کاهش سایز خانوارها/افزایش جمعیت بانوان سالمند

آئین گرامیداشت هفته ملی سلامت بانوان ایران (سبا) ظهر یکشنبه با حضور انسیه خزعلی معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده و علیرضا زالی رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در تالار ابن سینا دانشکده پزشکی برگزار شد.

در این مراسم، معاون رئیس جمهور ضمن عرض احترام و تقدیر از بانوان تلاشگر و حماسه آفرینی که در این بحران سلامت با تمام توان، جهاد کردند، گفت: سطح سلامت زنان در جامعه هر ساله رو به افزایش است و رشد صعودی امید به زندگی در بین بانوان از ۵۱ سال به ۷۴ سال طی ۴۰ سال اخیر، این ادعا را تأیید می‌کند، اما به طور قطع این موضوع همچنان نیاز به توجه بیشتری دارد.

وی با اشاره به گزارشی که از سوی سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) منتشر شده است، افزود: بر اساس این مطالعه حضور زنان روستایی در هر حوزه، منجر به افزایش ۲۰ درصدی بازدهی می‌شود. در کشور ما نیز حمایت از سلامت زنان روستایی و عشایری اولویت بوده و پوشش حداکثری بیمه درمانی آنها، که اکنون به ۹۷ درصد رسیده است، در دستور کار قرار دارد.

خزعلی به بازدیدهای خود از مناطق روستایی در روزهای اخیر اشاره کرد و گفت: زنان در این مناطق از شرایط بهداشت و سلامت مناسبی برخوردار نیستند و نیاز به طرح و اجرای راهکارهای کارشناسانه دارد.

معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده تصریح کرد: آمارها حاکی از آن است که در دوران همه گیری کرونا، زنان نسبت به مردان، از لحاظ روانی، آسیب بیشتری دیده اند. استرس، اضطراب، بی اشتهایی و افسردگی در این بحران در میان زنان ۲۷ درصد و در میان مردان ۱۰ درصد بوده و مشکلات روانی در مردان زیر ۵۰ سال در زمان شیوع بیماری، نزدیک به ۴۰ درصد و در زنان بالای ۶۰ درصد گزارش شده است.

به گفته خزعلی، با وجود آمار بالای مرگ و میر در مردان، آسیب روانی این موضوع در زنان بیشتر است که البته بخش اعظمی از این چالش‌ها با مداخلات تشخیصی و درمانی و اصلاح سبک زندگی، قابل پیشگیری هستند.

جمعیت بانوان سالمند در کشور رو به افزایش است

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در این مراسم با تاکید بر لزوم بازنگری و ارتقای برنامه‌های سلامت زنان در ابعاد جسمی، روانی و اجتماعی، افزود: نامگذاری هفته سلامت بانوان، به این معنا نیست فقط در یک هفته این موضوع مهم تلقی می‌شود، بلکه سلامت افراد جامعه به ویژه بانوان که پایه‌های اصلی یک خانواده هستند، همواره نیاز به توجه دارد و این هفته فرصت خوبی برای بازیابی برنامه‌های مورد غفلت واقع شده و بررسی آسیب شناسانه برخی پیشنهادات است.

وی ادامه داد: بر اساس استانداردهای جهانی، اگر آمار جمعیت سالمندی نسبت به سایر گروه‌های سنی در یک کشور به ۷ درصد برسد، به این معنی است که جامعه در حال عبور از فاز اول پیری است. این شاخص در کشور ما ۱۰ درصد است که اگر این رقم به ۱۴ درصد برسد، وضعیت نگران کننده خواهد بود. در فاز سوم پیری نیز این رقم به ۱۹ درصد می‌رسد که مشکلات بسیاری را در پی دارد.

زالی اظهار کرد: از سال ۹۵ تا ۱۴۰۰ به طور متناوب هر سال میزان باروری و موالید سیر نزولی داشته و متأسفانه در طول نیم قرن گذشته پایین‌ترین نرخ موالید در سال ۹۸ با ۱۲ درصد کاهش گزارش شده است.

وی با اشاره به اینکه نزدیک به ۳۶ درصد دختران ۱۶ تا ۳۵ ساله در جامعه، مجرد هستند، گفت: این آمار نگران کننده‌ای است، زیرا بهترین سنین باروری در زنان و دختران ۲۰ تا ۲۵ و ۲۵ تا ۳۰ ساله است. به طور کلی از ۱۳ میلیون جوان مجرد در کشور، ۶ میلیون دختران هستند. همچنین ۳ میلیون از بانوان ایران در سن باروری قرار دارند.

زالی از افزایش سن ازدواج میان جوانان در ایران و فاصله ازدواج تا اقدام برای فرزندآوری به ۳,۵ تا ۵ سال خبر داد و گفت: از همین رو در سال‌های اخیر ۲۰ تا ۳۰ درصد سایز خانوارها کاهش یافته است. همچنین پیش بینی می‌شود به ازای هر یک سرپرست آقا در خانواده‌ها ۱۷ بانو سرپرست خانواده در کشور داشته باشیم و جمعیت بانوان سالمند ایرانی در سال‌های اخیر رو به افزایش خواهد بود.

وی با بیان اینکه پنج نوع سرطان در میان زنان از شیوع بیشتری برخوردار است، گفت: به ترتیب سرطان سینه، کولون، تیروئید، معده و پوست در میان بانوان شیوع بیشتری دارد و البته الگوی زندگی در پیشگیری از این نوع بیماری بسیار تأثیرگذار خواهد بود. همچنین اگر ۵۰ درصد سرطان‌ها در زنان به موقع تشخیص داده شود، طول درمان سریع‌تر و با هزینه کمتر طی می‌شود.

رئیس دانشگاه در خصوص شانس مردان و زنان در ابتلاء به سرطان عنوان کرد: در هر صد هزار نفر جمعیت، ۱۴۳ مورد شانس بروز سرطان در زنان و ۱۵۹ مورد در مردان است که این رقم در جهان ۱۸۹ مورد است. با وجود شانس پایین‌تر ابتلای زنان نسبت به مردان، سبک زندگی صحیح در بانوان به منظور پیشگیری از سرطان‌های کشنده که فقط مختص زنان است، به شدت توصیه می‌شود.

به گفته زالی، بر اساس نتایج مطالعات، زایمان اول و تغذیه نوزاد با شیر مادر، ۴۱ درصد شانس بروز سرطان تخمدان در زنان را کاهش می‌دهد.

وی ادامه داد: متأسفانه سن ابتلاء به سرطان سینه در میان بانوان ایرانی به ۴۵ تا ۵۵ سال رسیده است، در حالی که این سن در دنیا ۵۰ تا ۶۰ سال است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خصوص خطر دیگری که سلامت بانوان را تهدید می‌کند، اظهار کرد: بعد از سن ۴۵ سالگی، سالانه ۱,۵ تا ۲ درصد از تراکم استخوان بانوان کم می‌شود. تراکم استخوان ستون فقرات زنان ایرانی نسبت به آمار جهانی در این گروه، ۶.۵ درصد و تراکم استخوان ران در آنها نسبت به استاندارد جهانی ۵.۴ درصد کمتر است.

زالی در ادامه تاکید کرد: برای طراحی برنامه‌های ارتقای سلامت زنان به بسته‌های جامع پیشگیرانه و مداخله گرانه با محوریت بانوان کشور از پایین‌ترین سن تا بالاترین سن نیاز است.

وی با اشاره به حضور پررنگ بانوان در ستاد دانشگاه، عنوان کرد: از میان ۱۷ هزار و ۵۰۰ کارمند شاغل در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ۱۰ هزار و ۶۰ نفر، زن هستند؛ ۶۲ درصد کادر درمان و ۶۶ درصد کادر بهداشت را بانوان تشکیل می‌دهند.

زالی ادامه داد: ۷۰۰ نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه که ۴۵ درصد کل این جمعیت را تشکیل می‌دهد، زن هستند و بالغ بر ۵۵ درصد دانشجویان را نیز دختران تشکیل داده اند. همچنین بالغ بر ۴۲۰ بانوی دانشگاه در جایگاه مدیریتی خدمت رسانی می‌کنند./مهر