جزئیات کارنامه جنجالی اشتغالی دولت/جدول

مهر: وضعیت اشتغال 13 استان در فاصله سال‌های 84 تا 91 بدتر شده و 24 استان در پایان سال گذشته دارای نرخ بیکاری دورقمی بود. با این حال، دولت مدعی است در این سال‌ها 7 میلیون فرصت شغلی ایجاد کرد اما مرکز آمار می‌گوید از ابتدای فعالیت دولت نهم تا پایان سال 91 مجموعا 542هزار و 769 نفر به شاغلان افزوده شده که اگر این وضعیت را نسبت به پایان سال 90 بسنجیم، نه تنها چیزی به شاغلان کشور افزوده نشده بلکه 108 هزار و 554 نفر نیز از جمعیت شاغل کشور کاسته و به اصطلاح رشد اشتغال منفی شده است.

اظهارنظر اخیر حسن روحانی رئیس جمهور منتخب مردم ایران در مجلس درباره اشتغال زایی 14 هزار نفری سالیانه در دولتهای نهم و دهم با واکنش تند برخی مقامات دولتی مواجه شد و آنها اعلام کردند دولت در فاصله 8 سال اخیر 7 میلیون فرصت شغلی جدید در کشور ایجاد کرده است.

دولت حتی اعلام کرد به زودی گزارش مفصلی را در این زمینه ارائه خواهد کرد که در قالب آن جزئیات دقیقی درباره عملکرد اشتغال زایی در 8 سال گذشته ارائه می شود. با این حال، در روزهای اخیر مرکز آمار ایران با اقدام پیش دستانه نسبت به دولت پرونده کامل عملکرد اشتغال زایی و بیکاری کشور در فاصله سال های 84 تا 91 را ارائه کرد.

542 هزار شغل؛ کل عملکرد دولت نهم و دهم

بررسی گزارش مرکز آمار ایران از عملکرد دولت های نهم و دهم نشان می دهد که تناقضات روشنی از ادعاهای مقامات دولتی درباره اشتغال زایی و مهار نرخ بیکاری وجود دارد. در واقع هیچ نشانی از ایجاد 7 میلیون فرصت شغلی در آمارها وجود ندارد و اختلاف جمعیت 10 ساله و بیشتر شاغل کشور در فاصله سال های 84 تا 91 نشان می دهد در این سال ها تنها 542 هزار و 769 نفر به شاغلان کشور افزوده شده است.

نگاه دقیق تر به این آمار نشان می دهد سالیانه 67 هزار و 846 نفر به شاغلان کشور افزوده شده است که اگر این تعداد را در هر ماه کاری دولت های نهم و دهم محاسبه کنیم به اشتغال زایی ماهیانه حدود 5 هزار و 654 نفر خواهد شد.

به صورت کلی تعداد شاغلان کشور در سال 84 به میزان 20 میلیون و 618 هزار و 579 نفر بوده که این تعداد در سال 85 به 20 میلیون و 841 هزار و 420 نفر، در 86 به 21 میلیون و 92 هزار و 477 نفر، در 87 به 20 میلیون و 500 هزار و 310 نفر، در 88 به تعداد 21 میلیون و 704 نفر و در 89 نیز به تعداد 20 میلیون و 656 هزار و 693 نفر رسیده است. همچنین تعداد شاغلان در سال 90 به میزان 20 میلیون و 510 هزار و 25 نفر و در سال گذشته نیز 21 میلیون و 161 هزار و 348 نفر اعلام شده است.

وضعیت جمعیت شاغل از 84 تا 91

مقامات دولتی می گویند بخش قابل توجهی از اشتغال ایجاد شده به دلیل عدم استفاده از پوشش های بیمه ای در آمارها لحاظ نشده است و این آمارها نمی تواند مبنای دقیقی برای بررسی عملکرد دولت در زمینه اشتغال زایی باشد که اگر این فرض را درست تلقی کنیم باز هم یک ضعف عمده در بازار کار کشور مشخص خواهد شد چرا که اشتغال افراد بدون بیمه خود جای سوال است، اساسا می توان طبق قانون اشتغال ناقص و فاقد پوشش های حمایتی را کارنامه رسمی دولت تلقی کرد و یا خیر؟ دیگر اینکه 7 میلیون اشتغال مدنظر دولت با چه کیفیتی بوده (مانند مشاغل موقتی ایجاد شده در طرح مسکن مهر) که اساسا کارفرما نسبت به بیمه شاغلان اقدام نکرده است؟

طبق گزارش مرکز آمار ایران، در فاصله سال های 84 تا پایان 91 وضعیت اشتغال در 13 استان کشور بدتر شده و تعداد بیکاران آنها کمتر شده است. به عبارتی در حالی که دولت می گوید برای 7 میلیون نفر فرصت شغلی ایجاد کرده، از آنسو مرکز آمار گزارش می دهد 13 استان دچار وضعیت بدتری نسبت به ابتدای فعالیت دولت نهم شده اند.

آذربایجان شرقی، اردبیل، اصفهان، تهران، خراسان شمالی، زنجان، سمنان، سیستان و بلوچستان، کهگیلویه و بویراحمد، گلستان، لرستان، همدان و یزد؛ 13 استانی هستند که وضعیت اشتغال جمعیت 10 ساله و بیشتر شاغل آنها در سال 91 نسبت به 84 بدتر شده است.

بیکاری در 13 استان بیشتر شد

سئوال بزرگی که این روزها در نقد اظهارات مقامات دولتی درباره اشتغال زایی 7 میلیونی مطرح است اینکه چطور می توان ردپای میلیون ها فرصت شغلی را در آمارها مشاهده کرد در حالی که جمعیت شاغل کشور از 20 میلیون و 618 هزار و 579 نفر سال 84 با 542 هزار و 769 نفر افزایش به 21 میلیون و 161 هزار و 348 نفر در پایان 91 رسیده است؟

البته تعداد 54 هزار و 769 نفر یادشده بیشترین تعدادی است که در گزارش مرکز آمار ایران وجود دارد چرا که اگر عملکرد سال 84 را با پایان سال 90 مقایسه کنیم آنوقت نه تنها افراد جدیدی به بازار کار کشور افزوده نشده است، بلکه منفی 108 هزار و 554 نفر نیز کسری خواهیم داشت که با ادعاهای مقامات دولتی فاصله بسیار معناداری خواهد داشت. به عبارت ساده تر آمارها نشان می دهد تعداد شاغلان کشور در فاصله سال های 84 تا پایان 90 به میزان 108 هزار و 554 نفر کاهش یافته است!

هرچند بازار کار کشور در سال های فعالیت دولت های نهم و دهم متوقف نشده و به فعالیت خود ادامه داده است، اما به نظر نمی رسد واکنش مردم نیز نسبت به آمارهای میلیونی دولت چندان مناسب باشد چرا که مردم معتقدند اشتغال زایی زمانی می تواند اتفاق بیافتد و قابل قبول باشد که بتوان آن را در سطح جامعه دید و کاهش تعداد بیکاران را لمس کرد. متاسفانه در سال های گذشته چنین احساسی در مردم ایجاد نشده و بیکاری همچنان جزو اولین دغدغه های خانواده ها باقی مانده است.

نرخ بیکاری 24 استان دورقمی ماند

علاوه بر این، نگاهی به وضعیت نرخ بیکاری اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران نیز نشان می دهد در سال 84 تعداد 10 استان کشور دارای نرخ بیکاری تک رقمی و زیر 10 درصد بوده اند که این تعداد در پایان 91 به 7 استان کاهش یافته است. در سال 91 تعداد 24 استان کشور دارای نرخ بیکاری دورقمی بوده است.

در بین استان هایی که تعداد جمعیت فعال در آنها نسبت به سال 84 کاهش یافته است تهران، آذربایجان شرقی و خراسان شمالی قابل توجه است. در تهران طی سال 84، 3 میلیون و 849 هزار و 529 شاغل وجود داشت که این تعداد در سال 91 به 3 میلیون و 666 هزار و 185 نفر کاهش یافته است؛ با این وجود، مقامات استان تهران در مواردی اعلام کرده اند روند اشتغال زایی در این استان مناسب بوده است.

جدول وضعیت تعداد شاغلان کشور (91-84)

استان	سال 84	سال 88	سال 91
آذربایجان شرقی	1387551	1313978	1143836
آذربایجان غربی	881843	982139	966431
اردبیل	405963	450940	395187
اصفهان	1510381	1483892	1508240
البرز	-	-	665239
ایلام	134310	155593	141985
بوشهر	203045	240153	238648
تهران	3849529	4093410	3666185
چهارمحال و بختیاری	225495	241588	241947
خراسان جنوبی	156700	199223	187409
خراسان رضوی	1857708	1844382	1906064
خراسان شمالی	236853	224399	216148
خوزستان	1044340	1183114	1126346
زنجان	327439	338935	311587
سمنان	150140	161238	131594
سیستان و بلوچستان	546404	459074	414403
فارس	1199748	1178496	1228929
قزوین	346315	317366	349107
قم	283932	279329	324599
کردستان	395100	431043	429273
کرمان	630226	589626	675134
کرمانشاه	494200	548698	590667
کهگیلویه و بویراحمد	148376	129205	130352
گلستان	518732	525397	461665
گیلان	765371	760778	769754
لرستان	482645	467265	445927
مازندران	869940	860173	90349
مرکزی	389610	396231	427620
هرمزگان	306519	331012	340855
همدان	544032	504910	530906
یزد	326119	309103	264948