بی‌مهری به حقوق دانش‌آموزی

سرویس اجتماعی «فردا»: تنبیه بدنی و اتفاقات عجیبی که طی هفته‌های اخیر در برخی از مدارس کشور رخ داد را شاید بتوان به نوعی بی‌مهری به حقوق دانش‌آموزی تلقی کرد، موضوعی که شاید بتواند تلنگری برای مسئولان باشد. حقوق معلم و حقوق دانش‌آموز" بارها این کلمه را شنیده‌ایم اما به واقع چند درصد از دانش‌آموزان یا حتی خود معلمان از حقوقشان در محیط مدرسه مطلع هستند؟ چند درصد از مدارس مفاد حقوق معلم و دانش‌آموز را در معرض دید قرار داده یا در آغاز سال تحصیلی آن را برای دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان بازگو می‌کنند؟ شاید اگر کمی جرئت به خرج دهیم بتوان مدعی شد که طی سال‌های اخیر نسبت به حقوق دانش‌آموزی بی‌مهری‌هایی صورت گرفته است البته چشم‌هایمان را بر روی این مسئله نیز نمی‌بندیم که شاید بارها و بارها معلمان اعلام می‌کنند که حرمت آنها و حقوقشان توسط دانش‌آموزان نادیده گرفته می‌شود اما این روزها اتفاقات تلخی در برخی از مدارس کشور در حال رخ دادن است که شاید بتوان از آن به عنوان بی‌توجهی به حقوق دانش‌آموز یاد کرد. شاید اغلب ما تنبیه بدنی را به عنوان یکی از مصادیق اصلی بی‌توجهی به حقوق دانش‌آموز می‌شناسیم، برای بیشتر افرادی که سال‌ها از دوران تحصیلشان می‌گذرد و این روزها پا به سن گذاشته‌اند هنوز هم تنبیه شدن توسط معلم به عنوان یکی از خاطرات تلخ آن ایام یاد می‌شود؛ خیلی‌هایمان شاید تصور می‌کنیم که تنبیه بدنی روش منسوخ شده ای در مدارس امروزی است اما هنوز هم مدارسی هستند که دانش‌آموزان را به بهانه‌هایی همچون درس نخواندن یا تخلف انضباطی به باد تنبیه می‌گیرند حتی طی هفته‌های اخیر نمونه‌هایی از تنبیه‌های عجیب و غریبی که این روزها در مدارس به کار برده می‌شود توسط رسانه‌ها منعکس شد. این موارد تنها بخشی از تنبیه بدنی دانش‌آموزان در مدارس بود که توسط رسانه‌ها منعکس شد اما بسیاری از تحقیرها،‌توهین‌ها و تنبیه‌ها هستند که در مدارس کشور رخ می‌دهد و ما از آنها بی‌اطلاعیم شاید همین مسئله باعث می‌شود که هنوز هم با وجود تغییرات بسیار در شیوه‌های آموزش، دانش‌آموزان تمایلی برای حضور در مدرسه ندارند و هنوز موفق نشده‌ایم تا مدرسه را به مکانی جذاب و دوست داشتنی برای آنها تبدیل کنیم. وقتی پای صحبت برخی معلمان می‌نشینیم و از آنها می‌پرسیم که چرا تنبیه؟ در پاسخ می‌گویند: چگونه می‌توان بیش از 30 دانش‌آموز را در کلاس درس کنترل کرد بسیاری از آنها سرکش هستند و به صحبت‌های معلم گوش نمی‌دهند و اگر دانش‌آموز را تنبیه نکنیم از معلم حساب نمی‌برد. متاسفانه تنبیه بدنی مدت‌هاست که در مدارس کشور به عنوان روشی برای مهار دانش‌آموزان به اصطلاح سرکش و حرف گوش نکن تجویز می‌شود اما در این میان بسیاری از معلمان نیز معتقدند که استفاده از تنبیه نتیجه‌ای معکوس را به همراه دارد و موجب می‌شود تا دانش‌آموزی که تنبل است یا درس نمی‌خواند عملکردش بدتر هم بشود. علی اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش در برخی از سخنرانی‌های خود با تاکید بر نقش معلم در آموزش و الگودهی به دانش‌آموزان این جمله را به کار برده است:‌"درس معلم ار بود زمزمه محبتی جمعه به مکتب آورد طفل گریز پای را." به هر حال اگر به نقش الگویی معلم برای دانش‌آموز اعتقاد داریم باید روش‌هایی در کلاس درس به کار گرفته شود که عشق و گذشت را به دانش‌آموز منتقل کند. البته مسئولان آموزش و پرورش هنگامی که با موضوع تنبیه بدنی در مدارس مواجه می‌شوند همواره به ابلاغ بخشنامه‌های ممنوعیت این موضوع به مدارس اشاره می‌کنند. اسفندیار چهاربند، مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران درخصوص تنبیه بدنی در مدارس می‌گوید: دستورالعمل تأکید بر عدم تنبیه‌بدنی در مدارس شهر تهران ابلاغ شده است که این دستورالعمل درباره تأکید بر توجه به عدم تنبیه‌بدنی است و به این معنا نیست که در مدارس تنبیه‌بدنی به عنوان یک عارضه قابل توجه وجود داشته باشد. وی ادامه می‌دهد: تأمین سلامت و امنیت روحی و جسمی دانش‌آموزان در اولویت وظیفه ما هست و به این بر می‌گردد که دانش‌آموزان ما به هر شکل و به هر طریق از تنبیه‌بدنی مصون باشند. اگر نگاهی به منشور حقوق دانش‌آموزی بیاندازیم، بندهای مختلفی را مشاهده می‌کنیم که حفظ دانش آموز از تعرضات جسمی، روانی، حیثیتی و احترام به کرامت والای شخصیت انسانی وی تنها یکی از مواد آن است. در این منشور برای دانش‌آموز حقوقی در نظر گرفته شده است که می‌توان به مواردی همچون حق آزادی عقیده و بیان، عدم تجسس وسایل شخصی و مکالمات تلفنی، حق برخورداری یکسان از امکانات آموزشی،‌ حق برخورداری از مراقبت‌های بهداشتی و معاینات پزشکی و بهداشت روانی و حق برخورداری از محیط سالم و ایمن آموزشی به منظور تأمین بهداشت روانی و سلامت جسمانی. این موارد تنها بخشی از حقوق دانش‌آموزی است که در این منشور به آنها اشاره شده است. زمانی مسئله توجه به حقوق دانش آموزی حساس‌تر می شود که سخنان رئیس جمهور در روز اول مهر یعنی بازگشایی مدارس را یادآوری کنیم. حجت الاسلام روحانی در روز اول مهر طی سخنانی عنوان کرد: دانش آموزان باید بدانند که حق برخورداری یکسان از عواطف معلم و مدیر را دارند و همه معلمان و مسئولان آموزش و پرورش نیز باید بدانند که نگاه آنها به دانش آموزان باید یکسان باشد و تفاوتی تحت عناوین نژاد، چهره، قیافه یا تعلق خاطر به گروه سیاسی خاص در محیط آموزش و پرورش نباید وجود داشته باشد. وی با تاکید بر اینکه همه دانش‌آموزان از کلاس اول دبستان تا پایان دوره متوسطه باید اطمینان داشته باشند که از امنیت جسمی و روحی در مدرسه برخوردار خواهند بود، تصریح کرد: هیچ معلم و مدیری نباید به خود اجازه دهد به دانش آموزی توهین کرده یا با لحن و کلام نادرست با او سخن بگوید؛ اهانت به دانش آموزان، اهانت به کل ملت ایران است چرا که دانش آموزان، فرزندان این مرز و بوم هستند. اینجا از تنبیه جسمی سخن نمی‌گویم که قطعا در مدارس کشور وجود ندارد و اگر خدای ناکرده دولت تدبیر و امید در گوشه‌ای از کشور با تنبیه مواجه شود به اشد وجه با آن برخورد خواهد کرد. منبع: تسنیم