وقتی غسالخانه كتابخانه می شود!

ايسنا: منطقه خراسان،‌ جواد عيسي‌زاده مسوول كتابخانه‌هاي عمومي شهرستان كاشمر نيز با انتقاد از وضعيت كتابخواني در اين شهرستان اظهار كرد: با توجه به جمعيت 150 هزار نفري شهرستان كاشمر، وضعيت كتابخواني و كتابخانه‌هاي ما مناسب نيست. وي با بيان اين كه تنها 1.3درصد جمعيت كاشمر عضو كتابخانه‌هاي عمومي شهر هستند، افزود: بيشتر مراجعين، جواناني هستند كه براي مطالعه كتاب‌هاي درسي خودشان مي‌آيند نه براي گرفتن كتاب از كتابخانه. سرانه مطالعه موجود، توان بازسازي فرهنگ كتابخواني را ندارد عيسي زاده با انتقاد از اينكه ميزان مطالعه افرادي كه براي مطالعه به كتابخانه‌ها مراجعه مي‌كنند، كمتر از 15 دقيقه است، به خبرنگار ايسنا گفت: سرانه مطالعه موجود، توان بازسازي فرهنگ كتابخواني را ندارد. به ازاي هر نفر تنها 3.5 جلد كتاب در كتابخانه‌ها موجود است و متأسفانه نبود جذابيت در كتابخانه‌ها و قديمي بودن آن‌ها نيز از مهم‌ترين مشكلات است. 50درصد كتاب‌هاي موجود قديمي‌اند وي فضاي موجود براي مطالعه هر نفر را 2 سانتيمتر عنوان كرد و گفت: اگرچه ورودي كتاب‌هاي جديد به كتابخانه از رشد بسيار خوبي برخوردار بوده اما هنوز 50درصد كتاب‌هاي موجود قديمي‌اند. عيسي‌زاده با تاكيد بر اينكه كتابخانه‌هاي شهر به لحاظ ساختاري جذابيت لازم را ندارند، افزود: كتابخانه مجتمع سرو در زيرزمين، كتابخانه امام علي(ع) به لحاظ مكانيت در محل غسالخانه و كتابخانه مركزي شهر به نام شهيد مدرس در محل شلوغي بنا شده كه اين عوامل موجب شده كمتر مراجعه كننده داشته باشيم. وي در ادامه مانع اصلي كتابخواني در كاشمر را ضعف فرهنگي دانست و افزود: متأسفانه مردم ما درك درستي از اهميت كتابخواني ندارند و با توجه به وضعيت نامطلوب اقتصادي مردم و قيمت بالاي كتاب، آنان تمايل زيادي به خريد كتاب ندارند. وي با اشاره به اين كه وضعيت اقتصادي نامناسب موجب شده حتي بعضي افراد مراجعه‌كننده توان پرداخت حق عضويت خود را نداشته باشند، تصريح كرد: متأسفانه اين مشكل موجب شده روز به روز شاهد فاصله گرفتن خانواده‌ها از كتاب باشيم و اين در حالي است كه بايد مسوولان قبول كنند گراني كتاب يكي از بدترين عوامل تخريبي براي دوري مردم از كتاب است و اگر دولت‌ها به اين نتيجه برسند كه كتابخواني و آگاهي، از نان شب براي مردم واجب‌تر است، آن گاه بيشتر تلاش خواهند كرد تا كتاب‌ها را به آسان‌ترين روش در اختيار مردم قرار دهند. وي خاطرنشان كرد: بسياري از مردم ضرورت خريد كتاب و مطالعه را احساس مي‌كنند اما چون گران است و نمي‌توانند بخرند و از كنار آن مي‌گذرند. نگاه مسوولان به سمت فرهنگ مكتوب كمتر شده است همچنين محمدرضا ابراهيمي، كارشناس مسائل اجتماعي در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا افزود: معتقدم وضعيت اقتصادي نامناسب مردم موجب شده است كه براي خريد يك جفت كفش راحت‌تر پول بدهند تا خريد كتاب. وي بيان كرد: با وجود وسايل ارتباطي نوين، سي‌دي، ماهواره و اينترنت، نگاه مسوولان به سمت فرهنگ مكتوب كمتر شده است. اگر در سبد خانوار ايراني كتاب جايي ندارد به شيوه‌هاي فرهنگي، اجتماعي، سياسي و اقتصادي برمي‌گردد به طوريكه تحولات اجتماعي در 100 سال گذشته به گونه‌اي بوده كه كمتر به نشر بها داده مي‌شد اما هم اكنون علي‌رغم وجود برخي آزادي‌ها، محدوديت‌هايي وجود دارد كه موجب شده به لحاظ اجتماعي، فرهنگ مكتوب رشد نيابد. ابراهيمي با تأكيد بر اين كه نبود جريانات پيشرو و چهره‌هاي اثرگذار، نگاه‌ها را به سمت فرهنگ مكتوب كم كرده است، ادامه داد: مسوولان بايد فضايي را ايجاد كرده و ضمن بررسي و شناسايي آسيب‌هاي موجود در امر كتابخواني، بدون هيچ‌گونه ترسي نظرات خود را اعلام كنند چون جامعه‌اي كه نقدپذير نباشد از درون مي‌پوسد اما اگر امكان اظهارنظر و نقد باشد چنين جامعه‌اي پويا و مبتني بر اصول بشري شكل مي‌گيرد. وي با اشاره به اينكه ناشران بايد بدانند بخش دانشگاهي و نخبگان تنها درصدي از مردم جامعه را دربرمي‌گيرند كه بر اساس ماهيت كاري خود بايد مطالعه كنند، افزود: براي بخشي كه اجباري به مطالعه ندارند، مسائل اقتصادي در خريد كتاب تأثيرگذار است و اين در حالي است كه تحقيقات نشان مي‌دهد محيط‌هاي خانوادگي اغلب غيرعلمي هستند و كتاب در آنها جايگاه واقعي خود را ندارد. ابراهيمي بيان كرد: جامعه نيز استقبال قابل ملاحظه‌اي از كتابخواني نداشته و به اين مقوله مهم فرهنگي اهميت چنداني نمي‌دهد در صورتي كه يكي از شاخص‌هاي توسعه‌يافتگي جوامع، نرخ سرانه دستيابي به منابع اطلاعاتي و مطالعاتي افراد آن جامعه است، هرچند فرهنگ مطالعه و كتابخواني بايد در همان كودكي توسط خانواده‌ها زمينه‌سازي شود. وي ادامه داد: معلمان بچه‌ها را به گونه‌اي پرورش دهند كه به علم كتاب خواندن علاقمند شوند چراكه رفتار والدين و گفتار والدين بسيار مؤثر است زيرا در مرحله اول بايد خود اهل مطالعه و كتاب خواندن باشند تا به شكل عملي، كودكان‌شان را به كتابخواني تشويق كنند در غير اين صورت گفتار تنها كافي نيست. والدين بايد بدانند كودكِ اهل مطالعه، فرد متفكري مي‌شود و او از طريق قهرمانان داستان‌ها احترام به ديگران و رعايت حقوق ديگران، صبر، استقامت، ادب و حتي نوع سخن گفتن را ياد مي‌گيرد و اگر واقعا معلمان نسبت به چگونگي ميل و رغبت مطالعه كه كودكان و نوجوانان آگاهي داشته باشند، بچه‌ها به نقش سازنده كتابخواني اعتقاد قلبي مي‌يابند. بيشتر كتاب‌هاي توليد شده، كارشناسي شده نيست جواد روشندل، رييس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي كاشمر نيز با تاكيد بر اينكه بايد باور و نگرش‌ها نسبت به كتاب تغيير كند، افزود: به خاطر مشكلات اقتصادي و در دسترس نبودن، ما هنوز با كتاب مأنوس نشده‌ايم. وي توليد نشدن كتاب بر اساس نياز جامعه را يكي از آسيب‌هاي جدي در زمينه كتابخواني دانست و گفت: به خاطر مشكلات اقتصادي و نبود كتاب مورد نظر و مسائل ديگر، كتاب جزء نيازهاي سوم و چهارم انسان‌ها قرار گرفته است. روشندل گفت: بيشتر كتاب‌هاي توليد شده، نه تنها كارشناسي شده نبوده بلكه در قبل از انتشار هم مخاطب شناسي نشده است. كتابي كه مي‌خواهد توليد و وارد بازار شود بايد بر اساس نياز مردم باشد اما متأسفانه كمتر شاهد اين قضيه هستيم با اين تفاسير مي‌توان فهميد كه دنياي توليدات كتاب در ايران به كلي با وضعيت جهاني متفاوت است. روشندل با اشاره به اين كه در بعضي خانواده‌ها محصولات سمعي و بصري 5 برابر محصولات مكتوب است، بيان كرد: تا زماني كه باور و نگرش نسبت به كتاب تغيير نكند نمي‌توان توقع داشت كه جامعه‌اي كتابخوان داشته باشيم. وي با بيان اينكه در بسياري از زمينه‌ها، با تهديدات فرهنگي دشمن نتوانسته‌ايم مقابله كنيم، افزود: امروز شاهديم كه محصولات دشمن از جمله ماهواره و سي‌دي تا عمق روستاها نفوذ كرده است اما به همان منازل به اندازه تعداد انگشتان دست كتاب براي مطالعه و آگاهي دادن به افراد نيست. رييس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي كاشمر با بيان اين كه وضعيت فرهنگ مطالعه در شهرستان ضعيف است، گفت: اوج شلوغي كتابخانه‌ها در زمان كنكور سراسري و امتحانات مدارس است كه اين نشان مي‌دهد مطالعه در كتابخانه‌ها رضايت‌بخش نيست. وي افزود: جهت ترويج مطالعه و كتابخواني، كارهاي بسياري از سوي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي از جمله توزيع بن كتاب صورت گرفته تا مشكلات اقتصادي منجربه بازماندن افراد از مطالعه نشود. روشندل با اشاره به اينكه كتابخانه‌ها بايد بستر مناسبي براي مطالعه كنندگان باشد، گفت: كتابخانه‌هاي شهرستان جذابيت لازم را نداشته تا مخاطب بتواند از آن به خوبي بهره‌برداري كند به طوريكه ساختار كتابخانه‌هاي شهرمان با يكسري مشكلات دست و پنجه نرم مي‌كند. وي گفت: در بخش كوه‌سرخ، ساختارها و مشكلات اقتصادي و عدم در دسترس بودن كتاب موجب شده كه مردم به كتاب و كتابخواني توجه نداشته و فرصتي براي اين كار نداشته باشند. روشندل با تأكيد بر اين كه بايد كميته نظارت بر توليدات كتاب تقويت شود، افزود: هدف بايد بالا بردن كيفيت كتاب‌ها باشد نه آمار؛ بعضي كتاب‌ها بدون توجه به نياز مخاطب توليد مي‌شود و كارشناسي شده نيست. وي گفت: تاكنون به دليل نبود هيچ گونه اعتبار پژوهشي، نتوانستيم بفهميم سرانه مطالعه در كاشمر چقدر است. با اين تفاسير آنچه در صنعت نشر و كتاب مانند يك بحران عظيم خودنمايي مي‌كند معضل عدم مطالعه و كتابخواني است. با توجه به اين‌كه كتاب نقش سازنده‌اي در زندگي انسان دارد و دوستي بي‌رياست، اما براي اين دوست بي‌ريا، در سطح جامعه كمتر كار كارشناسي و تبليغي صورت گرفته است.