قبل و بعد از «واکسیناسیون» چی بخوریم چی نخوریم؟

این روزها باز واکسیناسیون افراد مختلف جامعه گرم بوده و ایمن سازی جامعه در برابر ویروس مهلک کرونا در حال انجام است.

 در این میان، نقش سیستم ایمنی افراد مختلف در ایجاد عوارض احتمالی واکسیناسیون موثر بوده و میزان آن متفاوت است.

برای اینکه افراد هنگام واکسیناسیون و پس از انجام آن شرایط مطلوبتری داشته باشند رعایت نکات تغذیه ای و مصرف ویژه برخی مواد غذایی در طی کردن این مسیر بسیار موثر و تعیین کننده است.

در گزارش پیشرو به این موضوع پرداخته‌ایم.

**هنگام واکسیناسیون و برای مقابله با  برخی عوارض احتمالی ناشی از واکسیناسیون چه مواد غذایی را مصرف کنیم؟

غالبا عوارض ناشی از واکسن به طور معمول از ۱۲ ساعت تا کمتر از ۷ روز بعد از تزریق واکسن به طور متغیر و خفیف در بعضی افراد ممکن است، رخ دهد. در موارد بسیار نادر برخی عوارض ممکن است یک ماه بعد از واکسیناسیون بروز یابد.

یکی از این عوارض تب است. در صورت ایجاد تب، مایعات و غذا‌های آبدار به میزان فراوان بنوشید و بخورید.

رژیم غذایی حاوی میوه اعم از موز، آلو، زرد آلو، طالبی، کیوی، پرتقال، سبزی هویج، اسفناج، جعفری، حبوبات، نان و غلات سبوس دار، کدو حلوایی، گوجه فرنگی و سیب زمینی، برای تامین پتاسیم ناشی از تعریق زیاد در تب توصیه می‌شود.

همچنین مصرف منابع غذایی ویتامین‌های گروه B از جمله سبزی‌ها به ویژه برگ سبز و میوه‌ها، شیر و لبنیات، ماست، پنیر، دوغ، کشک، گوشت، دل و جگر، زرده تخم مرغ، غلات سبوس دار، حبوبات و مغز‌ها توصیه می‌شود.

در عین حال در صورت مواجهه با بدن درد و خستگی،مصرف منابع غنی از امگا ۳ مانند ماهی به‌ ویژه ماهی‌های چرب، گردو، تخمه آفتابگردان و سایر مواد غذایی که خاصیت ضد التهابی دارند و مصرف منابع غذایی منیزیم شامل سبزی‌های برگ سبز، تخمه کدو، غلات کامل و حبوبات، بادام زمینی، شکلات تلخ و کاکائو توصیه می‌شود.

مصرف ترکیبات حاوی کافئین مانند چای سیاه، چای سبز و قهوه، در حد دو فنجان در روز به رفع خستگی و درد‌های منتشر در بدن کمک می‌کند.

** درصورت داشتن ضعف و بی حالی پس از واکسیناسیون چه اقدامی انجام دهیم؟

همچنین در صورت داشتن ضعف و بی‌حالی پس از واکسیناسیون، مصرف منابع غذایی حاوی B ۱، B ۶ و B ۱۲ شامل غلات کامل، گوشت، تخم مرغ و شیر و لبنیات به افزایش انرژی و کاهش ضعف و بی‌حالی کمک می‌کنند.

شربت عسل با کنترل قند خون در افراد دیابتیک و بیماران سرپایی، به کنترل ضعف و بی‌حالی کمک می‌کند. افزودن دارچین و زنجبیل و سیاهدانه به غذا‌ها در این موارد توصیه می‌شود.

 **در صورت بروز تهوع و استفراغ پس از واکسیناسیون چه کاری انجام دهیم؟

- تا زمانی که تهوع یا استفراغ دارید، از خوردن و آشامیدن هر ماده غذایی یا نوشیدنی پرهیز کنید.

- پس از توقف استفراغ می‌توانید کمی مایعات رقیق مانند آب مرغ یا گوشت، آب سیب یا ژلاتین میل کنید.

- با گذشت ۸ ساعت از قطع استفراغ، می‌توانید مصرف غذا‌های جامد را شروع کنید. غذا باید بی بو، کم چرب و کم فیبر باشد مانند کمپوت سیب بدون شکر، مرغ پخته، موز، عصاره رقیق گوشت، نان تست و برشته، تخم مرغ آب پز و سفت، انواع آب میوه و سبزی، سیب زمینی، چوب شور، کراکر، برن، غلات پخته، شربت و ماست.

- بعد از توقف استفراغ، بزرگسالان و کودکان بالاتر از سه سال می‌توانند تکه‌های کوچک یخ را هر ۱۰ تا ۲۰ دقیقه مک بزنند.

- مصرف تکه‌های میوه یخ زده یا آب میوه‌های رقیق شده همراه با یخ می‌تواند در کنترل تهوع مفید باشد.

- تعداد وعده‌های غذایی را افزایش و حجم غذا در هر وعده را کاهش دهید و از مصرف غذای سنگین خودداری کنید.

- از قرار گرفتن در معرض بوی غذا‌هایی که رایحه تندی دارند، اجتناب کنید.

- غذا‌ها را ترجیحا سرد یا هم دما با حرارت اتاق مصرف کنید.

- از تنقلات و غذا‌های خشک، نشاسته‌ای و پرنمک مانند چوب شور، کراکر و سیب زمینی استفاده کنید.

- از آبنبات‌هایی با طعم نعناع یا لیمو استفاده کنید.

- بیشتر استراحت کنید.

بعد از واکسیناسیون در صورتی که با اسهال مواجه شدید، مصرف مواد زیر را مد نظر قرار دهید

موز رسیده: به دلیل داشتن املاح مفید بویژه پتاسیم و فیبر پکتین که به تامین الکترولیت‌های از دست رفته در طول اسهال و جذب مایعات داخل روده‌ها کمک می‌کند.

برنج سفید: به راحتی در دستگاه گوارش هضم شده و به روده‌ها استراحت می‌دهد و سبب قوام دهی به مدفوع می‌شود.

سیب پخته/ کمپوت سیب بدون شکر: دستگاه گوارش سیب پخته را به راحتی هضم می‌کند؛ البته در صورت ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر، کمپوت سیب بهتر است مصرف نشود.

نان تست و برشته: در زمان اسهال، مصرف نان سفید بهتر از نان سبوسدار یا نان کامل یا نان قهوه‌ای است، زیرا هضم آن در دستگاه گوارش مناسب‌تر است.

 پوره سیب زمینی آب پز یا بخارپز و نرم شده: همراه با کمی نمک بدون افزودن روغن توصیه می‌شود.

- جوجه آب پز یا بخار پز: این نوع طبخ جوجه، قوام ملایم و مناسبی ایجاد می‌کند و مواد مغذی لازم در شرایط اسهال را تامین می‌کند.

 ماست پروبیوتیک:حاوی پروبیوتیک‌های ترمیم کننده سلول‌های جداره روده‌های آسیب دیده در طول اسهال است.

 آب مرغ/ سوپ مرغ بدون چربی یا کم چربی: سوپ مرغ غذای مناسبی برای زمان اسهال است که الکترولیت‌ها و مواد مغذی از دست رفته در اسهال را جبران می‌کند.

 آب:مصرف مایعات به ویژه آب در طول روز برای جبران کم آبی بدن به دلیل اسهال در این افراد توصیه می‌شود.

**در صورت بروز یبوست بعد از واکسیناسیون چه مصرف مواد غذایی مصرف کنیم؟

- غلات کامل که سبوس فراوان دارند مانند نان گندم کامل، برنج، قهوه ای، جودوسر و غلات پرک شده.

- انواع حبوبات مانند عدس، انواع لوبیا، نخود و دانه سویا.

- مغز‌ها مانند بادام، بادام زمینی، گردو و پسته، فندق، مغز تخمه‌ها.

- میوه‌ها مانند انواع توت، سیب، پرتقال و طالبی، کیوی، انجیر، انگور، انواع آلو و زردآلو.

- انواع دانه‌های گیاهی نظیر تخم شربتی، خاکشیر همراه با آب یا شربت کم شیرین.

- انواع سبزی‌ها مانند بروکلی، نخودفرنگی، کلم برگ سفید و قرمز، گل کلم، کاهو، سبزی خوردن، اسفناج، برگ چغندر.

- زردک آب پز، کدوحلوایی آب پز، شلغم آب پز، به آب پز با اضافه کردن کمی عسل و زعفران ساییده.

- خشکبار به ویژه آلو بخارا، برگه آلو و انجیر خیسانده که قبل از خواب می‌توان دو سه عدد آن را با مقداری آب میل کرد.

 **اگر بعد از تزریق واکسن کرونا دچار بی اشتهایی شدیم، چه مواد غذایی مصرف کنیم؟

- میوه‌ها و سبزی‌ها با تاکید بر سیب به صورت پالوده، انار، پرتقال، انجیر، لیموترش، انبه و کدو حلوایی.

- چای لیمو زنجبیل.

- ادویه ها.

- سمنو، جوانۀ گندم و جوانۀ نخود.

- شیر برنج با سیاه دانه و کمی دارچین.

- شله زرد با خلال بادام و پسته.

- مغز‌ها و خشکبار شامل فندق، گردو، پسته، بادام، توت خشک، نخود و کشمش، مویز و برگه میوه ها.

- اضافه کردن آرد برنج، به انواع سوپ یا غذا.

توجه داشته باشید! میوه‌ها و سبزیجات سرشار از مواد مغذی هستند و می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و به بدن در پیشگیری از ابتلا و همچنین مبارزه بهتر با بیماری کمک کنند.

به طور خاص، سبزیجات و میوه‌های سرشار از ویتامین C می‌توانند به بدن در تولید گلبول‌های سفید بیشتر که وظیفه مبارزه با عفونت‌ها و بیماری‌ها را بر عهده دارند، کمک می‌کنند. مرکبات مانند گریپ فروت، پرتقال و لیمو‌ها حاوی سطوح بالای ویتامین C هستند، اما فلفل دلمه‌ای قرمز حتی از محتوای ویتامین C بیشتری نسبت به آنها برخوردار است.

مصرف مایعات به میزان زیاد یکی از توصیه‌های همیشگی پزشکان برای بیمارانی است که با یک عفونت مبارزه می‌کنند.

زمانی که فردی بیمار است، بدن وی به واسطه مواردی مانند تب، گرفتگی بینی، اسهال و استفراغ آب از دست می‌دهد؛ از این رو، جبران مایعات از دست رفته اهمیت دارد.

نوشیدن آب فراوان پس از دریافت واکسن کویید-۱۹ را برای کمک به کاهش ناراحتی ناشی از عوارض جانبی احتمالی، مانند تب توصیه کرده است./ فارس