ثروتی که همچنان می سوزد!

واحد مرکزی خبر: تفاله نیشکر یا باگاس 34 درصد وزن ساقه نیشکر را تشکیل می دهد و در صنایع مختلفی همچون کاغذ سازی کاربرد دارد. به گفته مهندس کریمی زند، مدیر عامل مجتمع نیشکر میرزا کوچک خان هر کدام از کارخانه های تولید شکر تقریبا 100هزار تن شکر و 330هزار تن باگاس تولید می کنند و در حالی که این مقدار باگاس ظرفیت بسیار مناسبی برای برطرف کردن نیاز کشور به کاغذ دارد، با هزینه گزافی به بیابان های اطراف حمل و سوزانده می شود. باگاس در تولید MDF ، تامین برق کارخانه های شکر و یا بعنوان خوراک نیروگاه برق هم قابل استفاده است. در صنعت کاغذ سازی ماده اولیه تولید کاغذ چوب است اما با توجه به طولانی بودن زمان تجدید پذیری جنگلها شایسته است که منابع سلولزی جدیدی بعنوان جایگزین بخشی از چوب مورد استفاده در صنایع کاغذ سازی مورد مطالعه و بهره برداری قرار گیرد، چرا که وسعت جنگل های کشور در نیم قرن گذشته حدود 50 درصد کمتر شده است. معمول ترین الیاف غیر چوبی برای تولید خمیر و کاغذ ، کاه و کلش است که 47 درصد از کل خمیر و کاغذ تولید شده را به خود اختصاص داده است. بعد از آن باگاس با 12درصد سهم در مرتبه دوم و بامبو با 6 درصد کل تولید در مرحله سوم اهمیت در مقیاس جهانی قرار دارند. به گفته مهندس آمیلی، معاون کشاورزی شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان، این شرکت دارای چهار کارخانه جانبی کاغذ سازی است که با تو جه به اینکه سالانه یک میلیون و 200 هزار تن باگاس مازاد در استان تولید می شود و به رغم نیاز شدید به راه اندازی آن هنوز هیچ تصمیمی برای احداث و شروع به کار آنها گرفته نشده است. سرانه مصرف کاغذ در ژاپن 220 تن و در ایران 900هزار تن است، یعنی بیش از 4 هزار برابر سرانه ژاپن در کشور ما مصرف می شود و این در حالی است که جمعیت ایران نسبت به ژاپن کمتر است. رواج اصطلاح کاغذ بازی در ایران گواه روشنی بر اهمیت و مصرف بالای کاغذ در کشور ماست. مهندس کریمی زند، مدیر عامل مجتمع نیشکر میرزا کوچک خان ، علت عمده راه اندازی نشدن کارخانه های کاغذ، که مجتمع میرزا کوچک خان نیز شامل آن می شود را نداشتن سرمایه کافی برای خرید ماشین و تجهیزات کارخانه ها دانسته و می گوید ، با منابع داخلی خود کارخانه ها قادر به تامین هزینه ها نیستیم. وی در پاسخ به اینکه چرا سرمایه گذار دیگری به جای شما سرمایه گذاری نمی کند می افزاید : وجود مافیای واردات کاغذ یا همان واردکنندگانی که پورسانت های زیادی می گیرند و اجازه نمی دهند هیچ کارخانه ای توسط سرمایه گذار خارجی یا داخلی در داخل احداث شود ، اجازه هر گونه سرمایه گذاری داخلی و خارجی را گرفته است. هر کارخانه به 90 تا 130میلیون یورو سرمایه گذاری نیاز دارد ، اما هیچ اعتباری برای احداث آن پیش بینی نشده و پیشرفت کارخانه ها در حد صفر باقی مانده است. سید جعفر حجازی استاندار خوزستان با بیان اینکه حجم سرمایه گذاری در این بخش ها زمان بر است اذعان داشت که تا حصول نتایج سرمایه گذاری متاسفانه باید سالانه 2میلیون تن باگاس سوزانده شود که این میزان حدود 900 هزار متر مکعب چوب مورد نیاز برای تولید کاغذ است که هم اکنون از جنگل های شمال کشور تامین می شود. کریمی زند می افزاید: هزینه تامین مواد اولیه مورد نیاز برای تولید یک کیلوگرم خمیر کاغذ از باگاس 150 ریال است در حالیکه هزینه تولید آن از چوب ، هشت برابر یعنی هزار و 200 ریال است. در کل استفاده از باگاس بقدری مقرون به صرفه است که کارخانه کاغذ مازندران حاضر شده پول خوبی برای باگاسی که تا مرحله خمیر کاغذ پیش رفته به کارخانه شکر بدهد و هزینه حمل آن را از جنوبی ترین به شمالی ترین نقطه کشور تقبل کند، چرا که با وجود همه این هزینه ها باز هم سود فراوانی می برد. به گفته کارشناسان محیط زیست هم اکنون سالانه بیش از یک میلیون تن باگاس در بیابان های استان بر اثر تخمیر می سوزد و از بین میرود و از سویی سالانه درختان 475هزار هکتار از جنگل های کشور با میانگین رشد 3 متر در سال قطع و در صنعت کاغذ سازی مورد استفاده قرار می گیرد و این بدین معناست که به علت عدم استفاده از این میزان باگاس حدود یک میلیون و 370 هزار متر مکعب چوب برای ساخت کاغذ در سال مصرف می شود. از سوی دیگر به علت نبود فرآیند تبدیل تفاله نیشکر به کاغذ، سالانه حدود 700 تا 800هزار تن کاغذ وارد کشور شده که به گفته مدیر عامل مجتمع میرزا کوچک خان،با ارزی که برای واردات کاغذ در یک سال مصرف می شود میتوان چهار کارخانه کاغذ را احداث کرد. وی میگوید اگر دولت فقط 10درصد پولی که صرف واردات کاغذ می شود را به ما می داد،احداث کارخانه را آغاز می کردیم. هم اکنون فقط یک کارخانه کاغذسازی در استان فعال است که ظرفیت تولید 80 هزار تن کاغذ از باگاس را دارد و این در حالی است که در کشت و صنعت های استان امکان تولید 350هزار تن کاغذ از باگاس بدست آمده از نیشکر وجود دارد. نبود کارخانه کاغذ با ظرفیت بالا برای استفاده از باگاس موجب شده که سالانه هزاران تن از این محصول پس از برداشت نیشکر توسط کارخانه های تولید شکر به آتش کشیده شود. در فصل برداشت نیشکر دیدن مناظر آتش سوزی در دور دست مزارع،منظره ای طبیعی است! که این امر در آلودگی زیست محیطی نیز بسیار موثر است0 سید شریف حسینی ، نماینده اهواز و عضو هیات رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس میگوید: سالانه 30 میلیارد ریال برای سوزاندن باگاس در استان هزینه می شود. همچنین در خوزستان صنایع تبدیلی و تکمیلی کم است یا وجود ندارد که البته پیگیر ایجاد آن در شهرکهای صنعتی و بخش صنعت هستیم. حسینی با یادآوری اینکه سالانه 30 میلیارد ریال در خوزستان برای سوزاندن باگاس،این ماده اولیه پر مصرف، هزینه می شود،افزود: از مازاد صنعت نیشکر یعنی باگاس در جهان بعنوان مواد اولیه تولید محصولات دیگر و یا بعنوان تامین کننده انرژی کارخانه های شکر و خوراک نیروگاه برق استفاده می شود. ناصر سودانی،نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی هم اظهار می دارد که سوزاندن نیشکر علاوه بر مضرات زیست محیطی به معنای سوزاندن سرمایه های کشور بوده و امید است با سرمایه گذاری در این بخش علاوه بر خود کفایی به ایجاد اشتغال و حل قسمتی از مسئله بیکاری در استان کمک شود. نسیم صادقی مدیر عامل شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی هم در این باره می گوید: با توجه به اینکه هر متر مکعب باگاس 180 تا 200کیلوگرم وزن دارد می توان تصور کرد که پراکندگی بیش از 2 میلیون تن باگاس تولید شده کارخانه های استان، چه سطحی از بیابان ها را به خود اختصاص می دهد و البته 10 میلیارد ریال هزینه ای که به کارخانه ها برای حمل و نقل این میزان باگاس تحمیل می شود را هم نمیتوان نادیده گرفت. شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان در سال جهاد اقتصادی با تولید 5میلیون تن نیشکر و تولید 500هزار تن شکر هم اکنون بزرگترین تولیدکننده شکر در ایران به شمار می آید و توان تامین 50درصد شکر مورد نیاز کشور را دارد. امید است که با حمایت مسئولان، استان خوزستان، به جایی برسد که بجای سوزاندن باگاس یا همان تفاله نیشکر از آن مصرف بهینه ای شود تا به عنوان مثال در صنعت کاغذ سازی، خوزستان بتواند ناجی طبیعت زخم خورده و جنگلهای شمال کشورشود.