چگونه قارچ‌های سمی را تشخیص دهیم؟

فرماندار مشگین شهر گفت: به دنبال مصرف قارچ سمی ۱۸ نفر از شهروندان مشگین شهر مسموم و روانه بیمارستان شدند.

شهرام محمدی  اظهار کرد: روز گذشته 11 نفر و امروز نیز 7 نفر به دلیل استفاده از قارچ‌های سمی خودرو که در طبیعت منطقه رشد می‌کنند مسموم و راهی بیمارستان و مراکز درمانی شدند.

وی با اشاره به اینکه مردم در تشخیص این قارچ ها هیچ اطلاعاتی ندارند، خاطرنشان کرد: سالانه موارد مشابهی از مسمومیت با قارچ در منطقه مشاهده می‌شود که انتظار می‌رود شهروندان با اطلاعات کافی از منابع طبیعی در مصرف آنها دقت کافی را داشته باشند.

فرماندار مشگین شهر با تاکید بر رعایت بهداشت و امنیت غذایی از سوی شهروندان بیان کرد: مسمومیت 18 نفر بر اثر مصرف قارچ های سمی در شهرستان مشگین‌شهر محرز شده و احتمال افزایش این بیماران وجود دارد.

محمدی تصریح کرد: از مردم شهرستان مشگین‌شهر و اهالی بومی انتظار داریم در انتخاب موادغذایی به ویژه سبزیجات و گیاهان دارویی که در منطقه به وفور یافت می‌شود، دقت کرده و در مصرف آنها با کارشناسان مربوطه مشورت کنند.

اطلاع‌رسانی و افزایش آگاهی مردم در خصوص قارچ‌های سمی اهمیت بسزای دارد

درباره خطر مسمومیت به‌دنبال برداشت قارچ‌های سمی بایستی گفت که بهار و پاییز سرآغاز روییدن و رویش گیاه در عرصه‌های مختلف به‌ویژه در عرصه‌های مرتعی است که انواع مختلف گونه از جمله انواع و اقسام قارچ‌ها نیز کنار درختان خشکیده و در مناطق کوهستانی یا مرطوب مرتعی کشور رویش دارند و مورد استقبال مردم و به‌ویژه مردمان بومی و محلی قرار می‌گیرند و چه‌بسا در بازار عرضه می‌شوند و به فروش می‌رسند.

با عنایت به اینکه بعضی از گونه‌های قارچ از نوع سمی و حاوی سم مهلک هستند، آگاهی از این مطلب نقش مؤثری در عدم استفاده از آن و جلوگیری از حادثه و حوادث ناگواری خواهد شد که تجربه و سابقه آن وجود دارد؛ در سال‌های اخیر توجه به گیاهان دارویی و نقش و اثر آن در جهان و ایران زیاد شده است و مردم زیادی به آن اقبال نشان دادند و این مسئله باعث توجه بیش از پیش به استفاده از قارچ‌ها نیز شده است، بنابراین مراقبت از مردم و اطلاع‌رسانی و افزایش آگاهی آن‌ها در پرهیز از برداشت و خودداری از مصرف نیز اهمیت مضاعفی پیدا می‌کند.

 قارچ‌های سمی از نظر خصوصیات ظاهری مانند شکل، رنگ، بو، قوام و مزه شباهت بسیاری به قارچ‌های خوراکی دارند و این موضوع بسیار خطرناک است. تمیز دادن و تشخیص انواع خوراکی قارچ از انواع سمی مشکل است و تنها توسط متخصصان و کارشناسان مجرب قارچ‌شناسی و گیاه‌شناسی امکان‌پذیر است و بی‌توجهی به این مسئله موجب اتفاقات ناگوار برای خانواده‌ها و ضایعه در جامعه خواهد شد.

 یکی از نکات مهم در ارتباط با سموم این است که برای اغلب آن‌ها، پادزهر و به‌نوعی بستگی به میزان مصرف و شدت مسمومیت امکان درمان وجود دارد اما برای سم قارچ، پادزهر خاصی وجود ندارد و معالجه میسر نیست! بنابراین تنها راه ممکن جلوگیری و دقت و عدم مصرف قارچ سمی و ممانعت از ورود سم به بدن است. مصرف قارچ‌ توسط حیوانات و پرندگان بیانگر غیرسمی بودن آن قارچ برای انسان نیست و حتی برخی از سموم مقاوم به گرما هستند و با آماده‌سازی آن به‌صورت کباب، آب‌پز، بخارپز‌ و سرخ کردن، مواد سمی از بین نمی‌روند و سم‌زدایی نمی‌شوند.

با مصرف قارچ‌‌های سمی علائم مسمومیت 4 تا 5 ساعت و گاهی تا 24 ساعت به‌صورت تهوع، استفراغ، اسهال، شکم‎درد، بی‌‌حالی، عطش، سرگیجه و همچنین عوارض روحی مانند توهم، خواب‌آلودگی، تشنج یا بی‌قراری ظاهر می‌‌شود و با توجه به موارد فوق توصیه مؤکد به عموم مردم برای حفظ سلامتی و آرامش خود و خانواده خود، عدم استفاده و خودداری جدی از مصرف قارچ‌های خودرو است.

توجه به توصیه‌های عمومی ذکرشده می‌تواند از بروز مسمومیت و مرگ ناشی از قارچ‌های سمی جلوگیری کند:

از مصرف قارچ‌های خودرو مخصوصا قارچ‌هایی که در کنار تنه درختان(علی‌الخصوص درختان خشک شده) می‌رویند و یا قارچ‌های فله‌ای جمع‌آوری شده توسط افراد بومی‌ خودداری کنید. برای حفظ سلامت خود و خانواده‌تان تنها قارچ‌هایی را که توسط مراکز مجاز و در بسته بندی‌های دارای مجوزند، خریداری و مصرف کنید.

شناسایی انواع خوراکی قارچ از انواع سمی تنها بر اساس خصوصیات ظاهری مانند شکل، رنگ، بو، قوام و مزه مشکل بوده و تنها توسط متخصصان و کارشناسان مجرب قارچ‌شناسی و گیاه‌شناسی امکان‌پذیر است. بنابراین به توصیه‌های برخی از افراد در تشخیص انواع سمی ازانواع خوراکی قارچ توجه نکنید.

 مصرف قارچ‌ها توسط پرندگان و سایر جانوران اهلی و وحشی‌، نشان دهنده غیرسمی بودن قارچ برای انسان نیست‌

برخی از روش‌ها و معیارهای سنتی مانند تغییر رنگ قاشق نقره در اثر تماس با قارچ، یا وجود حشرات دراطراف قارچ و محل رویش قارچ، معیار علمی و صحیحی برای تشخیص عدم سمیت قارچ در همه موارد نیست.

برخی از سموم موجود در قارچ‌های سمی، مقاوم به گرما بوده و فرآیندهای آماده سازی غذا مانند کباب کردن، آب پز کردن، سرخ کردن، بخارپز کردن قادر به تخریب کامل مواد سمی موجود در آن نیست‌.

در صورت بروز علایم و نشانه‌های گوارشی (تهوع، استفراغ و اسهال) به صورت تاخیری (12-5 ساعت پس از مصرف خوراکی قارچ‌های خودرو)، هر چه سریعتر بیمار را به مرکز درمانی تخصصی مسمومیت‌ها منتقل کنید. در مواردی که علائم گوارشی بصورت تاخیری (با فاصله بیش از 6 ساعت از مصرف قارچ خودرو) رخ دهد این دسته از قارچ‌ها سمیت به مراتب بیشتری دارند و در سالهای گذشته منجر به نارسایی حاد کبدی و مرگ تعدادی از هموطنانمان شده است.

انتقال سریع بیمار مسموم به یک مرکز درمانی تخصصی مسمومیت‌ها امکان درمان موفقیت آمیز را افزایش می‌دهد و هرگونه تاخیر در این امر سبب افزایش احتمال شکست درمان و حتی مرگ بیمار می‌شود. بنابراین با مشاهده علایم و نشانه‌های بالینی اولیه به ویژه از نوع تاخیری در فردی با سابقه مصرف خوراکی قارچ خودرو، از هرگونه خوددرمانی و درمان علامتی پرهیز و بیمار را در اسرع وقت به بیمارستان منتقل کنید./کیهان