193سزارین از 197 زایمان در یک بیمارستان!

مهر: در حالی که طبق آمارهای موجود میزان سزارین در دنیا 10 تا 15 درصد و در ایران 45 درصد یعنی سه برابر آمار جهانی است، در اردبیل نزدیک به 50 درصد زایمانها از طریق عمل سزارین انجام می شود! سزارین یک عمل جراحی برای زایمان است که بر خلاف تصور عموم با درد بیشتر از زایمان طبیعی و عواقب بسیار زیادتری همراه بوده و به علت پیچیدگی و عواقب این عمل، تجویز آن به مادر باردار تحت شرایط خاص و بویژه زمانی که زایمان طبیعی برای او و جنین خطر مرگ به همراه دارد، توصیه شده و در واقع به عنوان آخرین روش برای زایمان انتخاب می شود. اما زمانی که عمل سزارین همانند استان اردبیل به دلایل غیرعلمی بدون فراهم بودن شرایط لازم و به عنوان زایمان عادی در بیمارستانها بویژه بیمارستانهای خصوصی و مطبهای پزشکی توصیه شود، باید در سلامت جامعه تردید کرد. عواقب عمل سزارین دامن گیر نسل آینده است بسیاری از پزشکان و مسئولان حوزه سلامت معتقدند پیامد رشد نجومی آمار سزارین در سطح کشور و اردبیل نه تنها سلامت مادران را در آینده با خطر جدی روبرو می کند، بلکه نسل کودکانی که از این طریق به دنیا می آیند را نیز در بر می گیرد که این امر زنگ خطری برای متولیان حوزه سلامت و بهداشت و درمان است. عدم تطابق سر جنین با لگن مادر، زجر بیش از حد جنین، طرز قرار گرفتن غیر عادی جنین، مشکلات مربوط به جفت و بند ناف، دخالتهای بیش از حد پزشکی در دوره دردهای زایمانی، سزارین قبلی مادران، جنینهای نارس و دیررس، جنینهای دارای مشکلRH خون، چند قولویی، فشار خون بالا، ایدز، عفونتهای قابل انتقال به جنین در زایمان طبیعی، تومورهای فیبروییدی، بیماری قند، سابقه مرگ نوزاد، سابقه نازایی، سن بالای مادر، تنگی لگن مادر، حوادث اورژانسی، سابقه پارگی رحم و دردهای طولانی مدت مهمترین موارد علمی و پزشکی در تجویز عمل سزارین برای زایمان است. همه این موارد گواه موردی بودن انجام سزارین بوده که با کنترل پی در پی مادر و جنین و در صورت عدم امکان زایمان طبیعی با مستندات پزشکی تجویز می شود. اما آمارها نشان دهنده واقعیتی است که هم اکنون در سطح جامعه مشاهده می شود و شاید به صراحت بتوان گفت که سزارین به فرهنگ غالب تبدیل شده است. طبق اظهارات یکی از مادرانی که در بیمارستان خصوصی اردبیل تحت عمل جراحی سزارین قرار گرفته بود، این عمل برخلاف وعده پزشک نه تنها در کاهش دردهای زایمان موثر نبوده است، بلکه با تحقیقات بعدی مشخص شده که به سادگی می توانسته زایمان طبیعی داشته باشد. لاله سماواتی با بیان اینکه که پزشک و بیمارستان صرفا برای دریافت هزینه بیشتر که نزدیک به چهار برابر هزینه متعارف بود، مرا مجبور به سزارین کردند، اظهار داشت: این شاید تنها دلیلی باشد که امروز می توانم برای انجام این عمل بیان کنم. وی با بیان اینکه هم اکنون از عوارض بیهوشی موضعی در عمل سزارین رنج می برد، اضافه کرد: پس از گذشت بیش از 9 ماه هنوز هم در مواقعی دردهای شدید در ناحیه نخاع و کمرم احساس می کنم که با مراجعات مکرر به پزشک متخصص، به این نتیجه رسیدم که این دردها را باید تا پایان عمرم تحمل کنم. در عمل سزارین یا بیهوشی کامل انجام می شود یا بیهوشی موضعی شکم به پایین که با تزریق مواد بیهوش کننده به نخاع صورت می گیرد که در بسیاری از موارد برای انجام سزارین نوع دوم انتخاب می شود. مسئولان عواقب رشد سزارین را برعهده بگیرند سماواتی یادآور شد: خونریزی و عدم تحرک در هفته اول سزارین و دردهای ناشی از محل بخیه به اندازه ای در روحیه و جسم و روان من تاثیر منفی گذاشته که هم اکنون به هیچ عنوان تمایل به زایمان مجدد ندارم. وی اما مهمترین مشکل و ناراحتی خود را ضعف دائمی جسمانی نوزاد خود عنوان کرد و متذکر شد: به علت خونریزی و بی حالی بعد از عمل که تا چند هفته طول می کشد، امکان تغذیه کامل نوزاد با شیر مادر وجود ندارد، بنابراین این نوزادان به صورت دائمی از ضعف عمومی و جسمی رنج می برند. سماواتی با اشاره به نابسامانی در معاینه و درمان بیماران بویژه در خصوص مادران باردار در اردبیل از پزشکان و مسئولان بهداشت و ردمان استان خواست عواقب چنین تجویزهایی که صرفا برای راحتی و منفعت طلبی برخی انجام می شود را پذیرا و پیگیر شوند. زنان باردار: ترغیب پزشکان به عمل سزارین/قبادی: اصرار مادران علت اصلی افزایش آمار سزارین! همچنین یکی از شهروندانی که از شهرستان برای زایمان به یکی از بیمارستانهای اردبیل مراجعه کرده بود، در گفتگو با مهر متذکر شد: معاینات اولیه با وجود اینکه سلامت خودم و فرزندم را تائید می کرد و من می توانستم به راحتی زایمان طبیعی داشته باشم، اما طی معاینات بعدی پزشک برای انجام عمل سزارین ترغیبم کرد و حتی همسرم را از دردهای خطر ناک برای جنین در حین زایمان طبیعی ترساند و به من گفته شد که مسئولیت هر اتفاقی حین زایمان طبیعی به عهده خودم است. مریم نورزاده با اشاره به تصمیم خود برای مراجعه به یک بیمارستان دیگر افزود: وقتی به بیمارستان دیگر مراجعه کردم پزشک حاضر به قبول زایمان نشد و به خاطر همکار خود در بیمارستان اول زایمان طبیعی من را نپذیرفت. وی با اشاره به برخورد بسیار زننده کادر بیمارستان تاکید کرد: درد زایمان به حدی زیاد است که مادر نیاز به قوت قلب و کمک کادر زایمان دارد اما با تجویز اشتباه و برخورد بد کادر زایمان در حین عمل خاطره بسیار تلخی از زایمان خود دارم و حتی با تهدید پزشک مربوطه نتوانستم از حق خودم دفاع کنم. این شهروند افزود: دردهای بعد از جراحی زمانی طاقت فرسا شد که زخمهای بخیه عفونت کرد و تا دو هفته عفونت زخمها باعث شد نتوانم به زندگی عادیم برگردم. وی با تاکید به عوارض منفی سزارین بر روی نوزاد از جمله احتمال ابتلا به یرقان و مشکلات تنفسی حاد و نیز احتمال ابتلا به نازایی برای مادر، به عوارض سو سزارین اشاره کرد و یادآور شد: فشاری که در حین زایمان طبیعی به قفسه سینه جنین وارد می شود باعث پاک شدن ریه ها و تنفس راحت تر در طول زندگی برای نوزاد خواهد شد که در سزارین اتفاق نمی افتد و به همین دلیل فرزند من مشکل عاصم دارد که از بدو تولد گریبان گیر او شد. نورزاد با انتقاد از ترغیب و حتی اجبار پزشکان برای سزارین تصریح کرد: مسئولیت تمام مشکلاتی که برای مادر و جنین در حین سزارین پیش می آید متوجه پزشک معالج است و باید تمهیداتی اندیشیده شود تا این پزشکان پاسخگو باشند. این در حالی است که مدیران حوزه بهداشت و درمان استان اردبیل علل افزایش آمار سزارین را انتخاب و اصرار مادر به انجام این عمل به دلایل متعدد از جمله ترس از درد زایمان طبیعی، وجود برخی باورهای غلط از جمله کم خطر بودن سزارین نسبت به زایمان طبیعی و کمتر بودن عوارض مادری و جنینی می دانند. معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی استان اردبیل در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به برگزاری دوره های آموزشی مادران باردار اظهار داشت: توجیه مادران باردار جهت انجام زایمان طبیعی در مواردی که علتی برای انجام سزارین وجود ندارد و بیان منافع آن و مضرات سزارینهای بی مورد مسئولیت اخلاقی و قانونی پزشکان بوده و معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی نیز در این خصوص با پزشکانی که برخلاف این رفتار می کنند برخورد جدی و قانونی می کند. حسن قبادی در عین حال عدم تمایل پزشکان به استفاده از روشهای زایمانی با بکارگیری ابزاری نظیر فورسپس و واکیوم برای جلوگیری از عوارض جنینی احتمالی، مسائل قانونی و بالا بودن تعداد سزارینهای تکراری را از علل تمایل پزشکان به سزارین بر شمرد. ضرورت فرهنگ سازی در خصوص افزایش زایمان طبیعی وی با تاکید بر لزوم فرهنگ سازی در خصوص افزایش زایمان طبیعی عنوان کرد: تشکیل کارگاههای احیای نوزادان در بیمارستانها، تشکیل کلاسهای آموزشی برای مادران باردار به جهت انتخاب روش درست زایمان، افزایش زایمان فیزیولوژیک، آموزش مادران باردار و ایجاد بیمارستان دوستدار مادر، آموزش ماماهاو... از اقدامات صورت گرفته در تامین سلامت زنان باردار و جلوگیری از افزایش روند سزارین است. معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی استان عقد قرارداد بیمارستان علوی اردبیل به عنوان مرکز زایمان این شهر با ماماهای دارای دفتر کار مامایی را از جمله طرحهای مطرح در این حوزه برشمرد و اضافه کرد: با این قرارداد ماماها می توانند مادران باردار تحت نظر خود را برای انجام یک زایمان طبیعی به مرکز علوی منتقل کنند. وی با بیان اینکه 85 درصد مادران بارداری بدون عارضه را تجربه می کنند، تصریح کرد: این افراد می توانند تا پایان دوران حاملگی خود بطور کامل تحت مراقبت ماماها قرار گرفته و مشاوره و راهنماییهای لازم را دریافت کنند و فقط موارد مشکل دار غربالگری شده و جهت مراقبتهای تخصصی به پزشکان متخصص زنان ارجاع داده می شوند. قبادی بیان داشت: چناچه مواردی از درخواست وجه اضافی، اجبار مادران و یا تشویق آنها به زایمان به طریقه سزارین وجود داشته باشد، شهروندان می توانند با مراجعه به این معاونت موضوع را جهت پیگیری و اقدام قانونی اطلاع دهند تا با خاطیان برخورد قانونی صورت گیرد. به گفته وی در این راستا اخیرا جهت تشویق پزشکان و ایجاد انگیزه در آنها برای زایمان طبیعی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حق العمل زایمان طبیعی را بیشتر از سزارین تعیین کرده است. گفتنی است این مسئول در ادامه آماری در خصوص انجام عمل سزارین در اردبیل و میزلان افزایش آن اعلام نکرد، اما پیش از این حسین قبادی در مراسم بزرگداشت روز جهانی ماما و تجلیل از ماماهای نمونه استان اردبیل با اشاره به خطرات عمل سزارین آمار سزارین در سطح دنیا را 15 درصد در ایران 45 درصد و در استان اردبیل 50 درصد عنوان کرده بود. علاوه بر نکاتی که ارائه شد، به نظر می رسد عدم آموزشهای جنسی به زوجین و تصورات غلط در این خصوص به عنوان یکی از علل شیوع عمل سزارین در بین خانواده ها نکته ای است که هیچ نهاد پزشکی و متولیان مربوطه و حتی نهادهای فرهنگی و امور خانواده به آن توجهی نشان نمی دهند، چنانچه معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی نیز در لفافه بر ضرورت فرهنگ سازی برای این نکته در جامعه تاکید کرده است. 60 درصد زایمان در بیمارستانهای دولتی اردبیل با عمل سزارین است معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی استان اردبیل عواملی از جمله عدم انتخاب بیمار در پزشک معالج خود و اجبار در انتخاب روش زایمان و جراحی بودن بخش زایمان تنها بیمارستان خصوصی اردبیل را در افزایش آمار عمل سزارین در این استان عنوان کرد. پرویز توکلی با اشاره به تعرفه های تقریبا یکسان زایمان طبیعی و سزارین ابراز داشت: ترویج سزارین صرفا به دلایل مالی از سوی پزشکان توجیه منطقی ندارد و عواملی نظیر باورهای اشتباه مردم نسبت به زایمان طبیعی و فرهنگ رایج در دامن زدن به این موضوع سهم عمده ای دارد. معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی استان اما در ادامه با اشاره به آمارهای قابل توجه در این زمینه متذکر شد: طبق آمار حاصله از بیمارستانها در خرداد ماه سال جاری در یک مرکز دولتی از 507 زایمان تعداد 266 سزارین و 241 زایمان طبیعی صورت گرفته و در یک بیمارستان دولتی دیگر از 407 زایمان تعداد 228 سزارین و 198 زایمان طبیعی اتفاق افتاده اما این آمار در یک بیمارستان خصوصی جالب توجه بوده و از 197 زایمان تعداد 19به صورت سزارین و تنها چهار زایمان طبیعی بوده است. وی با تاکید بر ضرورت نظارت بر چنین تخلفاتی از سوی دایره نظارت بر درمان سایر نهادهای متولی درمان عنوان کرد: بخش نظارت و کنترل در سازمان نظام پزشکی وجود ندارد. با این حال اگر گزارش یا شکواییه ای از سوی مراجع به این سازمان ارسال شود هیئتهای انتظامی موظف به رسیدگی بوده و مجازاتهای مندرج در قانون از تذکر شفاهی تا لغو پروانه پزشکی می تواند ادامه داشته باشد. در عین حال تلاش خبرنگار مهر برای گفتگو با مسئولان بیمارستانهای تامین اجتماعی و تنها بیمارستان خصوصی اردبیل بی نتیجه ماند و هیچ کدام از مدیران این بیمارستانها حاضر به گفتگو نشدند. نگرانی کارشناسان از رشد روز افزون سزارین با توجه به ویژگیهای ذاتی عمل سزارین خطر آن زمانی عرض اندام می کند که به فرهنگی رایج و تجویزی عمومی از سوی پزشکان تبدیل شده باشد. به گفته یکی از کارشناسان مامایی سزارین علاوه بر اینکه از سوی پزشکان اردبیلی به صورت بی رویه تجویز می شود، بلکه هم اکنون به یک مد نیز بدل شده و زنان باردار این نوع زایمان را یک زایمان بی درد، آسان و مناسب برای سلامت اندام خود می دانند، بطوریکه در محافل زنانه از این نوع عمل به عنوان یک عمل مد روز و مدرن و زایمان طبیعی را نوعی زایمان وحشیانه قلمداد می کنند. عظیمه هاشمی مهر با تاکید بر سو استفاده های پزشکان از ناآگاهی مادران باردار از عوارض سزارین اگفت: در بسیاری از موارد پزشک به خاطر دردسر کمتر در حین زایمان، سود اقتصادی بیشتر به نسبت زایمان طبیعی، نظارت کمتر در حین و بعد از زایمان مادر و مدت زمان بیشتر بستری شدن در بیمارستان که به نفع بیمارستانها است، مادر را تشویق به سزارین می کند که در بسیاری از مواقع تجویز بی موردی است. وی اظهار داشت: بر خلاف آنچه که در میان شهروندان این استان رایج است در کشورهای پیشرفته زایمان طبیعی به عنوان یک پیروزی و سزارین به عنوان یک شکست تلقی می شود و حتی کلوپهای حمایت روانی از مادرانی که مجبور به سزارین شده اند، تشکیل شده است. هاشمی مهر با تاکید بر محاسن زایمان طبیعی تصریح کرد: زایمان طبیعی علاوه بر کمک به تنفس طبیعی و افزایش بهره هوشی در سلامت روانی نوزاد نیز کمک شایانی دارد و در کاهش مرگ و میر نوزادان تاثیر قابل توجهی داشته و شیوع روز افزون سزارین نسل کودکانی که به این طریق متولد می شوند را دچار مشکل خواهد کرد. وی با بیان اینکه برخورد با پزشکان و بیمارستانهای متخلف سدی در مقابل افزایش این ضد فرهنگ خواهد شد، تاکید کرد: تحقق این مهم در سلامت نوزادان و مادران نیز سهم بسزایی خواهد داشت. گفتنی است آمار بالای عمل سزارین در استان اردبیل که گواه ضعف نهادهای نظارتی است، علاوه بر نیاز به توجه ویژه بر سلامت درمان بیماران، بر ضرورت فرهنگ سازی، آگاهی بخشی و اطلاع رسانی در خصوص پیامدها و مضررات روحی، روانی، جسمی و سلامت مادر و کودک، لزوم تشدید اهرمهای نظارتی و کنترلی از سوی ارگانهای متولی به عنوان راهکاری در کاهش عمل سزارین در استان تاکید دارد. در عین حال باید توجه داشته باشیم که عدم ارائه آمار، عدم پرداخت صریح مشکلات موجود و وجود تناقض در پاسخگویی نه تنها کمکی به پاک کردن صورت مسئله نخواهد کرد، بلکه می تواند در شیوع ارزشهای متضاد با آرمانهای انسانی، در حوزه سلامت شهروندان تاثیراتی عمیق تر از آنچه که به ظاهر دیده می شود، داشته باشد.