صفرتاصد نحوه شکایت از کادر درمان بابت "قصور پزشکی"

"قصور پزشکی" به معنای کوتاهی یا سهل‌انگاری پزشک، پرستار یا کادر درمانی در ارائه مراقبت‌های استاندارد و مناسب است که منجر به آسیب یا زیان جسمی، روحی یا حتی مرگ بیمار می‌شود؛ اما فرایند شکایت از کادر درمان بابت قصور پزشکی به چه صورت است؟

"قصور پزشکی" به معنای کوتاهی یا سهل‌انگاری پزشک، پرستار یا کادر درمانی در ارائه مراقبت‌های استاندارد و مناسب است که منجر به آسیب یا زیان جسمی، روحی یا حتی مرگ بیمار می‌شود.

این نوع کوتاهی می‌تواند به دلایلی مانند نداشتن تخصص لازم، تصمیم‌گیری اشتباه، عدم توجه کافی به وضعیت بیمار، تشخیص نادرست بیماری، اشتباهات جراحی یا تجویز نادرست دارو باشد.

در مورد آمار پرونده‌های قصور پزشکی در ایران، بر اساس گزارش‌های منتشر شده، تعداد پرونده‌های قصور پزشکی در ایران طی سال‌های اخیر روند افزایشی داشته است. برای مثال، طبق آماری که سازمان پزشکی قانونی ایران اعلام کرده، در سال 1400 بیش از 5 هزار پرونده قصور پزشکی در کشورمان ثبت شده است که بیشترین موارد مربوط به جراحی‌های عمومی و زنان و زایمان بوده است.

البته آمار دقیق فوتی‌ها به دلیل قصور پزشکی در ایران به‌طور مشخص اعلام نشده است. با این حال، به‌طور کلی گزارش‌ها حاکی از آن هستند که قصور پزشکی یکی از عوامل اصلی بروز مرگ و میر در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی است و برخی گزارش‌ها تخمین می‌زنند که بین 40 تا 50 درصد از پرونده‌های قضایی مرتبط با سلامت، به‌طور مستقیم به قصور پزشکی مربوط می‌شود!

حمایت قانون از قربانیان قصور پزشکی

در کشورمان، قوانین و مقررات مشخصی برای رسیدگی به قصور پزشکی وجود دارد. قوانین مرتبط با قصور پزشکی در ایران بر اساس قوانین عمومی حقوقی و کیفری و همچنین قوانین خاص حوزه بهداشت و درمان است. مهم‌ترین مقررات قانونی که در این زمینه اعمال می‌شود، شامل موارد زیر است:

قانون مجازات اسلامی ـ این قانون به‌طور کلی به مسئولیت‌های کیفری ناشی از قصور پزشکی می‌پردازد. به‌ویژه در مواردی که خطا یا قصور پزشکی منجر به آسیب به بیمار یا مرگ شود. ماده 295 این قانون به مسئولیت پزشکان در صورت قصور یا خطاهای ناشی از درمان اشاره دارد و مقرر می‌کند "اگر خطا منجر به مرگ یا آسیب به بیمار شود، پزشک بر اساس اصول و قوانین پزشکی مسئولیت خواهد داشت و ممکن است ملزم به پرداخت دیه شود."

ماده 495 قانون مجازات اسلامی هم اعلام می‌دارد هرگاه در نتیجه اشتباه یا تقصیر پزشک، آسیبی به بیمار وارد شود، پزشک مسئول جبران خسارت است.

ماده 616 قانون مجازات اسلامی هم به قتل غیرعمد ناشی از خطای پزشک می‌پردازد و در صورت اثبات قصور، پزشک مجازات‌های معین قانونی را خواهد داشت که شامل پرداخت دیه و حبس تعزیری است.

آیین‌نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات پزشکی ـ این آیین‌نامه توسط سازمان نظام پزشکی ایران تدوین شده است و به تخلفات حرفه‌ای و پزشکی کادر درمانی می‌پردازد. تخلفات شامل مواردی مانند عدم رعایت استانداردهای پزشکی، نادیده‌گرفتن مقررات حرفه‌ای، و بی‌دقتی در انجام وظایف درمانی است. این آیین‌نامه شامل مراحل و روند رسیدگی به شکایات بیماران از پزشکان و تعیین تنبیهات انتظامی است.

قانون مسئولیت مدنی ـ این قانون در ماده‌های مختلف خود به مسئولیت‌های پزشکان از منظر مسئولیت مدنی پرداخته و مقرر می‌کند که در صورت ایجاد ضرر یا زیان به بیمار بر اثر خطای پزشکی، پزشک موظف به جبران خسارت وارده است. این موارد شامل قصور در ارائه درمان درست، نداشتن مهارت کافی، یا عدم رعایت موازین پزشکی است.

قانون تعزیرات حکومتی در امور بهداشتی و درمانی ـ این قانون به جرایم و تخلفات مربوط به بهداشت و درمان پرداخته و به سازمان تعزیرات حکومتی اختیاراتی برای رسیدگی به تخلفات بهداشتی و درمانی داده است. در صورتی که قصور پزشکی به عنوان تخلف بهداشتی یا نقض مقررات شناخته شود، سازمان تعزیرات می‌تواند پزشک یا مؤسسه درمانی را جریمه یا مجازات‌های دیگر را اعمال کند.

سازمان نظام پزشکی ـ این سازمان مرجع رسیدگی به تخلفات حرفه‌ای پزشکی است و از طریق کمیسیون‌های تخصصی خود به شکایات بیماران از پزشکان و کادر درمان رسیدگی می‌کند. این شکایات می‌توانند منجر به تنبیهات انتظامی مانند اخطار، تعلیق پروانه پزشکی، یا لغو آن شوند.

شکایت خود درباره قصور پزشکی را کجا پیگیری کنیم؟

در ایران، پرونده‌های مربوط به قصور پزشکی در دادسراهای تخصصی رسیدگی می‌شود. به طور خاص، "دادسرای جرایم پزشکی و دارویی" که تحت نظارت قوه قضاییه فعالیت می‌کند، مسئول رسیدگی به شکایات و پرونده‌های مرتبط با تخلفات و قصور پزشکی است. این دادسراها در شهرهای بزرگ مانند تهران و سایر مراکز استان‌ها فعال هستند و بر اساس نوع شکایت و ادعا، موضوعات پزشکی و دارویی را بررسی می‌کنند.

به‌علاوه، سازمان نظام پزشکی نیز مسئول رسیدگی به تخلفات حرفه‌ای پزشکان است و می‌تواند به شکایات مربوط به قصور پزشکی در سطح انتظامی و حرفه‌ای رسیدگی کند. در صورت تأیید قصور، پرونده می‌تواند به دادسرای تخصصی ارجاع شود تا رسیدگی‌های قضایی انجام گیرد.

به هر حال، قربانیان و افراد متضرر از قصور پزشکی می‌توانند به دادسرای جرایم پزشکی مراجعه کنند تا موضوعات حقوقی و قضایی مرتبط با پرونده‌شان پیگیری شود. در پی افزایش پرونده‌های قصور پزشکی در کشور، قربانیان این پدیده به‌دنبال برقراری حقوق خود و جبران خسارت از طریق شکایت‌های قضایی هستند. روند قانونی برای این شکایات، از ثبت شکایت تا ارجاع به دادسرا، به‌عنوان مسیری پیچیده و حساس شناخته می‌شود که نیازمند آگاهی و پیگیری مستمر است./تسنیم