روش‌های درمان سرفه خشک و خلط‌دار در طب سنتی

دکتر نفیسه حسینی‌یکتا در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ در پاسخ به این سؤال که "در حال حاضر در نظام سلامت از ظرفیت‌های طب سنتی در درمان آنفلوانزا استفاده می‌شود؟" بیان کرد:‌ در حال حاضر بیشتر در حد توصیه‌های بهداشتی، خود مراقبتی و پیشگیرانه از توصیه‌های طب ایرانی استفاده می‌شود؛ البته در مراجعات سرپایی به پزشکان متخصص طب ایرانی در درمانگاه ‌ها و سلامتکده‌های طب سنتی هم مردم از ظرفیت‌های درمانی موجود در این مکتب طبی بهره می‌برند.

مدیرکل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت افزود:‌ با توجه به این‌که در سلامتکده‌ها پزشکان متخصص طب ایرانی و یا پزشکان عمومی دوره دیده بیماران را ویزیت می‌کنند، همه بیماران در صورتی که به این مراکز مراجعه کنند می‌توانند از خدمات کمک درمانی طب ایرانی در کنار درمان‌های رایج استفاده کنند و البته پزشکان طب ایرانی با توجه به اینکه دوره پزشکی عمومی را نیز گذرانده‌اند؛ در صورت صلاحدید از داروهای غیر گیاهی هم استفاده می‌کنند و بیمارانی که تب‌های طول کشیده داشته باشند یا دچار بی‌حالی یا کم آبی شدید بوده و خیلی بدحال باشند را در صورت نیاز به متخصصین عفونی یا به بیمارستان‌ها ارجاع می‌دهند.

وجود 49 سلامتکده دولتی در کشور

حسینی‌یکتا تصریح کرد:‌ در حال حاضر 49 سلامتکده دولتی در کشور داریم که با توجه به اقبال مردم به طب سنتی لازم است بیشتر شود.

درمان علائم آنفلوانزا با روش‌های طب سنتی

وی درباره درمان آنفلوانزا با روش‌های طب سنتی اظهار کرد:‌ در بیماران مبتلا به آنفلوانزا در مواردی که فقط نیاز به درمان علامتی است برای هر علامت، برحسب شرایط بیمار، مواردی پیشنهاد می‌شود که با توجه به دسترسی می‌توانند یکی از این موارد را انتخاب کرده و استفاده کنند.

روش‌های درمان سرفه خشک و خلط‌دار در طب سنتی

حسینی یکتا افزود: برای کاهش سرفه‌های خشک بیشتر گیاهان دارویی لعابدار مانند به دانه، ختمی و پنیرک پیشنهاد می‌شود. یکی از دسترس ترین دانه‌های لعابدار به دانه است که در صورت وجود سرفه خشک بهتر است یک قاشق مرباخوری به دانه در یک لیوان آب جوش، خیسانده شود و هر نیم ساعت دو قاشق غذاخوری از لعاب آن قورت داده شود. دمنوش برخی گل‌ها مانند گل بنفشه یا گل پنیرک یا ختمی هم برای سرفه خشک مناسب است. برای تهیه این دمنوش‌ها یک قاشق غذاخوری از یکی از آنها را در نصف لیوان آب جوش به‌مدت 10 دقیقه، دم کرده و هر هشت ساعت بنوشند.

وی ادامه داد‌: در صورتی که بیمار دچار سرفه خلط دار با تب یا بدون تب است؛ می‌تواند نشانه عفونت باکتریال باشد و نیازمند بررسی عوامل عفونی توسط پزشک است. با این حال برخی گیاهان دارویی را می‌توان به عنوان داروی کمکی برای کم کردن و تخلیه بهتر ترشحات تنفسی استفاده کرد. با توجه به اثرات این گیاهان دارویی در چند روز اول مصرف دارو، احتمال افزایش مختصر ترشحات هم وجود دارد. به عنوان مثال مصرف جوشانده عناب و دارچین هر 8 ساعت مناسب است. برای تهیه این جوشانده در هر نوبت 5 عدد عناب متوسط را نیمکوب کرده و با دو تا سه سانتی‌متر چوب دارچین و 1.5 لیوان آب بجوشانند تا به حجم یک لیوان برسد.

مدیرکل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت خاطرنشان کرد:‌ اگر کسی سابقه فشار خون بالا نداشته باشد می تواند به جای دارچین، از یک قاشق چای‌خوری پودر ریشه شیرین بیان استفاده کند. برای تهیه جوشانده عناب و شیرین‌بیان 5 عدد عناب را نیمکوب کرده و با یک قاشق چای‌خوری پودر ریشه شیرین‌بیان و 1.5 لیوان آب بجوشانند تا به حجم یک لیوان برسد. می‌توانند در طول روز جوشانده را داخل فلاسک گرم نگه دارند و هر 8 تا 12 ساعت نصف لیوان از این جوشانده میل کنند.

حسینی یکتا گفت:‌ ساده‌ترین و در دسترس‌ترین جوشانده مناسب برای انواع سرفه جوشانده عناب و آویشن است. برای تهیه این جوشانده، 5 عدد عناب را نیمکوب کرده و با یک قاشق غذاخوری آویشن و 1.5 لیوان آب بجوشانند تا به حجم یک لیوان برسد، هر 8 تا 12 ساعت نصف لیوان از این ترکیب برای سرفه‌های خلط دار مناسب است. در صورتی که سرفه خشک باشد بهتر است نسبت آویشن را کمتر کنند و از یک قاشق چای‌خوری به جای غذاخوری در هر وعده استفاده کنند. بعضی میوه‌ها مانند عناب و انجیر هم برای انواع سرفه مناسب هستند. در مواردی که نوع سرفه خیلی قابل تشخیص نباشد می‌توان از ترکیب گیاهان دارویی استفاده کرد. در چنین شرایطی معمولا گیاهان دارویی و میوه هایی مانند عناب و انجیر به صورت ترکیبی با گل ختمی و آویشن جوشانده می‌شوند. برای تهیه این جوشانده باید مخلوط نیمکوب 3 عدد عناب، یک قاشق مرباخوری پودر گل ختمی، 3 عدد انجیر و نصف قاشق چایخوری پودر آویشن را با یک لیوان آب جوش بجوشانند تا نصف لیوان بماند. و هر 8 ساعت جوشانده را مصرف کنند.

درمان تب آنفلوانزا در طب سنتی

وی درباره درمان تب در مبتلایان آنفلوانزا تصریح کرد:‌ برای درمان علامتی تب به چند نکته باید توجه کرد. اول این که تب بیشتر از سه روز، نیاز به بررسی از نظر عفونت‌های ثانویه دارد اما در روزهای اول شروع علائم، برای درمان علامتی تب می توان از آب سیب (روزانه یک تا دو لیوان)، ماءالشعیر طبی ساده یا با عناب (هر 8 ساعت یک لیوان) استفاده کرد.

مدیرکل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت ادامه داد:‌ برای تهیه ماءالشعیر طبی یک پیمانه جوی پوست‌کنده (غیرپرک) را با 14 برابر آب با حرارت ملایم بجوشانند تا جوها شکفته شود. پس از ته‌نشین شدن، مایع رقیق روی جو (همان ماءالشعیر طبی) را آرام جدا کرده به تنهایی یا همراه با مواد دیگر ذکر شده (یک قاشق مرباخوری روغن بادام یا 5 عدد بادام شیرین یا عناب کوبیده شده به ازای هر پیمانه و ...) به صورت گرم هر 12 ساعت یک لیوان یا هر 6 ساعت یک استکان برحسب تحمل بیمار، قبل از غذا مصرف کنند. از روش‌های ساده برای کاهش تب استفاده از پاشویه با آب ولرم است. این روش به خصوص در تبهایی که مقاوم به دارو هستند بسیار کمک کننده است.

راه درمان بدن‌درد در طب سنتی

حسینی یکتا بیان کرد:‌ برای درمان علامتی بدن درد استفاده از دمنوش چوب دارچین با عسل یا شکر هر 6 تا 8 ساعت یک استکان کمک می‌کند. برای تهیه این دمنوش 8 تا 10 سانتی­متر چوب دارچین را در دو لیوان آب جوش به­مدت یک تا دو ساعت دم کنند یا با یک و نیم لیوان آب به قدری بجوشانند تا یک لیوان باقی بماند.

وی ادامه داد:‌ همچنین بر پایه مطالعات انجام شده پاشویه با آب حدود 40 تا 42 درجه سانتیگراد در کاهش درد بدن موثر گزارش ­شده ­است. قراردادن پاها در آب ولرم مایل به گرم به مدت 15 تا 20 دقیقه، یک بار قبل از خواب شبانه برای کاهش بدن درد توصیه می‌شود. روش دیگر روغن ­مالی با روغن بابونه و بنفشه یا اسانس نعنا هر هشت ساعت است. اما درصورت وجود تب باید با احتیاط از این روش استفاده کرد و مالش محکم نباشد چون مالش محکم ممکن است حرارت بدن را بیشتر کند.

مدیرکل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت افزود:‌ برای کم کردن بدن درد مصرف نصف قاشق چای‌خوری سرخالی پودر زنجبیل همراه با یک قاشق چای­خوری عسل یا یک قاشق چایخوری روغن بادام شیرین خوراکی (یا هر 12 ساعت استفاده از قرص­های زنجبیل موجود در بازار) نیز مفید است. اما با توجه به اینکه مصرف زنجبیل اثرات ضد انعقادی و رقت در خون دارد؛ افرادی که داروهای ضد انعقاد مصرف می‌کنند یا اختلالات انعقادی دارند باید در مصرف زنجبیل احتیاط کنند و با فاصله از داروهای دیگر خود مصرف کنند.