تعطيلي پايتخت، تنها پيشنهاد دولت!

تهران امروز: از طرح زوج و فرد خودروهاو كاهش مدت معاينه فني گرفته تا الزام يه توليد خودروها و بنزين باكيفيت، انگار معماي پيچيده آلودگي هواي تهران خيال حل شدن ندارد. طرح شكست خورده آيپاشي تهران با هواپيماهاي سمپاش كم بود، استانداري تهران طرح هاي ديگري را پيشنهاد داده است كه كارشناسان آن ها را علمي نمي دانند. ريسمان آلودگي آنقدر نفس تهران را تنگ كرده است كه مسئولان براي رهايي از طنابي كه هر روز بر گردن پايتخت تنگ و تنگ تر مي شود راه حل هاي عجيب و غريب پيشنهاد مي دهند. همه چيز با سي و چهار روز آلودگي پي در پي هوا در سال گذشته بالا گرفت. اگرچه پيش از آن هم پايتخت نشينان، با هر دم، هزاران تن آلودگي را به ريه هاي مي كشيدند اما به محض آنكه انگشت‌ها به سوي طرح جامع كاهش آلودگي هواي تهران نشانه رفت و حرف از شكست اين طرح به ميان آمد، مسئولان تا تدوين و تصويب طرح جديد دست به دامان راه حل هاي كوتاه مدت شدند كه در صدر آن آبپاشي تهران با 5 فروند هواپيماي سمپاش قرار داشت. اما اين بار خبر رسيده كه خبرهاي ديگري در راه است. دستگاه هاي سنجش آلودگي هوا، ميزان ذرات معلق در هواي پايتخت را در روز گذشته تا 142 ميكرو گرم نشان دادند. به اين ترتيب همين ذرات ميكروسكوپي خطرناك، صبح ديروز اعضاي کارگروه کاهش آلودگی هوای تهران را به صورت فوری در استانداری جمع كرد تا راه حل هاي اضطراري براي آن بررسي شود. گزارش هاي رسيده حاكي از آن است كه محمدرضا محمودي، معاون استاندار در اين جلسه عنوان كرده است كه«اقدامي شجاعانه لازم است تا استفاده از خودروهاي شخصي در تهران محدود شود.» او در تشريح اين طرح تنها بيماران، معلولان و مسئولان را مجاز به استفاده از خودروي شخصي دانسته و گفته است:«در شرايط فعلي چاره اي جز اين نداريم.» محمودي همچنين از مسئولان دولتي استمداد طلبيده است تا براي حل اين معضل پيش قدم شوند. احتمال تعطیلی پایتخت در روز دوشنبه در صورت تشدید آلودگی هوا وجود دارد. اين در حالي است كه در پي تعطيلي هاي پي در پي سال گذشته ميلياردها تومان به كشور خسارت وارد شده است بااين همه بازهم مسئولان براي مقابله با آلودگي هوا گزينه ديگري جز دعا براي تغيير شرايط جوي و اعلام تعطيلي شهر، ندارند. اين در حالي است كه در سال گذشته يوسف رشيدي مدير عامل شركت كنترل كيفيت هوا ميزان خسارت وارده از آلودگي هوا به تهران را بيش از 3ميليارد و 300 ميليون دلار دانسته بود. از سوي ديگر بانك جهاني اعلام كرده بود كه شهروندان تهراني روزانه 22 ميليون دلار خسارت آلودگي هواي پايتخت را متحمل شده اند. دولت تسليم آلودگي هواي پايتخت تعطيلي تنها برنامه‌اي است كه اجرا مي‌شود ادامه از صفحه اول: امسال آلوده ترين سال پايتخت طي 12 سال گذشته بوده است. همين چندروز پيش بود كه سازمان هواشناسي تهراني را متوجه آن ساخت كه هوايي را نفس مي‌كشند كه در سال‌هاي گذشته ميزان آلودگي در آن بي‌سابقه بوده است. از سوي ديگر به نظر مي‌رسد تهراني‌ها ديگر نخواهند توانست آزادانه از خودروي شخصي خود استفاده كنند. چرا كه «تهران به‌زودي به پاركينگ تبديل خواهد شد!» اگرچه اين جمله را محمودي معاون استاندار تهران روز گذشته در جلسه کارگروه کاهش آلودگی هوای تهران بر زبان آورده است اما سال‌هاست كه كارشناسان محيط زيست و شهري از اين لفظ براي آينده پايتخت استفاده مي‌كنند. آن‌ها معتقدند در صورتي كه همه چيز به همين منوال پيش برود، بنا به گفته محمودي «ترافيك تهران به اژدهايي مبدل شده كه همه را در خود مي‌بلعد.» محمودي در اين جلسه گفته است:«بايد شهروندان را به سمت حمل و نقل عمومي‌سوق داد و اگر لازم شد، براي تردد هر خودرو عوارض سنگين(يك ميليون‌تومان) معين كرد. اگرچه ما هرچه از دستمان برآمده است انجام داده ايم و بيش از اين ديگر كاري از دستمان برنمي‌آيد. شهرداري هم هر كاري توانسته، كرده است اما مشكلات بر سر پول است. به نظر من پول پيشرفت مترو و اتوبوسراني را بايد كساني بدهند كه خودخواهانه همچنان از خودروي شخصي استفاده مي‌كنند.» او البته اشاره اي به رد پاي اهمال كاري‌هاي مسئولان كه در ماجراي چند ساله كشمكش‌هاي توسعه مترو ديده مي‌شود، اشاره اي نكرد. پروفسور علي يخكشي، فوق دكتراي مديريت محيط زيست و استاد دانشگاه آلمان، در اين باره به تهران امروز مي‌گويد:«مشكل اين است كه مسئولان آنقدر دست روي دست مي‌گذارند تا مسئله حاد شود آن وقت از راه حل‌هاي غير منطقي و افراطي استفاده مي‌كنند.» او در ادامه مي‌گويد:«كارشناسان و متخصصان از 10 سال پيش تاكنون همواره فرياد زده اند كه وضعيت آلودگي هواي تهران هر روز وخيم و وخيم تر مي‌شود اگر چاره اي براي آن انديشيده نشود اما متاسفانه همچنان شاهد برخوردها و كشمكش‌هايي چون عدم پرداخت بودجه براي گسترش مترو هستيم.» يخكشي مي‌گويد:«در كشورهاي توسعه يافته بهترين خودروها از بهترين كارخانه‌هاي خودروسازي پس از 10 سال فرسوده اعلام مي‌شوند اما عمر خودروي فرسوده در كشور ما 25 سال است! در نظر داشته باشيد كه معاينه فني تا حدي مي‌تواند جلوي آلوده شدن هوا توسط خودروي فرسوده را بگيرد. در بهترين حالت اگر خودرو كاملا سالم باشد، بازهم استانداردهاي روز دنيا را ندارد. مثلا خودرو بايد در هر 100 كيلومتر 6 ليتر بنزين مصرف كند اما خودروي 12 سال پيش بنزين بيشتري مصرف مي‌كند كه اين هوا را آلوده مي‌كند. راه حل دوم برقراري موج سبز است كه امروزه در كشورهاي توسعه يافته اجرا مي‌شود و كاري سخت نيست تنها برنامه‌ريزي مي‌خواهد. در اين روش يك فرد مي‌تواند از طريق اينترنت برنامه ريزي كند كه چه وقت از منزل راه بيفتد كه به هيچ چراغ قرمزي برخورد نكند.» او مي‌گويد:«در فرهنگ سازي هم كمكاري كرده‌ايم. در همين فصل سرد، ايراني‌ها يك ربع، ماشين خود را گرم مي‌كنند و هوا را هر روز آلوده تر! اين در حالي است كه اين روش در هيچ كجاي جهان اجرا نمي‌شود. سرانه فضاي سبز تهران با توجه به مشكلاتي كه در هر شهر صنعتي وجود دارد بايد براي هر فرد 30 تا 50 مترمربع باشد اما در تهران با احتساب كمربند سبز، براي هر فرد حدود 11 متر مربع است.» قرار است در 1404 تهران شهري نمونه باشد. اين را سند چشم انداز مي‌گويد اما محدوديت‌ها سبب شده است تا سيستم حمل و نقل عمومي‌كشور همچنان مي‌لنگد. يخكشي در اين باره مي‌گويد:«وقتي مترو و اتوبوس به‌اندازه كافي وجود ندارد چطور طرحي ارائه مي‌شود كه استفاده‌كنندگان از خودروهاي شخصي عوارض سنگين بپردازند؟ فشار مضاعف بر مردم چاره كار نيست. بايد مردم را تشويق كرد و نه جريمه! مثلا ماشين‌هايي كه تك‌سرنشين حركت نمي‌كنند را تشويق كرد. به جاي جريمه مردم بايد به كار آن‌هايي كه بنزين با اكتان بالا توليد مي‌كنند رسيدگي شود. در صدا‌وسيماي رسمي‌كشور شاهد بودم خودروي نويي كه تازه تحويل داده شده بود از لحظه تحويل تا خيابان اصلي موتور سوزاند! اين وضعيت خودروسازي در كشور است.» اما محمدرضا محمودی معاون امور عمرانی استانداری تهران و رئیس این کارگروه ازرويه اي كه براي پنج‌ساله شدن مدت زمان معاينه هم انتقاد كرده است:«ما به شدت در حال پیگیری موضوع از نمایندگان مجلس شورای اسلامی هستیم تا بتوانیم به‌زودی و همزمان با تشدید آلودگی هوای تهران این قانون را اصلاح کنیم.»