آمار تکان دهنده از مهاجرت پرستاران

عبدالله ثقفی اظهار کرد: دوره ششم شورای عالی نظام پرستاری کمتر از یک ماه است بعد از انتخابات گسترده‌ای که در سراسر کشور برگزار شد، شروع به فعالیت کرده و با نگاه تحولی و رویکرد جدید با تمام توان و انگیزه مطالبات پرستاران را پیگیری خواهد کرد.

وی افزود: دوره ششم سازمان نظام پرستاری با محوریت اخلاق‌مداری و پاکدستی کار خود را آغاز کرده و شفافیت، صداقت و توانمندی‌های علمی و صلاحیت‌های حرفه‌ای را سرلوحه کار قرار داده است. خوشبختانه ترکیب شورای‌عالی نظام پرستاری در دوره ششم نیز مؤید این موضوع است.

ثقفی ادامه داد: نقش پرستاری در نظام سلامت به قدری حائز اهمیت است که همگان بر آن اذعان دارند. ۶۰ درصد از بار نظام سلامت بر دوش جامعه پرستاری است، بنابراین هر تنش و تکانی که جامعه پرستاری را متأثر کند، می‌تواند نظام سلامت کشور را نیز تحت تأثیر قرار دهد، لذا مسئولین وزارت بهداشت باید به این موضوع توجه داشته باشند.

وی تصریح کرد: ایجاد همدلی، هم‌گرایی و هم‌افزایی یکی از اولویت‌های ما در جامعه پرستاری است و نیاز است که هم‌صدایی برای پیگیری مطالبات پرستاران به دور از هرگونه تفرقه ایجاد شود، بنابراین هر گفتمانی با هر ادبیاتی و از سوی هر کسی که نشان از تفرقه داشته باشد، از نگاه جامعه پرستاری ناپسند خواهد بود و به عنوان خیانت به این جامعه تلقی می‌شود؛ فلذا هر یک از اعضای شورای‌عالی نظام پرستاری باید در ایجاد این یک‌صدایی برای تحقق اولویت‌های پرستاری ایفای نقش کنند.

عضو شورای‌عالی نظام پرستاری، گفت: یکی از اولویت‌های دوره ششم سازمان نظام پرستاری، بحث تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری است که تصویب قانون آن به حدود ۱۶ سال پیش باز می‌گردد. خوشبختانه با تأکیدی که مقام معظم رهبری بر اجرای این قانون داشته‌اند، دستورالعمل اجرایی آن ابلاغ شده است.

ثقفی افزود: در عین حال که قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری و تصویب آن یک اتفاق خوب و ارزشمند در جامعه پرستاری تلقی می‌شود و همه ما باید از آن حمایت کنیم، زیرا این قانون هویت مستقلی را به جامعه پرستاری بخشیده است، اما باید اشکالات موجود در اجرای این قانون نیز بررسی و ارزیابی شود که چگونه می‌توان این مشکلات را مرتفع کرد.

وی ضمن تأیید این مطلب که می‌بایست در اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری و ضرایب آن بازبینی صورت گیرد و پرداخت‌ها اصلاح شود، گفت: در واقع آنچه به عنوان قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در حال اجراست، آن چیزی نیست که در قانون پیش‌بینی شده و متناسب با شأن و جایگاه پرستاران ما نیز نیست.

عضو شورای‌عالی نظام پرستاری همچنین، خاطرنشان کرد: معاونت پرستاری وزارت بهداشت نیز در هفته‌های اخیر یک کمیته تخصصی برای بازبینی و اصلاح قوانین و فرمول پرداخت‌های قانون تعرفه‌گذاری تشکیل داده که در این کمیته از حضور خبرگان و کارشناسان سازمان نظام پرستاری نیز استفاده شده است.

ثقفی اضافه کرد: جلسات این کمیته به طور منظم در حال برگزاری است تا اصلاح، بازبینی و بازنگری در قانون صورت گیرد و ضرایب اصلاح شود تا پرداختی به پرستاران بر اساس آنچه در قانون دیده شده، محقق شود.

وی یادآور شد: قبل از اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در نظام سلامت، مجموعاً دو تعرفه داشتیم؛ یکی تعرفه تشخیصی و دیگری تعرفه درمانی بود، اما اضافه شدن تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری هویت مستقلی را به جامعه پرستاری داده است، بنابراین از جامعه فهیم پرستاری درخواست داریم تا با سعه‌صدر برای اصلاح پرداختی‌ها و اجرای صحیح قانون از آن حمایت کنند.

عضو شورای‌عالی نظام پرستاری، تأکید کرد: قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری مبتنی بر عملکرد و کمیت پرستاران است، بنابراین در عین حال که کمیت در پرستاری قابل توجه است، ارتقای کیفیت خدمات پرستاری نیز یکی از اهداف مهم اجرای قانون تعرفه‌گذاری است، بنابراین سازمان‌های نظارتی شامل وزارت بهداشت و سازمان نظام پرستاری در کنار اجرای این قانون، بحث پایش کیفیت خدمات پرستاری را نیز در دستورکار خود قرار می‌دهند تا حقوق مردم عزیز نیز برای دریافت خدمات با کیفیت محقق شود.

ثقفی ادامه داد: یکی دیگر از اولویت‌های دوره ششم، موضوع برقراری فوق‌العاده خاص است؛ خوشبختانه در سازمان نظام پرستاری رایزنی‌ها و جلسات مختلفی با مجلس شورای اسلامی انجام شد، البته در برقراری فوق‌العاده خاص نیز باید ضرایب به طور منطقی و واقعی دیده شود.

وی تأکید کرد: بحث فوق‌العاده خاص جامعه پرستاری نیز در حال پیگیری بوده که این پیگیری‌ها نیز نیازمند طی فرآیند قانونی است.

عضو شورای‌عالی نظام پرستاری، افزود: از همکاران در جامعه پرستاری خواهشمندیم که در این فضا هیجانی ورود نکنند، زیرا مطمئناً با سعه‌صدر و پیگیری‌های قانونی همکاران، این مطالبه نیز محقق و پرداخت خواهد شد.

ثقفی با اشاره به اینکه بحث استخدام و جذب نیروهای پرستاری نیز یکی از مطالبات قدیمی جامعه پرستاری است، بیان کرد: پرستاران ما به دلیل کمبود نیروی پرستاری نقش ۲ تا ۳پ رستار دیگر را نیز ایفا می‌کنند که این موضوع طبیعتاً باعث ایجاد احساس فرسودگی و خستگی شغلی می‌شود.

وی در بخش دیگری از سخنانش به موضوع کمبود پرستار به ازای تخت بیمارستانی اشاره کرد و گفت: نسبت پرستار به تخت در کشور ما دچار مشکل است، بنابراین باید حتماً اصلاح شود. نسبت پرستار به تخت در برخی کشورها ۴ یا ۵ پرستار به ازای هر تخت است، اما در کشور ما این نسبت ۲.۵ پرستار به ازای هر تخت بیمارستانی است، اما متأسفانه در حال حاضر کشور ما با این نسبت در نظر گرفته شده نیز فاصله دارد و نسبت پرستار به ازای هر تخت کمتر از ۱.۵ است؛ حتی در برخی از استان‌ها و مراکز کشور ما این نسبت به زیر یک نفر پرستار به ازای هر تخت نیز می‌رسد که این موضوع فاجعه‌آمیز است، زیرا در عین حال که به پرستار فشار کاری وارد می‌شود و پرستاران مجبورند در دو شیفت کار کنند و یا اضافه کارهای اجباری به آن‌ها تحمیل شود، فرسودگی شغلی را افزایش می‌دهد و برای بیماران نیز مشکلاتی ایجاد می‌شود.

عضو شورای‌عالی سازمان پرستاری اضافه کرد: طبیعتاً وقتی کمبود پرستار در کشور جبران نشود، خدماتی که مددجویان و بیماران باید دریافت کنند، علی‌رغم تلاش پرستاران، محقق نخواهد شد و این موضوع اجحاف در حقوق بیماران نیز است، بنابراین وزارت بهداشت و مجلس شورای اسلامی باید تلاش کنند تا نسبت پرستار به استاندارد برسد.

ثقفی با اشاره به لزوم بهبود وضعیت استخدامی پرستاران نیز تصریح کرد: پرستاران شرکتی باید حتماً تعیین تکلیف شوند و استخدام آن‌ها نیز باید صورت گیرد. پرستاران شرکتی حتی در بحران کرونا نیز به کمک نظام سلامت آمدند و از جان خود نیز گذشتند، بنابراین هم از جهت اخلاق و هم رعایت موازین ارزشی و انسانی دست‌اندرکاران استخدام پرستاران، باید به وظیفه خود عمل کنند؛ بحث دیگر اضافه‌کارهای اجباری است که پرستاران متحمل می‌شوند و این موضوع کار کردن را برای بانوان سخت‌تر نیز می‌کند.

وی با تأکید بر اینکه اگر موانع استخدام پرستاران و جبران کمبود نیروی انسانی و اجرای قانون ارتقای بهره‌وری از میان برداشته شود این قانون به طور کامل و دقیق قابلیت اجرا پیدا خواهد کرد، گفت: این قانون در حال حاضر بسیار دست و پا شکسته در حال اجرا است؛ تعدیل ساعات کاری برای پرستاران بر اساس سنوات خدمتی آنها در بسیاری از مراکز درمانی به دلیل کمبود نیروی پرستاری اجرا نمی‌شود.

عضو شورای‌عالی نظام پرستاری، ادامه داد: همچنین حساب شدن شغل پرستاری جزو مشاغل سخت و زیان‌آور نیز به دلیل کمبود نیروی پرستار اجرا نمی‌شود که این موارد همگی باعث ایجاد فشار بر جامعه پرستاری در حوزه نیروی انسانی می‌شود که یکی از مطالبات مهم جامعه پرستاری و به عنوان یکی از موانع خدمتی به شمار می‌رود.

ثقفی با اشاره به موضوع مهاجرت پرستاران، اظهار کرد: متأسفانه به دلیل جاذبه‌های ضعیف و پرداخت‌های ناکافی که در حوزه پرستاری کشور وجود دارد، در چند سال اخیر مهاجرت پرستاران را به کشورهای خارجی شاهد هستیم.

به گفته وی، سالانه بالغ بر ۳۰۰۰ پرستار از کشور مهاجرت می‌کنند که آمار تکان‌دهنده و تاسف‌آوری است. این میزان مهاجرت به اندازه یک سوم فارغ‌التحصیلانی است که سالانه از دانشکده‌های پرستاری فارغ‌التحصیل می‌شوند.

عضو شورای‌عالی نظام پرستاری با تأکید بر اینکه خاستگاه مسئله مهاجرت پرستاران باید آسیب‌شناسی شود، گفت: موضوع انگیزه پرستاران، پرداختی به آنها، کمبود نیرو و شأن اجتماعی پرستاران را می‌توان از ریشه‌های این مشکل عنوان کرد.

ثففی اظهار کرد: همه مجموعه‌های دست‌اندرکار شامل سازمان نظام پرستاری، وزارت بهداشت، مجلس شورای اسلامی و سایر نهادهای مربوطه در جلوگیری از مهاجرت پرستاران سهم دارند، بنابراین باید ایفای نقش کنند.

وی با اشاره به اهمیت خدمات پرستاری در منزل (هوم‌کر)، بیان کرد: بحث دیگر که مورد پیگیری این دوره از سازمان نظام پرستاری است، موضوع ارائه خدمات پرستاری در منزل است. همه ما واقف هستیم که تعدادی از بیماران مزمن، درمان‌های طولانی مدت دارند که امکان بستری آن‌ها در بیمارستان فراهم نیست و باید این خدمات را در منزل دریافت کنند. در این راستا دفاتر ارائه خدمات پرستاری باید کاملاً ساماندهی شوند و از جهت صلاحیت‌ها و رعایت اخلاق حرفه‌ای و نظارت و پایش کیفیت خدمات باید مورد بررسی قرار گیرند.

عضو شورای عالی نظام پرستاری ادامه داد: معاونت پرستاری وزارت بهداشت و سازمان نظام پرستاری در تعامل با یکدیگر باید ساماندهی خدمات پرستاری در منزل را در دستورکار قرار دهند. خدمات در منزل به بیماران با رعایت اصول حرفه‌ای و نکات اخلاقی باید ارائه شود و از ورود افراد فاقد صلاحیت به این حیطه جلوگیری به عمل آید.

ثقفی با بیان اینکه بهبود رفاه و معیشت پرستاران نیز از دیگر مباحث مورد پیگیری دوره ششم سازمان نظام پرستاری است، تصریح کرد: با اقدامات چندجانبه‌ای که در حوزه خدمات رفاهی و فرهنگی انجام می‌شود، وضعیت پرستاران باید بهبود یابد، زیرا جامعه پرستاری از نظر رفاه در شرایط مطلوبی قرار ندارد، بخشی از این موضوع به دلیل مسائل اقتصادی و ناشی از تحریم‌ها است، اما تقویت و توسعه ارائه خدمات مجتمع‌های خدماتی رفاهی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای به پرستاران باید مورد توجه قرار بگیرد. همچنین پرداخت اضافه کار به پرستاران باید مورد بازبینی جدی قرار بگیرد.

به گفته وی، سازمان نظام پرستاری با رویکرد تحولی این مطالبات را پیگیری خواهد کرد./مهر