چرا خانواده‌ها انتظار دارند مدرسه، فرزندشان را تربیت کند؟

سرویس اجتماعی « فردا »:

آزمون کاشف که برای کارآفرینی دانش آموزان طراحی شده امسال با همکاری سازمان سنجش و وزارت آموزش و پرورش برای دومین سال اجرا می شود.

وقتی که آمار بیکاری در کشور بالا رفت بسیاری از کارشناسان مطرح کردند که چرا نباید در جامعه به کارآفرینی توجه کرد و همه نگاهها همیشه به بخش دولتی وجود دارد.از این رو مباحث کارآفرینی در بسیاری از دستگاهها راه افتاد و حتی در دانشگاه هم رشته ای به آن اختصاص دادند. اما بسیاری معتقدند که کارآفرینی را باید از سنین مدرسه آموزش داد تا دانش آموزان بعدا به دنبال کسب و کار باشند. در همین زمینه رضا زعفریان مجری طرح ملی کآشف را راه اندازی کرد و اسفند سال قبل آزمون آن در مدارس کشور برگزار و خرداد ماه امسال هم نتایج آن اعلام شد. برای بررسی این آزمون میزگردی را با حضور مجری طرح و برگزیدگان آن برگزار کردیم. در این میزگرد رضا زعفریان به همراه بهار اشک پور و پدرش افشین اشک پور و نیروانا رحمانی به همراه پدر و مادرش معصومه رحمانی و اصغر رحمانی حضور داشتند. مشروح این میزگرد را می خوانید:

آقای دکترابتدا به عنوان کسی که مجری طرح کاشف است درباره نحوه شکل گیری آن توضیح دهید؟

زعفریان :طرح ملی کاشف یعنی کشف، ارزیابی و آماده سازی شایستگی های فردی در حوزه کسب و کار و کارآفرینی و هدایت هدفمند آموزش نسل جوان است.طرح کاشف به دنبال ایجاد مدل بومی برای ارزیابی ویژگی ها و شایستگی های فردی و افزایش مهارت های کسب و کار در دانش آموزان است. در سیستم آموزشی که ما داریم، برنامه های آموزشی برای همگان یکسان است برای همین باعث عدم رشد خلاقیت، نوآوری و در نتیجه رفتارهای کارآفرینانه در افراد می شود؛ اما در طرح ملی کآشف استعدادها و پتانسیل های موجود در حوزه کسب و کار و کارآفرینی جامعه امروز ایران شناسایی می شود و و از طریق آموزش، تقویت مهارت ها، قابلیت ها و ویژگی های کارآفرینانه ایشان بتواند افرادی خلاق، نوآور، ریسک پذیر، متعهد و فرصت آفرین پرورش دهد. گروه ما بعد از دو سال کار پژوهشی و مطالعه زندگی کارآفرینان جهان و ایران توانست یک مدلی را طراحی کند که کاملا بومی باشد و با اجرای آموزشی بر روی 4 هزار دانش آموز نتایج خوبی هم گرفتیم.

قرار بود اولین آزمون آن اسفند سال قبل برگزار شد.این آزمون چگونه بود و توانست به اهداف شما نزدیک شود؟

زعفریان: این مطالعه و سنجش در شورای عالی اشتغال به عنوان یک طرح ملی تصویب شد و ما به کمک سازمان سنجش و همراهی آموزش و پرورش آزمون را در دوم اسفند همزمان در 20 استان کشور برای دانش آموزان و والدین آنها برگزار کردیم و نتیجه را خرداد ماه اعلام کردیم. باید بگویم ما ویژگیهای مختلفی را دراین سنجش بررسی کردیم و در مجموع متوجه شدیم متاسفانه 30 درصد دانش آموزانی که در آزمون ما شرکت کردند در موقعیت متوسط ، خوب و خیلی خوب بودند و 70 درصد در موقعیت ضعیف هستند. بنابراین هرقدر الان درگیر سونامی بیکاری هستیم در کمتر از ده سال دیگر یک موج بیکاری دیگر اضافه می شود. نکته بدتر این است که دانش آموزانی که از مدارس صاحب نام شرکت کرده بودند بیشتر در موقعیت ضعیف و متوسط هستند که جای نگرانی دارد چون بچه ها را فقظ تشویق به درس خواندن می کنند.

قرار بود که والدین هم در این آزمون شرکت کنند.آنها چطور بودند؟

زعفریان: والدین هم شرکت کردند که مهارت تربیتی آنها سنجیده شد اما اوضاع آنها زیاد خوب نبود. ما در بررسی متوجه شدیم که شرایط مادران بهتر بود که نشان دهنده دقت نظر آنها را دارد اما در فرهنگ ما چون پدرها بیشتر نقش اقتصادی دارند در زمینه تربیتی و روحیه کارآفرینی کمتر کار می کنند و پدرها 50 درصد مادران توانایی داشتند.در یکی از مدارس صاحب نام از حدود 30 پدر ومادری که در آزمون شرکت کردند تنها یک پدر در موقعیت متوسط بود و بقیه ضعیف و خیلی متوسط بودند که این ما را نگران کرد.

شاید سطح آزمون بالا بود؟

زعفریان: آزمون در سطح بالایی نبود، کسانیکه آزمون ها را تفسیر می کردند علت را این می دانستند که این خانواده ها کاملا فرزندشان را به مدرسه می سپارند و انتظار دارند که مدرسه آنها را تربیت کنند. ما 15 محور شامل پشتکار،خودباوری،منبع کنترل درونی،استقلال طلبی،مثبت اندیشی،میل به پیشرفت،تمایل به کارآفرینی،ریسک پذیری متعادل،ابتکار عمل ، عمل گرایی،نوجویی،انعطاف پذیری و خلاقیت،تیم سازی،متقاعد سازی را در پدرو مادرها بررسی کردیم. در تحلیل ما مشخص شد که تفاوت معناداری میان توصیه پدرها و مادرها وجود دارد و تفاوت زیادی هم میان توصیه ها و رفتار دانش آموزان وجود دارد.

برای اولین بار که آزمون را برگزار کردید به چه مشکلاتی مواجه شدید؟

زعفریان: به دلیل ناآشنا بودن والدین و دانش آموزان در برخی استانها تعداد شرکت کنندگان به حد نصاب نرسید و ما مجبور شدیم که از سیستم اینترتی استفاده کنیم که سخت بود برای همین تعدادی انصراف دادند.همچنین متاسفانه سال قبل مدارس ومدیران آشنایی نداشتند و گاهی هم با تاخیر به برخی مدیران نامه رسید و همکاری خوبی در برخی مدارس نبود که مشکلات اجرایی پیش آمد . اما امسال تفاهم نامه ای با آموزش و پرورش امضا کردیم که در کنار سازمان سنجش به ما کمک می کنند تا برای تمام مدارس منتخب در پایه هفتم این آزمون را برگزار کنیم اما نحوه اجرا همان است و تنها سوالها جدید است. تلاش می کنیم که گزارش را تقویت کنیم چون امسال 14 صفحه گزارش را از هرفرد دادیم امسال رفتار فرزند را در کنار رفتار پدرو مادر ارائه می کنیم تا یک گزارش خانوادگی باشد.

خانم ها رحمانی و اشک پور در این آزمون نفرات برتر شدید. چطور با این طرح آشنا شدید و چرا شرکت کردید؟

اشک پور: از طریق مدرسه با این طرح آشنا شدم اما بعد به سایت مراجعه کردم و ثبت نام کردم. من در مدرسه چیزهای خوبی درست می کردم اما کسی تایید نمی کرد مثل گوش پاک کن و کیت الکترونیکی چون معلمها بیشتر روی درس تاکید داشتند برای همین کارهای من را اهمیت نمی دادند.وقتی متوجه شدم این طرح برای کارآفرینی است خیلی خوشحال شدم چون احساس کردم جایی وجود دارد که می توانم طرح و ایده های خودم را نشان دهم.

رحمانی: من هم از طریق مدرسه با آزمون کاشف آشنا شدم و در سایت متوج شدم که این آزمون در زمینه کارآفرینی است. با اینکه والدین هم می توانستند حضور داشته باشند اما پدر و مادرم به خاطر مشغله کاری شرکت نکردند. در سایت کاملا توضیح داده بود که آزمون جنبه روان شناسی دارد و به کتاب درسی ربطی ندارد.برای همین کنجکاو بودم که بدانم این چه آزمونی است. من تا قبل از آن هر آزمونی که داده بودم همه مربوط به مدرسه و کتاب درسی بود.

سوالات چطور بودند که شما دوست داشتید؟

اشک پور: حدود 105 سوال بود که بیشتر روان شناسی بود و من باید با توجه به شخصیت خودم جواب می دادم؛ مثلا یک سوال این بود که با دوستان قرار است به یک کوهی بروید که اصلا آشنا نیستید آیا می روید من جواب دادم بله. رحمانی: بعد از آزمون با دوستلانم سوالها را مثل هر امتحان دیگری چک کردیم و من متوجه شدم که جوابهای من با آنها متفاوت است.وقتی به مادرم گفتم گفت یا خیلی خوب دادی یا خیلی بد حالا مشخص می شود چون من استرس داشتم که چرا جوابهای من فرق می کند.

زعفریان: هدف از این سوالها مانند رفتن به کوه، سنجیدن ریسک پذیری دانش آموزان بود. در آزمون یک داستانی مطرح می شد و دانش آموز باید در موقعیت شخص اول پاسخ می داد.

قبل از این آزمون تا بحال در مورد کارآفرینی فکر کرده بودید؟

رحمانی: در مدرسه ما کار پژوهشی انجام می دهیم مثلا در مسابقه رباتیک اول شدم، بعد یک ماشین ساختم که با واکنش شیمیایی کار می کرد. در نمایشگاه مدرسه هم با دوستانم دستبند و شمع با همکلاسیهایم درست کردم و فروختیم که پول آن را به محک دادیم. من قبل از آزمون معنای کارآفرینی را نمی دانستم در حالیکه خودم این کار را انجام می دادم اما وقتی سایت را خواندم متوجه کارآفرینی شدم.

اشک پور: من اصلا نمی دانستم نتایج به چه صورتی اعلام می شود چون سوالات روان شناسی بود و هرکدام از دوستانم یک طور جواب داده بودند اما بعد از آزمون هم گفتم که از سوالات خوشم آمده چون متفاوت با مدرسه بود. این طرح برای من خیلی جذاب بود . الان خیلی بیکاری وجود دارد اما من اگر بتوانم کارآفرین شوم برای خودم و دیگران کارآفرینی می کنم. من دوست دارم در زمینه هوا و فضا کار کنم. پدرومادرم هم خیلی تشویقم کردند اما دوستانم چندان حمایتی نمی کنند. آنها تصور می کنند این کارها وقت تلف کردن است.

پس باز هم در آزمون شرکت می کنید؟

اشک پور: امسال هم شرکت می کنم چون یک خود ارزیابی است که هر سال می توانم از خودم داشته باشم.

امکان شرکت دوباره دانش آموزان وجود دارد؟

زعفریان : دوباره هم امکان شرکت کسانی که سال قبل بودند وجود دارد.چون این آزمون هرسال با سوالهای روان شناسی متفاوت برگزار می شود و خانواده و خود دانش آموز می توانند هرسال خود را ارزشیابی کنند.

شما به عنوان پدر ومادر این دو نفر، تا چه حد با مقوله کارآفرینی آشنا هستید؟

معصومه رحمانی : من و پدر نیروانا آدم فنی نیستیم اما بیشتر کارهای خانه را خودمان انجام می دهیم، برای همین دوست داریم نیروانا در تمام مسائل تخصص داشته باشد و بتواند خودش کارهایش را انجام دهد.من دوست دارم کمکهای اولیه ، رانندگی و خیاطی را خودش انجام دهد.

اصغر رحمانی: من خودم کارآفرینی را دویت دارم و با اینکه رشته اصلی خودم وکالت است اما دوست دارم از تمام رشته ها سردربیاورم. حتی دخترم را هم تشویق می کنم که به جای وقت گذرانی پای کامپیوتر نوآوری داشته باشد.

افشین اشک پور: من خودم وقتی مدیریت خواندم با حرفه کارآفرینی آشنا شدم اما به خاطر محدودیتهای اقتصادی نتوانستم ادامه بدهم.

شما از حضور دخترتان در این آزمون حمایت کردید ؟

افشین اشک پور: زمانیکه دخترم در سایت طرح را نشانم داد، چون با مباحث کارآفرینی آشنایی داشتم خیلی خوشال شدم و بهار را تشویق کردم که حتما در این آزمون شرکت کند. چون متوجه شدم که برای بخش پرورشی می تواند مفید باشد؛ الان مدارس تلاش می کنند رضایت پدر ومادرها را برای نمرات خوب دانش آموزان به دست بیاورند اما من هیچ وقت دوست دارم استعداد و خلاقیت دخترم را هم بسنجند.متوجه شدم که دست اندرکاران طرح تعهد دارند و یک کار جدیدی است که در حال شکل گیری است.من کارآفرینی را برای دخترم توضیح دادم . الان هم در این زمینه به او کمک می کنم و خودم برای او کیت الکترونیکی می خرم و تشویق می کنم.

معصومه رحمانی: الان درس کارآفرینی در دانشگاه تدریس می شود اما من وقتی دیدم که در این سن امکان کارآفرینی هم وجود دارد خوشحال شدم، برای همین استقبال کردم و هر روز سایت را می دیدم تا اطلاعات جدید پیدا کنم. اما بعد از آزمون، وقتی نیروانا آمد نگران بود چون جوابهایی که داده بود با دوستانش فرق می کرد اما من گفتم تا زمان نتیجه صبر کند که خوشبختانه رتبه خوبی آورده است.

همانطور که اشاره کردید مدارس ما چندان به خلاقیت اهمیت نمی دهند و بیشتر بر کتابهای درسی تکیه دارند. اما اگر یک روز دختر شما نخواهد ادامه تحصیل بدهد و به دنبال کارآفرینی بروید باز هم از او حمایت می کنید؟

افشین اشک پور:

بهار اول دبیرستان را در یکی از همین مدارس معروف می رفت اما یک روز به من و مادرش گفت که خواهش می کنم من را به یکی از مدارس عادی بفرستید . من که بررسی کردم متوجه شدم که انگیزه دانش آموزان در مدرسه رقابت ناسالم است. بیشتر به دنبال گوشی خوب و تبلت هستند یعنی رقابت مادی است و در طول سال هم تنها به درس توجه می کنند اما از نظر پرورشی ، ورزشی، فرهنگی مدرسه کار خاصی نمی کند؛ قرار بود اردو ببرند اما هیچ کار گروهی را به بچه ها آموزش نمی دهند و بهار اصلا این را دوست نداشت. به نظر من موفقیت تنها درس خواندن نیست و در مدرسه باید به دانش آموزان کارهای دیگر هم آموزش بدهند تا بتوانند در جامعه موفق باشند. اما نباید کارآفرینی و تحصیل از هم جدا باشند. تحصیلات کمک می کند و سکوی پرش است. شاید کسانی هستند که با شیوه آکادمیک مدرسه و دانشگاه به حایی نرسیدند چون شیوه آموزش در مدارس ما بسیار قدیمی است و بر حفظیات تکیه دارد، درحالیکه در دنیای امروز متفاوت شده است.اگر یک روز بهار بخواهد شیوه آکادمیک را کنار بگذارد و خودآموز تحصیل کند من مخالفتی ندارم. گاهی خود بهار به من می گوید من خودم می توانم علوم و ریاضی بخوانم.

معصومه رحمانی: من تحصیلات را در کنار آفرینی دوست دارم ،چون الان در کار خودم که در ایران خودرو است می بینم کسانی که تجربی هستند خیلی بیشتر کار بلد هستند اما حرف اول را یک فرد تحصیلکرده می زند؛متاسفانه هنوز جامعه ما به شدت مدرک گرا است. کارآفرینی هم تنها الان سرمایه و خلاقیت نیست و باید مدرک هم داشته باشند تا جامعه بیشتر حمایت کند. زعفریان: کارآفرین شدن جدای از درس خواندن نیست. کار ما در کنار تحصیلات است و برای همین دوست نداریم روی کنکور و دانشگاه تاثیر منفی بگذاریم . ما به آنها یاد می دهیم که در کنار هر رشته ای که می خوانند کارآفرین هم باشند چون مدرک گرایی را دوست نداریم.

به نظر شما این کلاسها نمی تواند مانع درس خواندشان شود؟

معصومه رحمانی: در طول مدرسه دوست دارم کلاسها در پایان هفته باشد تا بتوانند همه شرکت کنند.

زعفریان: کلاسهای ما در دانشکده برای دانش آموزان برگزیده برگزار می شود اما قرار است که در هر منطقه آموزش و پرورش این کلاسها را برای دختران و پسران داشته باشیم تا امکان حضورهمه وجود داشته باشد.در شهرستانها هم یک اریکه ممتاز برای دانش آمورزان ممتاز داریم و در 16 استان کلاسها راه افتاده است.

گویا خانم اشک پور در کلاسهای کاشف شرکت می کند.این کلاسها را چطور ارزیابی می کنید؟

اشک پور: فعلا دو جلسه برگزار شده و 10 نفر هستیم. خوشبختانه برعکس مدرسه ،کلاس ما کاملا دوستانه است و دو نفر هم کلاس اول دبیرستانی در کلاس داریم اما مشکل نداریم چون همه اجازه صحبت داریم و با هم همکاری می کنیم. در کلاس کار عملی هم انجام می دهیم و از ما نظر می پرسند که این با کلاس مدرسه خیلی متفاوت است. همچنین داستان سفر اسب کوه را هر جلسه می خوانیم و بعد باید در مورد آن توضیح دهیم.

زعفریان : کتابهای داستان ما الهام گرفته از کارآفرینان موفق ایرانی است. برای همین چون واقعی است برای دانش آموزان جذاب است. همچنین مباحثی که در کلاسهای ما مطرح می شود الان در فوق لیسانس دانشگاه تهران تدریس می شود.

آقای زعفریان بخش عمده طرح مربوط به آموزش و پرورش می شود تا دانش آموزان هم مشکلی نداشته باشند.آیا در این زمینه هم اقدامی انجام دادید؟

زعفریان: بعد از آزمون یک تفاهم نامه همکاری را با آموزش و پرورش امضا کردیم . همانطور که گفتم ما با کمک آموزش و پرورش در 16 استان آموزشگاههایی برای آموزش کارآفرینی را برای دانش آموزان راه اندازی کردیم که مهرماه افتتاح می شود. بعضی از پدر و مادرها هم تقاضای کلاس آموزشی از ما کردند، اما دوره آموزشی را فعلا نداریم چون نمی خواهیم بازاری کار کنیم و باید مطمئن باشیم که دوره ما بازدهی خوبی دارد.

شما عنوان کردید که یک بررسی و تحلیل استانی هم از آزمون داشتید. کدام استانها برتر بودند؟

زعفریان: تا آنجایی که یادم هست یک ویژگی مهم در کارآفرینی مثبت اندیشی است که استان بوشهر بیشترین مثبت اندیشی را داشت ، استان گلستان هم در کنجکاوی رتبه خوبی داشت.

خانم رحمانی شما دوست دارید کارآفرینی را ادامه دهید؟

رحمانی: من دوست دارم خودم صاحب کسب وکار باشم. الان خودم یک کتاب به نام آدمک چوبی می نویسم که هفت فصل آن تمام شده و در مورد احساسات یک آدمک چوبی است.

گاهی برخی طرخها در کشور ما شروع می شود اما در نیمه راه رها می شود و تکلیف کسانی که وارد طرح شدند مشخص نیست.شما برای اینکه این اتفاق نیفتد چه برنامه ای دارید؟

زعفریان : ما دوسال را در فاز پژوهش بدون حمایت مادی دولت دوام آوردیم.تمام طرح به گونه ای است که از حمایت و بودجه دولتی استفاده نکنیم.ما پدر و مادر را تشویق کنیم که در سبد فرهنگی خانواده،هزینه کمی را برای این بخش اختصاص دهند.البته مکانیزم بومی سازی طرح به ما کمک می کند که اگر در استانی طرح دچار مشکل شد،استانهای مجاور کمک کنند.

منبع: خبرآنلاین