تصویر شبکه شتاب نگاری زلزله اهر و ورزقان

مهر: معاون پژوهشی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با تشریح آخرین نتایج تیم تحقیقاتی این پژوهشگاه از زلزله تبریز گفت: در این حادثه سازه های نوسازی چون اداره فرهنگ اهر و بیمارستانهای هریس و اهر نیز دچار تخریب های جدی شدند. دکتر مهدی زارع در نشست تخصصی با ارائه گزارشی از تحقیقات تیمهای پژوهشی این پژوهشگاه از منطقه زلزله زده اهر، ورزقان و هریس افزود: دو زمین لرزه پی در پی یکی در ساعت 16:53 با بزرگای گشتاوری 6.4 در فاصله 23 کیلومتری غرب اهر و دیگری در ساعت 17:04 دقیقه با بزرگای گشتاوری 6.3 در 30 کیلومتری اهر در حدود 50 کیلومتری شمال شرق تبریز رخ داده است.

تصویر شبکه شتاب نگاری در زمان رخ دادن 2 زلزله اهر و ورزقان

معاون پژوهشی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با بیان اینکه این دو زلزله موجب تلفات جانی و خسارت مالی مردم در پهنه رومرکزی در استان آذربایجان شرقی شده است، اظهار داشت: این زلزله ها با ژرفای کانونی حدود 10 کیلومتر و ساز و کار امتدادلغز بوده است که در 24 ساعت اول پس از رخداد، 35 پس لرزه در شبکه لرزه نگاری باند پهن پژوهشگاه ثبت شد.

وی با تاکید بر اینکه بیشترین تلفات انسانی از روستاهای «باجه باج»، «گوردره» و «دبنو» و همچنین شهر «ورزقان» گزارش شده است، ادامه داد: این دو زلزله در 23 شهر تبریز، مرند، بستان آباد، صومعه سرا، اردبیل، بوکان، آستارا، خوی، سلماس، پارس آباد مغان، شبستر، مشکین شهر، سلماس، رشت، مهاباد، بناب، ارومیه، ممقان، هادیشهر، بوکان، مراغه، میانه، میاندوآب احساس شده است. زارع با اشاره به بررسی های تاریخی لرزه خیزی منطقه زلزله زده، اضافه کرد: تاریخچه زمین لرزه های گذشته در این منطقه عمدتا به زلزله های تاریخی تبریز مربوط است و مهمترین زمین لرزه در این ناحیه رخداد زمین لرزه سال 1780 میلادی تبریز است. در پهنه رومرکزی زلزله های دوگانه ورزقان در مدت زمان حدود هزار و 300 سال گذشته که تاریخچه مستند از آن در دسترس است هیچ زمین لرزه شدیدی گزارش نشده بود. وی به بیان ساختارهای زمین شناسی منطقه پرداخت و یادآور شد: ویژگی مشترک سه شهر اهر، هریس و ورزقان بر روی نهشته های کواترنر و سست توسعه یافته است. این نهشته ها با توجه به ویژگیهای خاص خود قابلیت تقویت جنبش لرزه ای زمین تا حد قابل ملاحظه را دارد. زارع ادامه داد: دو شهر اهر و هریس علاوه بر وجود نهشته های سست ویژگی دیگری نیز دارد و آن ، توپو گرافی تپه ماهوری این شهرها است که می تواند بر جنبش لرزه ای زمین اثر تقویت کننده داشته باشد. معاون پژوهشی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با بیان اینکه شهر ورزقان بر بستری با شیب ملایم ساخته شده است، اظهار داشت: بر اساس آسیبهای سازه های مشاهده شده در این شهر، با فاصله گرفتن از رودخانه، آثار خرابی در سازه ها کاهش می یابد درحالی که در سازه های احداث شده بر روی آبرفتهای اشباع ضخیم، آسیبهای وارده به سازه های مهندسی ساز افزایش می یابد. وی با تاکید بر اینکه در شهر اهر شدت خرابیها بر روی مناطق تپه ای مجاور خیابان «قدس» که بافت قدیمی شهر و مسجد جامع اهر بر روی آن بنا شده است بیشتر است، افزود: شاخص بارز در تاثیر شرایط ساختگاهی را می توان در تپه محل احداث اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی شهر اهر مشاهده کرد. به گفته زارع این بنا بر روی تپه ای مشخص و ساخته شده از خاکهای رسی ریزدانه و ضخیم ساخته شده است که بر اثر زلزله تخریب شده است در حالی که خانه های ساخته شده در پای این تپه خرابی چندانی مشاهده نشده اما سازه این اداره کل که بر روی تپه بنا شده دچار آسیبهای جدی سازه ای شده است.

معاون پژوهشی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی، بیمارستان هریس را از نمونه های دیگر سازه های نوساز تخریب شده در زلزله های دوگانه ذکر کرد و گفت: در شهر هریس بیمارستان این شهر که بر روی شیب یک تپه از جنس نهشته های دریاچه ای ساخته شده دچار آسیب جدی شده است و عملا از سرویس دهی به آسیب دیدگان زلزله بازماند و برای امداد رسانی به مجروحان در حیاط بیمارستان چند چادر برپا شد. وی ادامه داد: خرابی این بیمارستان در حالی است که در این شهر با توجه به دور بودن از رومرکز زلزله، خرابی گسترده ای مشاهده نمی شود. اهمال های انجام شده در حین ساخت این بیمارستان به ویژه در بتن ریز ستونها در طبقه اول در آسیب دیدن این سازه بی تاثیر نبوده است. زارع با بیان اینکه بیمارستانهای هر دو شهر اهر و هریس دچار آسیب شدید و فروریزش شده و از سطح خدمات رسانی خارج شده اند، یادآور شد: تیم تحقیقات پژوهشگاه زلزله همچنین از بیمارستان "باقرالعلوم" شهرستان اهر بازدید کرد. این بیمارستان که دو طبقه با سازه بتن آرمه و بر اساس اظهارنظر مسئولان دارای کلیه بخشهای تخصصی به غیر از NICU بوده در این زلزله دچار آسیبهای شدید در اجزای غیرسازه ای و تجهیزات موجود در بخشهایی مانند جراحی و زنان شده است. وی اضافه کرد: جداشدن دیوارهای جداکننده از اجزای سازه‌ ای، ترکهای بزرگ طولی و قطری در دیوارها، آسیبهای وارده به سقفهای کاذب، سقوط اجزایی مانند کپسولهای اکسیژن و آسیب در محل درز انقطاع دو بخش سازه از عمده آسیبهای مشاهده شد بوده است.

وضعیت بیمارستان هریس و اهر در زمان امدادرسانی پس از وقوع زلزله

معاون پژوهش پژوهشگاه زلزله با اشاره به مشاهدات این تیم تحقیقاتی از پل های ارتباطی در مناطق زلزله خاطر نشان کرد: به طور کلی در مناطق زلزله زده آسیب شدید یا فروریزش در پلها مشاهده نشد. عمده آسیبهای وارده در سازه پلها شامل نشست در محل کوله ها، شکست کوله ها، جابه جایی عرشه بر روی تکیه گاهها، ضربه زدن عرشه پلها به هم می شود.