ابهام در سلامت نتایج آزمون دکترا

تابناک: سازمان سنجش، دیروز چهارشنبه و با گذشت پانزده روز از اعلام اولیه نتایج آزمون دکترا، لیستی حاوی اسامی نزدیک دو هزار نفر را به عنوان افراد جدید مجاز به انتخاب رشته اعلام کرد تا ابهامات فراوانی را ایجاد کند. در اطلاعیه سازمان سنجش آمده است: «با توجه به افزایش ظرفیت پذیرش برای برخی از کدرشته‌های امتحانی علاوه بر رشته‌های تحصیلی مندرج در دفترچه انتخاب رشته‌های تحصیلی، بدین وسیله فهرست نام آن دسته از داوطلبانی که با توجه به ظرفیت جدید مجاز به انتخاب رشته‌ شده‌اند، به شرح ذیل اعلام می‌شود». این کار عجیب و بی‌سابقه پس از آن انجام می‌گیرد که پنجشنبه هفته پیش، ظرفیت پذیرش دانشجو در تعداد محدودی از رشته‌ها، اندکی افزایش یافت. هر چند چنین افزایشی هم نمی‌تواند مبنای تصمیم عجیب سازمان سنجش باشد؛ اما ابهامات وقتی افزایش می‌یابد که تناقضات موجود در ادعاهای سازمان سنجش بیشتر موشکافی شود. مهمترین ابهامات در فهرست جدید اعلامی به قرار زیر است: ۱ـ اعلام ظرفیت‌های جدید در آزمون‌های سازمان سنجش سابقه دارد، ولی سابقه نداشته است که اعلام ظرفیت‌های جدید باعث شود عده جدیدی مجاز به انتخاب رشته شوند. ۲ ـ احتمالا نمی‌شود به هیچ نحوی چنین اعلامی را توجیه کرد، چرا که قانونی در مورد تعداد دقیق افراد مجاز به انتخاب رشته متناسب با ظرفیت‌های پذیرش اعلام نشده است و احتمالا وجود ندارد؛ افزون بر اینکه ادعای وجود چنین قانونی به معنای نفی ضروری بودن یک نمره پایه برای مجاز شدن به انتخاب رشته خواهد بود. این در حالی است که درباره نتایج سال پیش گفته می‌شد که داوطلب برای اینکه مجاز باشد، انتخاب رشته کند باید یک نمره حداقلی را کسب کرده باشد. ۳ ـ این ادعا که لیست جدید افراد مجاز به انتخاب رشته مربوط به رشته‌هایی است که ظرفیت‌های جدید اعلام شده، خلاف واقع است. در بیش از بیست رشته بدون اینکه ظرفیت جدیدی ایجاد شده باشد، افراد جدید بدون دلیل مجاز به انتخاب رشته شده‌اند. این رشته‌ها در جدول پیوست با رنگ قرمز نشان داده شده است. ۴ ـ دست‌کم در چهار رشته، با وجود اینکه ظرفیت‌های جدید ایجاد شده، نام فرد جدیدی برای انتخاب رشته اعلام نشده است. این مسأله در کنار اشکال بیان شده در بند پیش نشان می‌دهد که ادعای مرتبط بودن اسامی جدید با ظرفیت‌های جدید اعلامی کاملا باطل و در جهت فریب داوطلبان است. ۵ ـ افزون بر این، هیچ تناسبی بین دو عدد فوق نیست. در بعضی رشته‌ها، تعداد افراد جدید مجاز به انتخاب رشته از تعداد ظرفیت جدید کمتر است. ۶ ـ در سه رشته امتحانی (۲۱۰۶علوم اقتصادی، ۲۱۳۲ سنجش و اندازه‌گیری و ۲۴۰۳، ارزیابی محیط زیست)، در لیست جدید اعلامی فقط نام یک نفر افزوده شده است. جالب این که در این رشته‌ها، ظرفیت جدیدی ایجاد نشده است و از ظرفیت علوم اقتصادی هم 3 نفر کاسته شده است. این افرادی که به یکباره مجاز به انتخاب رشته شده‌اند چه کسانی هستند؟ ممکن است که ادعا شود برخی داوطلبان اعتراضات واردی را به کارنامه آزمون خود وارد کرده‌اند. این ادعا ممکن است در مقیاس بسیار کوچک صادق باشد، اما باور کردنی نیست که به یکباره در بیش از ۱۱۰ رشته افراد جدیدی مجاز به انتخاب رشته شده باشند و از این بین در بیست رشته هیچ بهانه‌ای هم برای این تصمیم عجیب وجود نداشته باشد. ۷ ـ عدم تناسب تعداد افراد مجاز به انتخاب رشته با ظرفیت‌ها، ثابت می‌کند که معیار تعیین داوطلبان مجاز به انتخاب رشته، مسأله ادعایی سه برابر ظرفیت نبوده است. از سوی دیگر، مجاز شدن ناگهانی افرادی که قبلا غیرمجاز بوده‌اند، ثابت می‌کند که سازمان سنجش معیار حداقل نمره آزمون کتبی را هم در نظر نگرفته است. این دو حقیقت در کنار یکدیگر این پرسش جدی را به میان خواهد آورد که سازمان سنجش بر پایه چه معیار قابل دفاعی یک داوطلب را مجاز و یا غیرمجاز به انتخاب رشته دانسته است؟ ۸ ـ اگر سازمان سنجش در این باره پاسخ قانع‌کننده‌ای ارائه نکند و سلامت آزمون دکترا زیر سؤال برود چه خواهد شد؟ ابهامات مطرح به اندازه کافی روشن هستند.