مگر حجاج متولي‌اند جيب بانك‌ها را پركنند؟

ایسنا: نماينده‌ي ولي فقيه در امور حج و زيارت گفت: چرا نبايد از سرمايه‌ي عظيم زائران كه در اختيار بانك‌ها قرار مي‌گيرد، در راستاي حج استفاده و از آن بهره‌برداري كنيم؟ مگر حجاج ما متولي‌اند كه جيب بانك‌ها را پر كنند؟! حجت‌الاسلام والمسلمين سيدعلي قاضي‌عسكر در نخستين همايش «حج و اقتصاد» كه از صبح امروز با حضور علي لاريجاني ـ رييس مجلس شوراي اسلامي ـ در سازمان حج و زيارت برگزار شد، يادآوري كرد: حج ظرفيت‌هاي فراواني دارد كه متأسفانه بخش ناچيزي از آن را نيز در اختيار نداريم و موفق به اجرا و عملياتي كردن آن نشده‌ايم. او در ادامه گفت: گردشگري در دنيا به يكي از منابع مهم درآمد و اشتغالزايي تبديل شده و طبق آمارهايي كه مطرح مي‌شود، حدود يك‌ميليارد نفر در سال به گردش در كشورهاي مختلف مي‌پردازند و درآمد گردشگري نيز رقمي بيش از 900ميليارد دلار است. متأسفانه درآمد كشور ما با داشتن منابع و ذخاير فراوان گردشگري، از اين سهم بزرگ ناچيز است. نماينده‌ي ولي فقيه در امور حج و زيارت بيان كرد: البته آنچه به گردشگري در سطح جهان مربوط مي‌شود، در حوزه‌ي كاري ما نيست و ما بيشتر به گردشگري ديني و زيارت مي‌پردازيم و سهمي كه اين حوزه در اقتصاد، اشتغال و توليد دارد. قاضي‌عسكر در ادامه‌ي سخنانش با اشاره به تأثير شگرف حج بر اقتصاد، حديثي را از امام سجاد (ع) مبني بر اين‌كه اهل بيت خدا پاك‌ترين درآمد خود را در زمينه‌ي حج هزينه مي‌كنند، نقل كرد و افزود: پاك كردن مال، اگر با نگاه اجتماعي انجام شود، تأثير فراواني در سطح جامعه خواهد داشت و امنيت اقتصادي براي عموم مردم به‌وجود مي‌آورد. سرپرست حجاج ايراني به بركات حج و اقتصاد آن اشاره و اظهار كرد: در ثبت نامي كه به‌تازگي براي عمره انجام شد، حدود شش‌ميليون و 500هزار نفر هريك با پرداخت 800هزار تومان به بانك‌ها، نام‌نويسي كردند. در حج هم كه البته ثبت نام آن فعلا متوقف است، طبق آخرين‌ آمار ثبت نامي، يك‌ميليون و 700هزار نفر با پرداخت هر نفر يك‌ميليون تومان به بانك‌ها، نام‌نويسي كردند. به اين ترتيب، سرمايه‌ي عظيمي در اختيار بانك‌ها قرار گرفت كه مي‌تواند بسيار تحول‌آفرين باشد. او در عين حال يادآوري كرد: سازمان حج و زيارت نقشي در اين سپرده‌گذاري‌ها ندارد، چون مردم در بانك‌ها سپرده گذاشته‌اند و سود آن مشخص است و هنگامي كه نوبت آن‌ها فرارسيد، پول‌شان را از بانك‌ها پس مي‌گيرند و سرانجام در اختيار سازمان حج و زيارت قرار مي‌دهند تا براي سفر آن‌ها هزينه كند. قاضي‌عسكر در ادامه بيان كرد: حالا اگر معادله عوض شود و اين پول سرشار جمع‌آوري‌شده در اختيار سازمان حج و زيارت قرار گيرد تا سرمايه‌گذاري كند، البته نه با سود شخص، بلكه براساس نرخ تورم، سود سالانه را طبق معاملات شرعي به خود مردم پرداخت كند تا افت پول ايجاد نشود و در عين حال مازاد درآمد را در كاهش هزينه‌ها استفاده كند، با اين كار، بستري فراهم مي‌شود كه مردم راحت حج انجام دهند. نماينده‌ي ولي فقيه در امور حج و زيارت با اشاره به شكل ثبت نام در كشورهاي ديگر از جمله مالزي، گفت: در اين كشور، سيستمي طراحي شده است تا مبلغي را كه براي بچه‌ها ثبت نام مي‌كنند، متولي حج با آن سرمايه كار كند و در زماني كه مبلغ در اختيار گرفته‌شده به حد استطاعت رسيد، متولي اعلام مي‌كند كه متقاضي مي‌تواند به حج مشرف شود. قاضي‌عسكر با بيان اين‌كه تمام اموري كه حاجي پيش از اعزام انجام مي‌دهد در اشتغالزايي و ايجاد درآمد تأثير دارد، ادامه داد: در سيستم حمل و نقل هوايي حجاج، متأسفانه در دوره‌ي گذشته قراردادي با عربستان بسته شد تا نيمي از زائران ايراني توسط شركت‌هاي هواپيمايي سعودي منتقل شوند، يعني اگر قرار باشد 800هزار نفر زائر به عربستان بفرستيم كه البته امسال اين رقم محقق نشد، بايد 400هزار نفر آن‌ها را هواپيمايي سعودي منتقل كند. در حالي كه با توجه به ظرفيت داخلي، اگر تمام اين زائران را خودمان به عربستان، عتبات و سوريه منتقل مي‌كرديم، درآمدزايي ايجاد مي‌شد و اشتغالزايي افزايش مي‌يافت. او اظهار كرد: پولي كه در بخش مسكن هزينه مي‌شود كم نيست. علاوه بر اين، در موسم حج روزانه بايد خوراك حدود 100هزار زائر را تأمين كنيم، يعني در شبانه روز 300هزار وعده‌ي غذايي مي‌شود. براي همين، سازمان حج و زيارت تلاش مي‌كند تا جايي كه مي‌تواند اين اقلام را از داخل كشور تأمين كند تا ارز خارج نشود. سرپرست حجاج ايراني همچنين گفت: در حال حاضر موضوع تشكيل شركت حمل و نقل بين‌المللي براي انتقال زائران در عراق مطرح است. اين كار صنعت حمل و نقل ما را توسعه مي‌دهد. عربستان در موسم حج، تعداد زيادي راننده را از مصر يا كشورهاي ديگر براي انجام حمل و نقل درون‌شهري مي‌آورد. آيا ما نمي‌توانيم از ظرفيت اعزام نيروي كار به عربستان استفاده كنيم؟ نماينده‌ي ولي فقيه در امور حج و زيارت در عين حال بيان كرد:‌ روابط سياسي ما با عربستان فعلا به حدي رسيده است كه اين صحبت‌ها را نمي‌توان مطرح كرد. وي در ادامه‌ي سخنانش با بيان اين‌كه سوغات يكي ديگر از فرصت‌هاي مهم اقتصاد حج است، افزود: متأسفانه در حال حاضر مبلغ زيادي ارز از كشور خارج مي‌شود و چون مردم به دلايل گوناگون تلاش مي‌كنند، سوغات بخرند و معمولا هم اجناس بيشتر با كيفيت كمتر مي‌خرند، مشكلاتي ايجاد شده است. ما سال‌هاست به‌دنبال حل اين مسأله هستيم، اما متأسفانه هنوز به دلايل گوناگوني كه روزي آن‌ها را خواهم گفت، به نتيجه نرسيده‌ايم. قاضي‌عسكر گفت: دو راه حل براي سامان‌دهي اين موضوع وجود دارد، يكي اين‌كه توليدات باكيفيت داخل پيش از خروج زائران در اختيار آن‌ها قرار گيرد. وي درباره‌ي راه حل دوم نيز توضيح داد: در شبانه‌روز، هزاران نفر از ايراني‌ها مرتب به كيش مي‌روند و كالا مي‌خرند، آيا ما نمي‌توانيم از همان ظرفيت براي حجاج استفاده كنيم؟ يعني اين‌كه در تالارهاي ترانزيت كالاهايي كه توليد داخل است و سودش به جيب كشور مي‌رود، در اختيار زائر قرار دهيم. آيا اين كالا حتما بايد در عربستان خريده شود؟ اين‌ها همه فرصت‌هايي است كه اگر به آن‌ها نپردازيم، چيزي نصيب ما نمي‌شود و اين فرصت‌ها را از دست مي‌دهيم. او با تأكيد بر اين‌كه بايد براي اقتصاد كشورهاي اسلامي چاره‌اي انديشيد، گفت: بيشتر كالاهايي كه مردم ما از عربستان مي‌خرند، ساخت كشورهايي است كه حتا به خدا هم اعتقاد ندارند؛ اما اگر بازار بين‌المللي اسلامي در تمام شهرهاي زيارتي ايجاد شود و ما از مردم بخواهيم براي ايجاد اشتغال در كشورهاي اسلامي از اين بازارهاي خريد، شرايط بهتر مي‌شود. سرپرست حجاج ايراني در ادامه اظهار كرد: سالانه نزديك به يك‌ميليون نفر به حج و عمره مشرف مي‌شوند و حالا كه شرايط عراق مساعد نيست، 5 / 1 ميليون نفر به اين كشور سفر مي‌كنند، البته اگر اوضاع اين كشور مساعد شود، اين تعداد به هشت تا ده ميليون نفر مي‌رسد و اگر اوضاع سوريه هم بهبود يابد نزديك به يك‌ميليون نفر به اين كشور اعزام مي‌شوند. بنابراين اگر به اين موضوع و فرصت‌هاي نپردازيم ارز و سرمايه‌ي زيادي از كشورها خارج مي‌شود و تبعات آن براي ما منفي خواهد بود. قاضي‌عسكر همچنين گفت: فرصتي را مانند قرباني كه ما روزي آن را سامان داديم، مي‌توانيم با ديگر كشورها مطرح كنيم و حتا به عربستان هم اين موضوع را انتقال دهيم و اجازه ندهيم اين ظرفيت كه مي‌تواند نصيب كشورهاي اسلامي شود، نصيب ديگر كشورها شود. او در عين حال يادآوري كرد: البته اين همايش نخست است و تلاش مي‌كنيم همايش دوم را با حضور انديشمندان جهان اسلام برگزار كنيم تا از ظرفيت‌هاي عظيم بهره ببريم. قاضي‌عسكر در اين مراسم با اشاره به جمعيت اندكي كه در سالن حضور داشتند، گفت: با توجه به فصل سفر، ما با مشكل دعوت‌شوندگان روبه‌رو هستيم. اين مساله در همايش امروز كاملا مشهود است در اين همايش حجت‌الاسلام والمسلمين مجيد رضايي ـ دبير علمي همايش ـ گزارشي را ارائه كرد و درباره‌ي اثر و رابطه‌ي حج با اقتصاد كشورها سخن گفت و به اهميت مالي حج اشاره و يادآوري كرد: شكل‌گيري جريان مالي گسترده‌ي حج در سطح داخل و خارج نشان از اجراي احكام فقهي اسلامي دارد. اقتصاد حج، بخشي از اقتصاد اسلامي است. او در ادامه به پنج محور كليات، مباحث فقهي، اقتصاد خرد، كلان، و بين‌الملل مرتبط با حج كه تا بعدازظهر امروز در اين همايش به آن‌ها پرداخته مي‌شود، اشاره كرد و گفت:‌ از مجموع 75 مقاله‌اي كه به كميته رسيده است، 32 مقاله به‌صورت كتاب چاپ شدند و هشت مقاله نيز ارائه مي‌شوند. در همايش امروز ظرفيت‌هاي اقتصادي حج، چالش‌هاي اخلاقي در اقتصاد حج، سيستم ثبت نام عمره، چالش‌ها و راهكارها، امكان‌پذيري اوراق عمره، تبيين استطاعت،‌ محاسبه آن و بررسي رابطه‌اش با شئون، سوغاتي در حج و ضرورت تغيير فرهنگ موجود، اقتصاد حج از زاويه‌ي ديگر و تأثير حج بر رفتار عاملان اقتصادي بررسي مي‌شود. بعدازظهر امروز نيز جمع‌بندي تمام اين مباحث در ميزگردي با حضور جمعي از كارشناسان اقتصادي و بعثه‌ي مقام معظم رهبري برگزار مي‌شود.