مدیریت زنان میراثی در کاخ های تهران

مهر: زمزمه ها برای انتصاب زنان در دوره جدید ریاست جمهوری دولت یازدهم به سازمان میراث فرهنگی نیز رسید. بطوریکه محمد علی نجفی، رئیس این سازمان، آتوسا مومنی، معاون میراث فرهنگی و سالومه پوریامین سرپرست روابط عمومی این سازمان را برکنار و در مراسم تودیع و معارفه آنان اعلام کرد امیدواریم در بخش های دیگر سازمان از توان بانوان در بخش های مدیریتی استفاده کنیم. معاون کاخ نشین و خانه نشین در این میان یکی از چالشهای این سازمان انتصاب تنها زن معاون میراث فرهنگی در سازمان بود که این مسئولیت را آتوسا مومنی بر عهده داشت. با آمدن رئیس جدید سازمان میراث فرهنگی، خبر رسید که یکی از ساختمان های متصل به کاخ سعدآباد را به انبار وسایل خود اختصاص داده است هر چند ابتدا گفته شد که وی در این خانه ساکن است اما حراست سازمان میراث فرهنگی او را مجبور به تخلیه آپارتمان یا به قول مومنی انبار وسایل کرد. آتوسا مومنی در دوره ای که مدیریت دفتر ثبت آثار و معاونت میراث فرهنگی را بر عهده داشت، سعی کرد با ثبت آیین هایی مانند روش تهیه بستنی سنتی و نان شیرمال آمار پرونده های میراث معنوی این سازمان را بالا ببرد با این حال در دوره ای که او مسئولیت ثبت آثار را بر عهده داشت برخی از بناهای تاریخی از فهرست میراث ملی خارج شدند. سالومه پوریامین نیز که به سمت روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی منصوب شده بود مانند مدیران قبلی این بخش از سازمان هدفش حفاظت از اطلاعات مدیران سازمان و جلوگیری از مواجه مدیران با خبرنگاران بود کاری که رویه آن از دولت نهم شروع شده و هنوز با رفتن پوریامین بازهم ادامه دارد. انتصاب مشاور حقوقی به کار گلستان نیامد پس از مراسم تودیع و معارفه مدیران سازمان، مهدی حجت نه تنها معاونت بلکه قائم مقامی سازمان میراث فرهنگی کشور را بر عهده گرفت و خلا حضور بانوان را در سازمان جبران کرد و از میان گزینه های پیشنهاد شده برای انتصاب در مدیریت مهمترین موزه های کشور به صورت موقت از توان زنان برای مدیریت این بخش ها استفاده کرد هر چند که این انتصاب زنان در مدیریت های قبلی با چالشهای زیادی رو به رو بوده است. آنچنان که وقتی محمدشریف ملک زاده،رئیس سابق سازمان برای مدیریت کاخ گلستان، زینب فیروزی، مشاور حقوقي نهاد رياست جمهوري را منصوب کرد، کارشناسان موزه داری عنوان کردند بی تدبیری در انتصاب مدیری انجام شده که قرار است حوزه مسئولیتش مدتی بعد جهانی شود. فیروزی که دارای مدرک کارشناسي حقوق قضايي و کارشناسي ارشد حقوق بين الملل بود، در انتخابات مجلس نهم از حوزه انتخابيه ساوه براي کانديداتوري مجلس نهم ثبت نام کرد اما به رای نیاورد و کمترین آشنایی با مسائل میراثی و موزه داری نداشت به همین علت، به ملک زاده درباره این انتصاب انتقاد شد تا جایی که انتقاد آنان به اثبات رسید و فیروزی در 6 ماهی که مدیریت این کاخ را بر عهده داشت، عملا کاری انجام نداد حتی برخی از موزه داران این کاخ نیز به خبرنگار مهر اعلام کردند که تا زمان مسئولیتش وی را در محوطه کاخ برای بازدید و یا سرکشی ندیده بودند. بازگشت به کاخ بعد از سه سال دوری اما اکنون بازهم از توان زنان در مدیریت بخش های میراثی استفاده شده است اما این بار افرادی روی کار آمده اند که حداقل نگاهی به سوابق آنها نشان می دهد که ناآشنا با مسائل موزه داری نیستند هر چند که قضاوت در مورد عملکرد آنها بسیار زود است. پروین ثقه الاسلام یکی از زنانی است که بیشترین عمر موزه داری خود را در کاخ گلستان گذرانده است. او که از سال 1346 تا 1387 عضو هیات علمی دانشگاه تربیت معلم بود در سال 80 از این دانشگاه مامور به خدمت در مجموعه‌ تاریخی فرهنگی گلستان شد و تا سال 89 مدیر این مجموعه بود، تا اینکه دوباره 20 شهریور 92 با حکم مهدی حجت معاون میراث فرهنگی به کاخ موزه‌ گلستان رفت تا به جای فیروزی فعالیت کند. از فدراسیون اسکواش تا کاخ موزه از جمله انتقادات منقدان رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی، انتصاب معصومه باکوچي نوش آبادي بود که به عنوان رييس مجموعه تاريخي -فرهنگي نياوران منصوب شد و تا پیش از این، به عنوان نايب رييس فدراسيون اسکواش بانوان فعالیت می کرد او نیز مانند فیروزی هیچ سابقه ای در زمینه موزه داری و میراث فرهنگی نداشت. انتصاب باکوچی هم با چالش هایی رو به رو شد تا جایی که وی برای دورماندن از مباحثی که توان پاسخگویی به آنها را نداشت از انجام هر مصاحبه ای با خبرنگاران همانند رئیس کاخ موزه گلستان اجتناب می کرد. اکنون مهدی حجت، قائم مقام و معاون میراث فرهنگی کشور به جای باکوچی، آفرین امامی را به عنوان سرپرست مجموعه فرهنگی- تاریخی نیاوران منصوب کرده است. امامی دانش آموخته مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی در رشته موزه داری بوده و دبیری کمیته کارشناسی ثبت آثار غیر منقول و منقول، دبیری کمیته تدوین دستورالعمل ثبت آثار منقول، مسئول بانک اطلاعاتی اشیای مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران و معاون موزه های این مجموعه و مسئولیت کاخ اختصاصی نیاوران از سال 1387 داشته است. روز یکشنبه 14 مهر ماه 92 نیز معاون میراث فرهنگی کشور، اعظم رضایی انزهائی را به سمت سرپرست موقت مجموعه فرهنگی تاریخی کاخ موزه سعدآباد منصوب کرده است او پیش از این مسئول موزه هنرهای زیبا، موزه هنر و مردم و تاریخ معاصر در همین کاخ سعدآباد بوده است. رضایی به جای رضاخانی، فرماندار پیشین رامسر نشسته است چرا که مهلت ماموریت رضاخانی تا شهریور ماه بود. او نیز مانند مدیران پیشین کاخ موزه های تهران آنطور که کارشناسان موزه داری معتقدند نه تنها فعالیت خاصی در کاخ انجام نداد بلکه زمان اندکی را نیز صرف رسیدگی به امور کاخ صرف کرد چرا که هیچ تخصصی در این حوزه نداشت. دو زن روی صندلی موزه ملی ایران اما غیر از ریاست کاخ موزه های تهران، در شهریور 92 با حکم مهدی حجت قائم مقام سازمان میراث فرهنگی، مهناز عبدالله خان گرجی به عنوان رئیس موزه ملی ایران منصوب شد. گرجی پیش از این مدیر بخش مرمت و حفاظت از آثار تاریخی موزه ملی ایران بود. پیشتر نیز آزاده اردکانی ریاست مهمترین موزه ملی ایران را بر عهده گرفته بود و تا مدتها کارشناسان میراث فرهنگی از اینکه یک میکروب شناس مدیریت موزه ملی را بر عهده گرفته ناراضی بودند. اکنون نیز شنیده می شود که قرار است مدیریت یکی دیگر از موزه های ایران به حمیده چوبک از باستان شناسان با سابقه ایران و سرپرست کاوش های قلعه الموت در قزوین داده شود.