زبانه‌های آتش سوریه، ترکیه را فرامی‌گیرد

تسنیم: عبدالباری عطوان، نویسنده و تحلیلگر برجسته جهان عرب در سرمقاله خود در روزنامه القدس العربی به اعتراضات گسترده کنونی در شهرهای ترکیه علیه دولت رجب طیب اردوغان، نخست وزیر این کشور و مقایسه موضع گیری های اردوغان و بشار اسد رئیس جمهوری سوریه درخصوص تحولات کشورهایشان پرداخت. عطوان در این یادداشت آورده است که بشار اسد رئیس جمهوری سوریه و حلقه اطراف وی خوشحالترین افراد به خاطر وقوع تظاهرات و رویدادهای سه روز اخیر در شهر آنکارا، پایتخت ترکیه و سایر شهرهای این کشور از جمله استانبول و ازمیر و بدروم هستند. وی نوشت: «آنچه که خصوصا بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه را خوشحال می کند، اتهام های رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه به طرف های داخلی و خارجی درخصوص دست داشتن در آشوب های این کشور است، زیرا بشار اسد خودش نیز در خصوص اوضاع کشورش همین عبارت ها را بکار برد؛ ناآرامی هایی که در آغاز بحران سوریه از شهر درعا آغاز شد.» به نوشته عبدالباری عطوان، هرچند مقایسه بین نظام های سوریه و ترکیه اصلا درست نیست اما دخالت خارجی که اردوغان امروز از آن سخن می گوید و بشار اسد پیشتر از آن سخن گفت، درخصوص ترکیه مبهم، اما درخصوص سوریه کاملا واضح و آشکار است، زیرا هم اکنون کشورهای زیادی در خاک سوریه به طور مستقیم یا غیرمستقیم با یکدیگر می جنگند که به طور قطع در بین آنها خود دولت ترکیه قرار دارد که از مخالفان سوری حمایت و رسیدن سلاح و پول به جنگجویان مخالف در عمق خاک سوریه را تسهیل می بخشد و درهای استانبول را به روی اجلاس ها و نشست های سران مخالف سوریه باز می کند. این تحلیلگر نوشت: «درست است که اعتراضات در استانبول به علت تصمیم مسئولان ترکیه برای ایجاد یک مجتمع تجاری و ساخت مسجد در مرکز یک پارک عمومی نزدیک میدان التقسیم آغاز شد که نقطه جذب اصلی گردشگران خارجی در این شهر تاریخی به شمار می رود اما گستره این اعتراضات و خشونت و گسترش آن به شهرهای دیگر از وجود یک التهاب سیاسی حکایت دارد که پروژه ساخت مجتمع تجاری آن را شعله ور کرد. به نوشته عبدالباری عطوان، واکنش و اعتراض احزاب مخالف در ترکیه که رهبری آن را حزب جمهوری خلق بزرگترین رقیب اردوغان و حزب اسلامی عدالت و توسعه، برعهده دارد، درحال افزایش است زیرا که مقاصد اردوغان برای تعدیل نظام حاکم در آنکارا از یک نظام پارلمانی به یک نظام ریاست جمهوری درحال نمایان شدن است؛ نظامی که در آن رئیس جمهور نظیر نظام آمریکا یا به طور صحیح تر فرانسه از اختیارات گسترده ای برخوردار می شود. لذا اردوغان می خواهد قانون اساسی را اصلاح کند تا راه را به طور قانونی هموار کند و بعد از چند سال رئیس جمهور ترکیه بشود. این نویسنده افزود: «موضوع دیگری که مخالفان در ترکیه را نگران کرده، این است که سه دور پیروزی حزب عدالت و توسعه در انتخابات و کسب اکثریت در پارلمان راه را برای این حزب به منظور کاستن از نقش نظامیان و کاهش نقش دادگاه قانون اساسی و تعدیل برخی از مفاد آن که اجازه کودتاهای نظامی تحت عنوان محافظت از نظام جمهوری و جلوگیری از به قدرت رسیدن اسلام تندرو را می دهد، فراهم می کند. هم اکنون اردوغان اقداماتی را برای محدود کردن آزادی های رسانه ای آغاز کرده است.» عبدالباری عطوان تصریح کرد: «ما بارها هشدار دادیم که بحران سوریه دیر یا زود به کشورهای همجوار کشیده خواهد شد و الان لبنان در آستانه جنگ داخلی قرار دارد و ترکیه که مستحکم ترین کشور- به زعم رهبران آن - است، زبانه های آتش سوریه به نحوی به آن می رسد. معتقد نیستیم که کشورهای عرب حوزه خلیج [فارس] نیز در امان خواهند ماند و همین امر را می توان در خصوص اردن بیان داشت.»