طرح رتبه بندی کدام معلم ها را شامل نمی شود؟

ارشناسان و دست‌اندرکاران طرح رتبه‌بندی معلمان از انحرافی گفته‌اند که از فرآیند زایش آن تاکنون شکل گرفته است. منیره رضایی، عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش که از ابتدای شکل‌گیری طرح رتبه‌بندی معلمان با آن همراه بوده است، می‌گوید: رویکرد طرح نظام رتبه‌بندی، توسعه حرفه‌ای و رفع نیازهای حرفه‌ای معلم است و در کنار آن موضوع پاداش تلاش اضافی معلم برای بهسازی حرفه‌ای وی مطرح می‌شود. یعنی هدف ما فقط مادی نبود؛ بلکه قرار بود یک معلم مثلاً در تألیف کتاب شرکت کند، مدرس و یا مربی ضمن خدمت شود و....

وی با اشاره به اینکه رتبه‌بندی ذیل بحث ارزشیابی عملکرد معلم قرار می‌گیرد، می‌افزاید: برای این منظور باید به صورت سالانه و ادواری ارزشیابی صورت گیرد تا بر اساس نتایج آن در وهله نخست، کاستی‌های حرفه‌ای معلم مشخص شود تا از طریق آموزش‌های ضمن خدمت جبران شود و کار به ترمیم برنامه تربیت معلم بکشد و در وهله بعد رتبه عملکردش مبنای پاداش و نظام پرداخت و تأمین جبران خدماتش می‌شود. این طور دوغ و دوشاب از هم جدا می‌شوند.

رضایی با اشاره به اینکه نباید طرح رتبه‌بندی معلمان را به مثابه صندوق کمک مالی به معلمان تلقی کرد، از انحراف طرح رتبه‌بندی معلمان خبر می‌دهد و می‌گوید: این طرح را از ریل و کانال اصلی‌اش خارج کردند. در یک برهه‌ای مجلس می‌گفت زودتر لایحه نظام رتبه‌بندی را تدوین و ارسال کنید و از سوی دیگر سازمان برنامه و بودجه هم می‌خواست با اختصاص ۳ هزارمیلیارد تومان به آموزش و پرورش چند درصد به حقوق همه معلمان اضافه کند اما برای این کار یک شرط داشت و آن پیاده کردن رتبه‌بندی معلمان بود. یعنی می‌گفت رتبه‌بندی را پیاده کنید تا حقوق معلمان اضافه شود.

در حالی که این درخواست سازمان برنامه و بودجه یک تناقض بود چون آنها می‌خواستند حقوق همه معلمان را اضافه کنند؛ در حالی که رتبه‌بندی، اضافه کردن حقوق همه معلمان نیست. اما سرانجام مسئولان وزارت آموزش و پرورش درخواست این سازمان را پذیرفتند و طرح رتبه‌بندی را در مقیاس ارزشیابی سالانه معلمان آوردند تا شامل همه معلمان شود؛ این گونه طرح یاد شده را مثله کردند و نگذاشتند دیگر سر بلند کند در حالی که رتبه‌بندی همزمان شامل حال همه معلمان نمی‌شود.

فرهنگ لایحه فعلی رتبه بندی تحریف شده

رضایی در همین زمینه می‌افزاید: همان موقع به مدیر مربوط آموزش و پرورش گفتم نمی‌بایستی این ۳ هزار میلیارد تومان را با عنوان رتبه‌بندی دریافت می‌کردید بلکه آن را با عنوان دیگری می‌گرفتید اما این کار را انجام دادید و طرح را خراب کردید.

وی در پاسخ به این پرسش که لایحه رتبه‌بندی معلمان که هم اکنون بررسی مرحله نهایی آن در کمیسیون آموزش در حال انجام است آیا در راستای هدف اولیه طرح است یا رویکرد دیگری را دنبال می‌کند، می‌گوید: لایحه فعلی تا حدی هدف اولیه را تأمین می‌کند اما در این مدت فرهنگ آن تحریف شد. یعنی فرهنگی که در جامعه غالب شد موضوع کمک مالی یا همان جبران کاستی حقوق معلمان است.

نگرانی معلمان در خصوص تبعیض ها قابل قبول است

عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش با اشاره به اعتراضات اخیر بعضی از معلمان کشور می‌گوید: نگرانی معلمان در خصوص تبعیض‌های احتمالی را تأیید می‌کنم چون وقتی ابزارهای سنجش و مرجع سنجش درست نباشد و ابزارهای سنجش را به یک مرجع یا ابزار خاص کاهش دهید و بعد هم یک سازمان تخصصی حرفه‌ای بر تهیه و اجرای آن نظارت نداشته باشد، طبیعی است چنین نگرانی‌هایی هم به‌وجود بیاید.

بنابراین برای رفع چنین نگرانی‌هایی ابزارهایی که برای ارزشیابی معلمان استفاده می‌کنیم باید متنوع باشند. مثلاً براساس یک مطالعه بین‌المللی ۹ ابزار برای این منظور در نظر گرفته شده است. یعنی از نظر دانش‌آموز، خود معلم، از نظر معلمان دیگر، پوشه کار معلم، از نظر اولیا، مشاهده معلم، مصاحبه با معلم و... طی چهار سال نتیجه مشخص می‌شود که یک معلم در چه رتبه‌ای قرار بگیرد.

رضایی در خصوص راهکار دیگرش برای رفع شبهه تبعیض در اجرای نظام رتبه‌بندی معلمان هم می‌گوید: سازمان نظام معلمی به عنوان سازمان بی‌طرف اما تخصصی باید در زمینه رتبه‌بندی معلمان ایفای نقش کند. البته ما الان چنین سازمانی نداریم. اما اگر می‌داشتیم می‌توانست در رفع شبهه تبعیض در اجرای رتبه‌بندی معلمان بسیار مفید واقع شود./باشگاه خبرنگاران