رياضی‌دان ايرانی نامزد ثبت جهانی مشاهير شد

ایسنا: درخواست ثبت نام عبدالعلي بيرجندي، رياضيدان و دانشمند نام اور ايراني در فهرست مشاهير جهاني به سازمان بين المللي يونسکو ارسال شد. دكتر مجيدي، سفير و نماينده دائم جمهوري اسلامي ايران در يونسكو با بيان اينکه اين سازمان هر دو سال يکبار ثبت مشاهير دنيا را در دستور کار دارد، اعلام کرد: براي ثبت مشاهير، پنج تا شش کانديدا از ايران پيشنهاد شده که يکي از آنها عبدالعلي بيرجندي است. نظام الدين عبدالعلي بيرجندي ملقب به فاضل بيرجندي و محقق بيرجندي، رياضيدان و ستاره شناس مشهور سده‌هاي نهم و دهم هجري قمري بود كه در علوم رياضيات، هيات، نجوم، و فقه در قرن دهم سرآمد بود. شهرت جهاني وي به مراتب بيشتر از شهرت وي در کشور و موطن خودش مي باشد. او در کشورهاي هند، پاکستان، افغانستان و در ميان دانشمندان روسيه و ديگر کشورهاي اروپايي شخصيتي کاملاَ شناخته شده مي باشد. آثار علمي وي مورد بررسي و تجزيه و تحليل دقيق دانشمندان اروپا قرار گرفته است. تاريخ دقيق تولد اين رياضيدان نام آور مشخص نيست. عبدالعلي بيرجندي از محضر استادان بزرگي بهره برد. علم حديث را نزد غياث‌الدين جمشيد کاشاني، فنون حکمي را نزد منصوربن معين الدين کاشي، همکار غياث الدين جمشيد کاشاني و ساير علوم را نزد کمال الدين قنوي آموخت. ملا مسعود شرواني و سيف الدين تفتازاني نيز از استادان او به شمار مي‌روند. وي در سال 934 هجري قمري وفات يافت. آرامگاه وي در روستاي بجد از توابع شهرستان بيرجند، واقع است. وي داراي تاليفات بسياري در زمينه رياضيات و ستاره شناسي به زبان‌هاي فارسي و عربي بوده که برخي از آنان در کتابخانه‌هاي انگلستان و هند نگهداري مي‌شوند. از جمله آثار بيرجندي مي‌توان به اسطرلاب به فارسي اشاره كرد که آن را به نام‌هاي بيست باب در معرفت اسطرلاب و تحفه حاتميه نيز معرفي کرده‌اند. نسخه‌اي از اين رساله در موزه بريتانيا نگهداري مي‌شود. از ديگر آثار وي مي‌توان به «شرح مختصر الهييه» به عربي كه شرحي است بر ترجمه عربي خواجه نصيرالدين طوسي از سي فصل در معرفت تقويم خود با نام «مختصر الهييه»، «المختصر في بيان آلات الرصد» به عربي كه تنها نسخه شناخته شده اين کتاب در کتابخانه آصفيه در هندوستان نگهداري مي‌شود، «شرح التذکرة النصيرية في الهياة» به عربي، تأليف سال 913 هجري قمري كه شرحي است بر «التذکرة النصيرية في الهياة» خواجه نصيرالدين طوسي، ابعاد و اجرام به فارسي در بيان ابعاد و مسافت‌هاي زمين و بعضي مسائل فلکي، «شرح بيست باب در معرفت اسطرلاب» به فارسي كه شرحي است بر رسالة خواجه نصيرالدين طوسي در اسطرلاب، «الحاشيه علي شرح الملخص» كه حاشيه‌اي است عربي بر شرحي که قاضي زاده رومي بر رسالة «الملخص في الهياة» چغميني نوشته‌ است، «کشاورزي نامه» به فارسي که به نام‌هاي «فن کشت و زراعت»، «رساله در فلاحت و ارشاد الزراعه» نيز ناميده شده‌است، «بيست باب در معرفت تقويم»، ترجمة «تقويم البلدان ابوالفداء»، «رساله در هيات» به فارسي، «رسالة في آلات الرصد» به عربي، «شرح آداب المناظره» به عربي که در باب منطق است، «شرح الشمسية» به عربي که در باب رياضيات است، «شرح الفوائد البهائية» به عربي که در باب رياضيات است، «شرح المجسطي» يا «شرح تحرير المجسطي» به عربي، «شرح زيج جديد سلطاني» به فارسي، «شرح الدرالنظيم في خواص القرآن الکريم» به عربي اشاره كرد.