جازموریان‌به‌سرنوشت‌دریاچه‌ارومیه‌دچارمی‌شود

مهر: تالاب جازموریان مهمترین حوزه آبریز کرمان است که یکی از بکرترین عرصه های طبیعی نیز محسوب می شود با این وجود احداث سدهای متعدد بر روی هلیل رود موجب کاهش وسعت و تهدید حیات این اکوسیستم شده است. به گزارش خبرنگار مهر، تالاب جازموریان در جنوب استان کرمان و هم مرز با سیستان و بلوچستان تنها حوزه آبریز استان کرمان محسوب می شود و به جهت قرار گرفتن در منطقه ای کم آب به عنوان یکی از مهمترین منابع آبی استان کرمان به شمار می رود. تالاب جازموریان به وسیله رودخانه هلیل رود تغذیه می شود و بنا به فصول مختلف سال وسعت آن تغییر می کند اما آنچه که مسلم است این تالاب با وسعتی معادل 200 هزار هکتار به یکی از بکرترین اکوسیستمهای ایران تبدیل شده است. اکوسیستم تالاب بین المللی جازموریان با خطر جدی مواجه است فاصله زیاد برخی قسمتهای این تالاب از مناطق مسکونی موجب شده از دخالتهای انسانی به دور باشد و همچنان مکانی امن باشد برای گونه های مختلف جانوری و گیاهی، چنین شرایطی جازموریان را به موزه ای طبیعی از طبیعت بکر و دست نخورده تبدیل کرده است. این درحالی است که عرصه های مجاور آبادیهای این تالاب نیز به ذخیره گاه استراتژیک علوفه دامی تبدیل شده است. پس از بارندگی و در عرصه های اطراف تالاب یکی از بزرگترین مراتع کشور ایجاد می شود که در صورت برنامه ریزی و رسیدگی به آن می تواند حداقل جنوب شرق کشور را از واردات علوفه دامی که هر سال هزینه های سنگینی را به کشور تحمیل می کند بی نیاز کند. شرایط موجود تالاب جازموریان را با زندگی روستاهای اطراف این تالاب وسیع پیوند داده است به گونه ای که کارشناسان عقیده دارند در صورت تخریب و خشک شدن جازموریان شاهد مشکلاتی از جمله اقتصادی و اجتماعی در جوامع اطراف تالاب خواهیم بود. کاهش کوچ پرندگان مهاجر به تالاب آنچه که مسلم است این که جازموریان ثروتی ملی است که به طی سالهای اخیر با کم آبی شدید مواجه شده است این تالاب که یکی از مراکز اصلی کوچ پرندگان مهاجر به خصوص پرندگان سیبری محسوب می شود طی سالهای اخیر با خشکسالی مواجه شده و این نگرانی وجود دارد که حیات برخی گونه های گیاهی و جانوری با تهدید مواجه شود. وسعت کم آبی جازموریان به حدی رسیده است که هر سال تعداد پرندگان مهاجر به این تالاب نیز کاهش می یابد. سدها نفس تالاب را تنگ کرده اند اما آنچه که جازموریان را با تهدید مواجه کرده است خشکسالی های 15 ساله استان کرمان از یک سو و از سوی دیگر احداث سدهای متعدد بر روی رودخانه های این حوزه آبریز از جمله هلیل رود است. در حال حاضر بزرگترین سد جنوب شرق کشور در جیرفت بر روی رودخانه هلیل رود احداث شده و در مسیر این رودخانه چندین سد خاکی نیز وجود دارد سایر رودخانه ها نیز شاهد ساخت سد های کوچک و بزرگ هستند که درنهایت میزان آبدهی به تالاب را محدود می کند این درحالی است که بر روی سرشاخه های هلیل رود نیز چندین سد درحال احداث است. ادامه این امر نگرانیهای طرفداران محیط زیست را افزایش داده است از سوی دیگر مسئولان محلی نیز نگران ادامه زندگی در آبادیها و حضور عشایر اطراف این تالاب هستند آنچه که هم اکنون روی داده است آغاز موج مهاجرت از اطرف این حوزه آبریز است که مهمترین مرکز تولید دام و علوفه دامی منطقه است می باشد. تکرار تجربه دریاچه ارومیه در جنوب کرمان/ جازموریان خشک می شود یکی از نمایندگان شهرستانهای جنوبی استان کرمان در خصوص وضعیت کنونی جازموریان می گوید: در حال حاضر دخالتهای انسانی در محیط زیست موجب افزایش بیابانزایی در جنوب کرمان به خصوص در حاشیه رودخانه هلیل رود شده است. فرج الله عارفی نسبت به ادامه این وضعیت هشدار داد و گفت: یکی از مهمترین مشکلات احداث سد بر روی این رودخانه به خصوص بر روی سرشاخه های هلیل رود است که موجب کم آبی شدید هلیل رود می شود. وی وضعیت تالاب جازموریان را مخاطره آمیز دانسته است و می گوید: هم اکنون بر روی سر شاخه های اصلی رودخانه های آبریز این حوزه سدهایی در حال احداث است که به نظر می رسد ساخت آنها کارشناسی شده نیست. نماینده مردم جیرفت و عنبرآباد در مجلس شورای اسلامی افزود: احداث این سدها می تواند در وضعیت منابع آبی در دشتهای جنوب کرمان بسیار تاثیر گذار باشد و در نهایت بحران آب را در منطقه ایجاد کند. وی در خصوص تکرار مشکل دریاچه ارومیه در جازموریان هشدار داد و گفت: باید هر چه سریعتر از ساخت این سدها جلوگیری شود. وی خواستار همکاری وزارت نیرو برای جلوگیری از ساخت این سدها شد و گفت: ادامه بی توجهی موجب می شود تالاب جازموریان سرنوشتی مانند دریاچه ارومیه پیدا کند. نابودی جنگلها و مراتع اطراف هلیل رود حسن مرادی، فرماندار رودبار چندی قبل در جلسه توسعه کشاوری رودبار گفت: هلیل رود با کم آبی مواجه شده است و این مسئله بر روی جازموریان نیز تاثیر گذاشته است. مرادی افزود: طبق بررسیهای صورت گرفته 250 کیلومتر از طول رودخانه که شامل مرتع، جنگل و عرصه تالاب است به طول جدی آسیب دیده است و بیم آن می رود که در آینده نابود شود. وی خواستار جلوگیری مسئولان از آسیب بیشتر به اکوسیستم منطقه شد و گفت: میزان رطوبت در منطقه به شدت کاهش یافته و باید هر چه سریعتر فکری به حال جلوگیری از سد کردن آب در سر شاخه های رودخانه دائمی هلیل رود شود. وضعیت جازموریان نگران کننده است مدیرکل منابع طبیعی جنوب استان کرمان نیز در بازدیدی که چندی قبل از جازموریان کرد با ابراز نگرانی از وضعیت این تالاب گفت: این تالاب با کم ابی شدید مواجه است. عزیز الله افشار زاده: با اشاره به خشک شدن عرصه های جازموریان افزود: علت اصلی بروز این پدیده خشکسالی و کم آبی شدید رودخانه هلیل رود است که رفع این مشکل برای ادامه حیات جازموریان ضروری است. وی جازموریان را از مهمترین ذخیره گاههای گیاهی و جانوری جنوب کرمان دانست و گفت: از سوی دیگر مراتع اطراف جازموریان سالها منبع اصلی تغذیه دامها هستند و در واقع ادامه اقتصاد خانوارهای بومی به حیات این تالاب بستگی دارد. با وجود هشدارهای متوالی که داده شده اما ساخت سد بر روی سر شاخه های هلیل رود همچنان ادامه دارد و وجود سدهایی از جمله سد جیرفت نیز به تهدیدی دیگر برای تالاب بین المللی جازموریان تبدیل شده است که رفع این تهدید زیست محیطی تنها با مدیریت احداث سد بر روی رودخانه های حوزه آبریز جازموریان امکان پذیر است.