربی، پاکستان، سوریه و عراق از مهمترین مبادی ترانزیت داروهای تقلبی و قاچاق هستند. بر اساس گزارش پلیس فتا، در حال حاضر بیش از هزار سایت اینترنتی در زمینه پخش و توزیع داروهای تقلبی در جهان شناسایی شده اند. از آنجا که یکی از مهمترین مبادی فروش و توزیع داروهای قاچاق و تقلبی، شبکه های اینترنتی هستند پیش بینی می شود در صورت کم توجهی دست اندرکاران مربوطه نسبت به این موضوع در آینده نه چندان دور فروش داروهای تقلبی و قاچاق از طریق اینترنت دامنگیر ایران نیز شود. داروی قاچاق در خواربارفروشی ها دکتر فاطمه عبدل آبادی مدیر نظارت بر امور دارو و موادمخدر استان خراسان شمالی، با اشاره به بازدیدهای مشترک معاونت غذا و دارو و پلیس مواد مخدر استان از چندین واحد خواروبارفروشی سطح شهر بجنورد، از کشف چندین قلم داروی مخدر و همچنین داروی غیر مجاز و تاریخ گذشته خبر داده است. دکتر سیدعلی وکیلی معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، نیز با عنوان این مطلب که مصرف داروهای قاچاق بر سیستم عصبی بدن تاثیر منفی دارد و باعث بیماری های جبران ناپذیری می شود، گفت: بعضی داروهای قاچاق بسیار سریع و بطور کامل درد بیمار را تسکین می دهد. این ممکن است حرف اول وآخر بعضی بیماران مصرف کننده یا حتی پزشکان تجویز کننده این دارو ها باشد اما واقعیت این است که ممکن است در ساخت آن مقدار زیادتری از دارو بکار رفته باشد یا داروی مشابه قوی تری در آن استفاده شده باشد که عوارض بیشتری نیز دارد و بنابراین پس از مدتی عوارض آن گریبانگیر فرد می شود. وی تصریح کرد: در خصوص داروهای مسکن، خطر استفاده از ترکیبات خاصی وجود دارد که با اثر بر سیستم عصبی می تواند وابستگی فرد را پس از مصرف داروها به دنبال داشته باشد.این تاثیر معجزه آسای بعضی دارو ها می تواند ظاهری زیبا با اثردرمانی فوری وموثر داشته باشد آما آسیب های بعدی بر سلامت انسان ونیز خطر اعتیاد به آن نباید ازنظر دور باشد. بیشترین سهم داروهای قاچاق و تقلبی دكتر مرضيه مساعد مدير نظارت بر دارو و مواد مخدر معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی همدان نیز با عنوان این مطلب که داروهای بدنسازي، مكمل‌هاي غذايي، اكستازی و ترامادول بيشترين سهم قاچاق دارویی را به خود اختصاص داده‌اند، اظهار داشت: بسياري از داروهاي قاچاق و تقلبی در ایران، در كشورهاي همسايه با كپي كردن جلد و بروشور داروی اصلي تهيه مي شوند و نه تنها ماده موثر دارويي ندارند بلكه به علت استفاده از تركيبات شيميايي غير استاندارد، عوارض زيان باري برای سلامت افراد جامعه دارند. وی تصريح كرد: معمولا تركيبات درج شده بر روی ظروف محتوی مكمل‌های غذايي غير مجاز با تركيبات داخلی آنها تطابق نداشته و حاوی مواد شيميايي يا هورمون هايي هستند كه در صورت مصرف، عوارض جانبي شديدي به دنبال خواهد داشت. داروهای لاغری و زیبایی دكتر محمدمهدي قيامت معاون آموزشي و پ‍ژوهشي سازمان نظام پزشكي تهران، معتقد است که حداقل، ۲۰ تا ۳۰ درصد داروهای لاغری، زیبایی و آرایشی مصرفی در کشور قاچاق، تقلبی و پرعارضه هستند که سلامت جامعه را تهدید می‌کنند. به گفته وی، داروهاي تقلبي به‌ طور عمده در كارگاه‌ هاي زير زميني هند، چين، پاكستان و ساير كشورها و حتي برخي كشورهاي اروپايي توليد و روانه بازار مصرف مي‌شوند. دكتر سيد حميد خويي رئيس انجمن علمي داروسازان ايران نیز با تأييد وجود داروهاي تقلبي در كشور، معتقد است که دليل اصلي واردكردن داروهاي قاچاق به كشور عواملي نظير سودجويي و سوداگري است. داروهاي تقلبي با هزينه‌هاي به‌ مراتب پايين‌تر از داروهاي اصلي ساخته و وارد كشور مي‌شوند. وی به اين مسئله اشاره دارد که اغلب داروهای تقلبی خارج از شبكه رسمي داروخانه‌اي كشور توزيع مي‌شوند، بنابراين به مردم توصيه مي‌شود خارج از اين شبكه رسمي اقدام به خريد دارو نكنند. توصيه ديگر ما نيز اين است كه به تبليغات دارويي در سايت‌ هاي اينترنتي و ماهواره‌اي نيز به هيچ وجه توجهي نكنند و تنها داروهاي داراي بر چسب اصالت دارو را از داروخانه‌ها تهيه كنند. فروش داروهاي تقلبي سود سرشاري را نصيب قاچاقچيان و عوارض جانبي زيادي را نصيب مردم مي‌كند. داروهاي قاچاق يا داراي ماده مؤثر براي درمان نيستند يا اينكه عوارض جانبي بسياري دارند. به گفته اين متخصص، اين داروها بيشتر از كشورهاي چين و پاكستان وارد مي‌شوند در چندين مورد عوارض جانبي اين داروها بالا بوده و چندين مورد فوت به‌دليل استفاده از داروهاي تقلبي تا‌كنون ثبت شده است. قاچاق داروهای تقلبی هم ردیف تجارت اسلحه و کوکائین قاچاق داروهاي تقلبي، هم رديف تجارت اسلحه و قاچاق کوکائين در سراسر دنيا سودهاي ميلياردي دارد و بر‌ اساس بازاري که تبليغات ماهواره‌اي در کشورمان دارد، ایران يکي از کشورهاي بزرگ مصرف‌کننده داروهاي قاچاق و تقلبي است. بطوريکه در سال ۹۱، قاچاق دارو به ايران ۷۵ ميليارد يورو سود‌آوري داشته است. بر اساس گزارشاتي که از دستگيري باندهاي دارويي کشور در دست است اين‌گونه استنباط مي‌شود که گرايش بانوان به خريد و مصرف داروهاي تقلبي بيش از قشرهاي ديگر جامعه است. از آنجايي که اين داروها حول محور چاقي، لاغري و تناسب اندام بازار‌يابي مي‌شوند، بيشترين قشري که متأثر از اين تبليغات است قشر جوان و به ويژه زنان جامعه هستند. دکتر خیرالله غلامی رئیس انجمن داروسازی بالینی گفت: هر یک هزار دلار سرمایه گذاری در زمینه داروهای تقلبی ۲۰۰ تا ۴۵۰ هزار دلار برای افراد سود دارد، این در حالی است که همین مقدار سرمایه گذاری در زمینه هروئین و تریاک ۲۰ هزار دلار سود دارد. منبع: مهر