تغییرات مهم در آزمون استخدامی آموزش و پرورش/ چه کسانی می‌توانند در آزمون شرکت کنند؟

صادق ستاری‌فرد معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش روز شنبه ۶ اسفند خبر از برگزاری آزمون استخدامی جذب ۲۸ هزار آموزگار در هشتم اردیبهشت ۱۴۰۲ خبر داد.

قرار است ثبت‌نام از آخر این هفته یعنی نهم یا دهم اسفند امسال شروع شود که ظرفیت پذیرش شامل ۲۴ هزار و ۶۹۴ آموزگار ابتدایی، ۲۳۳۲ آموزگار استثنایی و ۹۹۲ آموزگار ویژه مناطق عشایری و مرزی است و در مجموع ۲۸ هزار و ۱۸ نفر آموزگار ابتدایی، استثنایی و ویژه مناطق مرزی و عشایری جذب می‌شوند.

امسال فرایند آزمون استخدام آموزش و پرورش تغییر کرده است و آموزش و پرورش از همه علاقه‌مندان به معلم شدن که البته مشمول شروط ثبت‌نام هستند دعوت کرده است که در این آزمون شرکت کنند.

* شرط سنی برای شرکت در آزمون

 حداقل سن ۲۰ سال تمام و حداکثر سن ۴۰ سال تمام است البته در گذشته برای مدرک لیسانس ۳۶ سال و کارشناسی ارشد ۴۰ سال پیش‌بینی شده بود اما برای آزمون سال آینده سقف سن ۴۰ سال تمام فارغ از اینکه فرد کارشناسی یا کارشناسی ارشد دارد، مطرح است که این اتفاق فرصتی برای جذب متولدان دهه شصت است.

به موجب تبصره ۲ ماده واحده « نحوه جذب منابع انسانی در مشاغل آموزشی و تربیتی وزارت آموزش و پرورش» مصوب جلسه ۸۳۳ مورخ ۲۷ آبان ۱۳۹۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی، مدت همکاری تمام وقت افرادی که به استناد یکی از قوانین و مقررات موضوعه با واحدهای دولتی آموزشی و تربیتی آموزش و پرورش همکاری کرده‌اند از حداکثر سن برای شرکت در آزمون های استخدامی وزارت آموزش و پرورش کسر می شود.

به موجب بند(الف)ماده 15 قانون حمایت ازخانواده وجوانی جمعیت، داوطلبان مشمول قانون مزبور به ازای تاهل و نیز داشتن هر فرزند، یکسال تا حداکثر پنج سال(5) به سقف محدوده سنی اضافه خواهد شد. امتیازات فوق‌‌الذکر، مشروط به آن است که نرخ باروری شهرستان محل زادگاه داوطلب یا فرزند وی، بالای 5‌‌.2 نباشد. مبنای تعیین نرخ باروری، آخرین اعلام رسمی وزارت کشور در زمان برگزاری امتحان مشترک فراگیر است.

* آزمون استخدامی آموزش و پرورش از چه مواد درسی است؟

در آزمون‌های سنوات گذشته، مواد و مفاد آزمون به دو سطح عمومی و اختصاصی تقسیم می‌شدند. برای آزمون جدید سه حیطه عمومی، اختصاصی و تخصصی پیش‌بینی شده است.  البته این مواد هنوز نهایی نشده است اما آخرین بررسی‌های آموزش و پرورش است پس اگر قصد مطالعه مواد آزمون را دارید کمی صبر کنید تا دفترچه آزمون منتشر شود.

ابن اطلاعات صرفا برای آگاهی از مواد پیش‌بینی شده توسط آموزش و پرورش تا کنون، است.

مواد حیطه عمومی

1- تاریخ و فرهنگ تمدن: خدمات متقابل ایران و اسلام / نویسنده: شهید مطهری انتشارات صدرا - صعود چهل ساله / نویسنده : سید محمد حسین راجی، سیدمحمدرضا خاتمی انتشارات زائر رضوی.

2- تعلیم و تربیت اسلامی: مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی-عمومی جمهوری اسلامی: بخش اول« شامل: تبیین چیستی تربیت- تبیین چرایی تربیت- تبیین چگونگی تربیت» و بخش دوم«شامل: تبیین چیستی تربیت رسمی و عمومی- تبیین چرایی تربیت رسمی و عمومی- تبیین چگونگی تربیت رسمی و عمومی»

  3- معارف و اندیشه اسلامی : طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن / نویسنده: سید علی خامنه‌ای، انتشارات: صهبا - انسان 250 ساله / نویسنده: سیدعلی خامنه ای. انتشارات، صهبا.

4- دانش اجتماعی و حقوق اساسی: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران- وصیتنامه الهی سیاسی حضرت امام خمینی (ره) - بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی.

مواد حیطه اختصاصی

اسناد و قوانین بالادسی آموزش و پرورش : سیاست­‌های کلی ایجاد تحول در آموزش و پرورش- سند تحول بنیادین آموزش و پرورش جمهوری اسلامی/ مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی- آیین‌نامه اجرایی مدارس/ مصوب سال 1400 شورای عالی آموزش و پرورش.

روش‌­ها و فنون تدریس : بخش دوم و سوم کتاب روش‌ها و فنون تدریس/ نویسنده: حسن شعبانی ناشر انتشارات سمت - کتاب راهنمای معلم کلاس­های چندپایه فصل 1-3-5)

روانشناسی تربیتی: برای داوطلبان آموزگار ابتدایی: بخش‌های دوم، سوم، چهارم و پنجم کتاب روانشناسی پرورشی نوین(روانشناسی یادگیری و آموزش دکتر علی اکبر سیف نشر دوران) - و برای داوطلبان آموزگار استثنایی (روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی): کتاب دانش‌آموزان استثنایی؛ مقدمه‌ای بر آموزش ویژه؛ مولفان دانیل هالاهان و جیمز کافمن؛ ترجمه علیزاده، صابری، هاشمی و محی الدین، نشر ویرایش یا ارسباران؛ کتاب مقدمه‌­ای بر اصول توانبخشی معلولان؛ تالیف عباس داورمنش و فرید براتی سده، نشر رشد.

سنجش و اندازه گیری پیشرفت تحصیلی: فصول 5 تا 16 کتاب اندازه گیری، سنجش و ارزشیابی آموزشی علی اکبر سیف انتشارات دوران - راهنمای معلم در ارزشیابی توصیفی کد 5/53 سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی.

مواد حیطه تخصصی

1. مفاهیم پایه متون و روش‌های یاددهی قرآن و هدیه­‌های آسمانی دوره ابتدایی: نهج‌­القرآن راهنمای معلم قرآن اول تا ششم ابتدایی- راهنمای معلم هدیه‌های آسمانی پایه سوم و ششم.

2. مفاهیم پایه متون و روش‌های یاددهی ریاضی دوره ابتدایی: راهنمای معلم ریاضی اول و ششم.

3. مفاهیم پایه متون و روش‌های یاددهی علوم تجربی دوره ابتدایی :کتاب راهنمای معلم علوم تجربی دوم و چهارم و ششم.

4. مفاهیم پایه متون و روش‌های یاددهی فارسی دوره ابتدایی: راهنمای معلم فارسی اول و چهارم و ششم.

5. مفاهیم پایه متون و روش‌های یاددهی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی: کتاب راهنمای معلم اجتماعی پنجم و ششم ابتدایی.

تمام سؤالات مواد آزمون حیطه عمومی، اختصاصی و تخصصی به صورت چهارگزینه‌ای با ضریب یک (1) می‌باشند. ضمناً به ازای هر پاسخ اشتباه به سوالات، یک سوم نمره منفی در نظر گرفته خواهد شد.

تعداد سوالات امتحان حیطه عمومی80 سوال خواهد بود که به صورت چهار گزینه‌‌ای و با احتساب یک سوم نمره منفی طراحی خواهد شد.

سؤالات حیطه های اختصاصی و تخصصی در امتحان مشترک فراگیر (آزمون کتبی) و به صورت چهار گزینه‌‌ای با احتساب یک سوم نمره منفی به ترتیب 40 و 80 سوال خواهد بود.

تمامی محتوای مواد حیطه تخصصی پایگاه تخصصی کتب درسی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی به آدرس http://chap.sch.ir قسمت راهنمای تدریس دوره ابتدایی موجود است.

* چه کسانی می‌توانند در آزمون استخدامی 8 اردیبهشت آموزش و پرورش شرکت کنند؟

امسال افراد علاقه‌مند دارای مدرک کارشناسی در گروه‌های علوم اسلامی، علوم انسانی و علوم پایه با حداقل 20 سال و حداکثر 40 سال سن می‌توانند برای آزمون استخدامی آموزش و پرورش ثبت‌نام کنند.  

بر اساس تحلیل داده‌­های حاصل از پذیرفته شدگان آزمون سال 1399، حدود 68 درصد و آزمون 1400 حدود 70 درصد از آموزگاران پذیرفته شده نهایی از دانش‌­آموختگان دانشگاه‌های غیردولتی، آزاد و پیام نور بودند. تعداد صندلی های رشته‌های علوم تربیتی و گرایش‌های وابسته در دانشگاه‌های دولتی حدود 3000 صندلی است اما نیاز آموزش و پرورش بیش از 20 هزار نفر است.

بر اساس آنچه که در جداول رشته های تحصیلی برای شرکت در آزمون استخدامی شغل آموزگاری آمده است، صراحتا به انطباق رشته تحصیلی هر دوره کارشناسی یا کارشناسی ارشد پرداخته است، در حالی که اصالت باید بر دوره کارشناسی باشد زیرا دانش پایه تخصصی و عمومی در دوره کارشناسی شکل می‌گیرد.

از طرفی همچنان که در سالیان اخیر شاهد بودیم داوطلبان دارای هر مدرک کارشناسی (رشته مرتبط یا غیرمرتبط از جمله کارشناسی علوم دامی)، صرفاً با گذراندن دوره کوتاه مدت کارشناسی ارشد در چند رشته فوق الذکر، جواز حضور در کسوت معلم آموزگار را پیدا می‌کنند.

مواد آزمونی معرفی شده برای آزمون استخدامی اساساً باید سطحی از دانش و مهارت را بسنجد که منطبق نیاز معلمی برای تدریس و تربیت در دوره مربوطه باشد. لذا عدم سنجش دانش داوطلبان در دروس علوم، فارسی، ریاضی و قرآن محل تأمل جدی است، که باید مرتفع شود.

معلم آموزگار ابتدایی ­باید یک مربی/معلم چندمهارتی و برخوردار از سطح بالایی از هوش و دانش تخصصی موضوعی (علوم، فارسی، ریاضی و قرآن) باشد، لیکن در حال حاضر این امکان نه از طریق آزمون کتبی ونه ارزیابی و مصاحبه انجام نمی‌شود.

نتایج آزمون تیمز و پرلز نشان می دهند که دانش آموزان ایرانی از سطح پایینی از دانش ریاضی و خواندن و نوشتن برخوردارند که یکی از علت‌­های آنرا را می‌توان در تعیین رشته­‌های مجاز به آموزگاری دانست.

بخش مهمی از تضعیف علوم پایه به عنوان پایه و اساس رشد علمی کشور و ایجاد اخلال در هدایت تحصیلی مناسب دانش‌­آموزان، به دلیل ضعف در بازار اشتغال دانش‌­آموختگان و عدم بسترسازی و برنامه‌­ریزی مناسب در این باره است. لذا، سهم آموزش و پرورش از رشد و توسعه علوم پایه در کشور و زمینه‌­سازی مناسب برای هدایت تحصیلی دانش‌­آموزان ­باید مورد توجه باشد.

آموزش و پرورش معتقد است ایجاد شرایط رقابتی جهت جذب و تأمین بهترین و باکیفیت­‌ترین معلمان برای دوره ابتدایی ضرورتی انکار ناپذیر است که با بسط رشته‌­‍‌های مرتبط با برنامه درسی و متناسب با جدول دروس هفتگی امکان پذیر است.

یکی از عوامل عدم تحقق نظام دوری در دوره ابتدایی، که در سند تحول بنیادین صراحتاً عنوان شده است، ناتوانی برخی از معلمان در تدریس و آموزش دورس چند پایه تحصیلی و دشوار بودن برخی دورس از جمله علوم و ریاضی است، موضوعی که به کرات توسط کارشناسان و مدیران مدارس مبنی بر ناتوانی برخی نومعلمان در آموزش برخی دروس از جمله ریاضی پایه های پنجم و ششم و استفاده معلم از برخی کتابهای کمک درسی و راهنما و نارضایتی والدین عنوان شده است.

آموزش و پرورش معتقد است در صورت جذب معلم متعهد و دارای بهره­ هوشی و دانش موضوعی بالا، امکان برگزاری دوره‌­های توانمندسازی و ارتقای مهارت‌های حرفه­ای معلم از جمله علوم تربیتی بومی شده، فنون تدریس و سنجش و ارزشیابی در دوره یکساله مهارت آموزی دانشگاه فرهنگیان و در طول سنوات خدمت وجود دارد.

ضعف برخی معلمان در دورس علوم پایه باعث تغییر نگرش دانش آموزان نسبت به علوم پایه و ریاضی و ضعف ایشان در این موارد و در نتیجه عدم اشتیاق به انتخاب رشته ریاضی فیزیک و علوم پایه در سطوح دانشگاهی می‌شود.

* امکان ثبت نام داوطلب دکتری

دارندگان مدرک کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی که عنوان رشته تحصیلی آنها با رشته‌های تحصیلی درخواستی آموزش و پرورش مغایرت دارد، در صورت دارا بودن سایر شرایط، با مدرک تحصیلی پایین‌تر، مشروط به اینکه با عناوین رشته‌های مذکور انطباق داشته باشند، می‌­توانند در آزمون شرکت کنند. البته در صورت استخدام فرد، مدرک تحصیلی بالاتر در حکم کارگزینی آنها اعمال نمی­‌شود.

حافظان درجات 1 تا 5 قرآن کریم هم به شرط داشتن حداقل مدرک کارشناسی مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می‌توانند در آزمون استخدامی آموزش و پرورش شرکت کنند.

* نمرات چگونه محاسبه می‌شود؟

پس از برگزاری امتحان مشترک فراگیر (کتبی)، نمرات داوطلبان به تفکیک حیطه‌های عمومی، اختصاصی و تخصصی محاسبه خواهد شد براین اساس کسب حداقل پنجاه (50 ) درصد میانگین نمره مکتسبه سه نفر اول با ارزش وزنی چهل (40) درصد برای حیطه عمومی و شصت (60) درصد برای حیطه اختصاصی و تخصصی در هر شغل- شهرستان محاسبه و مبنای سایر مراحل معرفی داوطلبان قرار می‌گیرد.

نتایج اولیه نیز سه تا پنج (3تا5) برابر ظرفیت ازبین داوطلبان واجد شرایط، جهت ارزیابی تکمیلی از بین داوطلبان دارای حدنصاب اعلام می‌شود البته داوطلبان باید در مرحله ارزیابی تکمیلی صلاحیت معلمی توسط مراکز ارزیابی و سایر عوامل مربوط در مجموع حداقل 470 امتیاز از حداکثر امتیاز ممکن (1000 امتیاز) را کسب کنند.

در ارزیابی تکمیلی، کسب حداقل (95) امتیاز از شایستگی های عمومی، حداقل (70) امتیاز از شایستگی اختصاصی و (40) امتیاز از شایستگی تخصصی مقرر درجدول شماره (1) الزامی است.

* اعلام نتیجه نهایی آزمون

پذیرش نهایی از بین داوطلبان معرفی شده به آموزش و پرورش(حداکثر سه برابر) در سقف ظرفیت پذیرش و براساس نتیجه امتحان مشترک فراگیر (کتبی) با وزن چهل (40) درصد و ارزیابی تکمیلی با وزن شصت (60) درصد لحاظ می‌شود و بر اساس اولویت‌های انتخابی (حداکثر 3 کد شغل محل) در مقایسه با سایر داوطلبان و با رعایت سهمیه قانونی داوطلب، به تعداد یک برابر ظرفیت صورت خواهد گرفت.

* نقل و انتقال ممنوع

با توجه به مصوب جلسه 965 مورخ 17 تیرماه 1398 شورای عالی آموزش و پرورش و همچنین تبصره 4 ماده واحده «نحوه جذب منابع انسانی در مشاغل آموزشی و تربیتی وزارت آموزش و پرورش» مصوب جلسه ۸۳۳ مورخ 27 آبان 1399 شورای عالی انقلاب فرهنگی، هرگونه گزینش و استخدام در مشاغل آموزشی و تربیتی در آموزش و پرورش، بر اساس نیاز «برای بوم خدمت» خواهد بود که به صورت  استانی صورت می‌گیرد. بنابراین بعد از طی فرایند استخدامی، خارج شدن نیرو (فرد قبول شده) از بوم خدمت استانی به منزله قطع رابطه استخدامی بوده و ابقای ردیف برای بوم استان خواهد بود.

* تحصیل در دانشگاه فرهنگیان یکسال

مدت دوره یکساله مهارت­ آموزی جزو سنوات خدمتی محسوب نخواهد شد و صرفاً به عنوان شرط استخدام پیمانی در آموزش­­ و پرورش است. گواهی پایان دوره مهارت‌­آموزی، دارای ارزش برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر در دانشگاه­‌ها و مؤسسات آموزش عالی نیست.

محل مهارت‌­آموزی دوره یکساله، براساس شغل محل پس از اعلام نتایج قطعی توسط دانشگاه فرهنگیان تعیین خواهد شد.

پذیرفته شدگان نهایی ضمن شرکت و موفقیت در دوره مهارت آموزی دانشگاه فرهنگیان باید در قالب برنامه سنجش صلاحیت حرفه­‌ای معلمان و در مسیر رشد معلمی در دوره‌های ضمن خدمت پیش‌بینی شده مطابق ضوابط اعلامی وزارت آموزش و پرورش موفق به دریافت گواهینامه صلاحیت معلمی شوند.

همچنین گذراندن حداقل 120 ساعت ضمن خدمت مرتبط با امور تربیتی و مهارت‌های معلمی برای پذیرفته شدگان رشته‌های غیر امور تربیتی در دوسال نخست استخدام الزامی است.

به منظور نگهداشت و افزایش ماندگاری نیروهای استخدام شده در دوره ابتدایی، هرگونه تغییر سمت نیروهای بکارگرفته شده در این آزمون به سایر مشاغل گروه معلم و کیفیت بخشی و یا انتقال آنها به سایر دستگاه‌های اجرایی ممنوع است، مگر در موارد خاص که پس از بررسی واحد طرح و برنامه استان و با تأیید مرکز برنامه‌ریزی منابع انسانی و امور اداری و معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش انجام می­‌شود.

در اجرای تبصره 4 مصوبه 833 شورای انقلاب فرهنگی، خارج شدن نیرو از بوم (استان، شهرستان، منطقه و ناحیه) به منزله قطع رابطه استخدامی و ابقای ردیف برای بوم خواهد بود.

فارس