رئیسی: ماجرای توجه به برند واکسن‌ها باید متوقف شود

روزنامه همشهری گفت‌وگویی تفصیلی با علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی کرونا انجام داده است که بخش‌های مهم آن در ادامه آمده است.

تولید کننده‌های واکسن فقط به دولت‌ها می‌فروشند

- شرکت‌های تولید‌کننده واکسن، از همان ابتدا به توصیه سازمان جهانی بهداشت، تنها به دولت‌ها واکسن می‌فروشند آن هم به دو دلیل؛ یکی توزیع عادلانه و دوم جلوگیری از ایجاد بازار سیاه و قاچاق واکسن. این موضوع هم تنها به ایران محدود نمی‌شود و جهانی است.

- تاکنون 35مجوز برای بخش خصوصی صادر شده تا واکسن وارد کنند، اما دراین مدت تنها حدود 300هزار دوز واکسن وارد شده که آن هم در روزهای اخیر اتفاق افتاده است. این در حالی است که آنها اعلام کردند می‌توانند 200 میلیون دوز واکسن وارد کنند که محقق نشد.

شروط ستاد کرونا برای واردات واکسن توسط بخش خصوصی

ما برای واردات واکسن، 3شرط را  اعلام کردیم. یکی اصالت واکسن، دومی رایگان بودن آن و سوم، خارج بودن آن از سهمیه دولت است.

اصالت واکسن، یعنی اینکه تقلبی نباشد و زنجیره سرد برای انتقال آن رعایت شده باشد. زمانی هم که می‌گوییم شرکت‌های خصوصی از سهمیه دولت استفاده نکنند منظورمان این است که این شرکت‌ها باید مازاد بر سهمیه ایران و خارج از قراردادها، واکسن وارد کنند. در غیراین صورت از سهمیه واکسن دولت کم می‌شود، اما اگر مازاد بر آن سهمیه باشد، ما هم مخالفتی با واردات نداریم.

بنابراین اینطور نیست که برخی عنوان می‌کنند، ما می‌خواستیم واکسن وارد کنیم، اما نگذاشتند. مثلا می‌گویند شرکتی در کیش قصد واردات واکسن و تزریق رایگان آن را داشته است. اصلا اینطور نیست. ما غیراز این 3شرط، هیچ شرط دیگری برای واردات واکسن برای بخش خصوصی نداشتیم. اگر می‌خواهند واکسن وارد کنند، بیاورند و رایگان توزیع کنند.

اگر به بخش خصوصی مجوز نمی‌دادیم ایراد می‌گرفتند که چرا مجوز نمی‌دهید

اگر مجوز نمی‌دادیم ایراد می‌گرفتند که چرا مجوز نمی‌دهید. ما با وجود اینکه می‌دانستیم به آنها واکسن فروخته نمی‌شود این کار را کردیم. چون اگر این کار را نمی‌کردیم می‌گفتند ما می‌توانستیم وارد کنیم اما به ما مجوز ندادند. یکی از شرکت‌های خصوصی مدعی شد که می‌تواند 30میلیون دوز واکسن وارد کند. حتی به ما گفت که این محموله آماده است و اگر وزارت بهداشت مجوز دهد، این محموله وارد کشور می‌شود. ما هم مجوز دادیم، اما دیگر نه خبری از آن شرکت شد و نه واکسنی که وعده داده بودند.

سال 2022 دنیا به 32 میلیارد دز واکسن نیاز دارد

تا پایان سال 2021، کل ظرفیت تولید واکسن دنیا، 8.6دهم میلیارد دوز واکسن است، اگر جمعیت هدف واکسن دنیا را 7میلیارد درنظر بگیریم و دو برابر کنیم، به 14میلیارد دوز واکسن برای تزریق دو دوز، برای کل جهان نیاز داریم. با این وضعیت به‌نظر شما تا پایان سال میلادی، تمام دنیا می‌توانند واکسن بزند؟ خیر. در سال 2022، میزان نیاز به واکسن در جهان به 32میلیارد دوز می‌رسد.

ما شرکت‌های قوی در حوزه توزیع و واردات دارو داریم که تمام این سال‌ها مشکلات دارویی ما را حل کرده‌اند، اما نتوانستند واکسن وارد کنند. من مخالف این هستم که شرکت خصوصی واکسن وارد کند و در یک جزیره، واکسن پولی عرضه کند. به هر حال حتی اگر هم برای تزریق پول نگیرد، اعلام می‌شود این واکسن‌ها برای توریست‌ها تزریق می‌شود. از آنجا که هر کس پول دارد به این جزیره سفر می‌کند، بنابراین تنها پولدارها می‌توانند از این واکسن استفاده کنند که این موضوع‌ دور از عدالت است.

حتی اگر استدلال این باشد که به جای ارمنستان، به کیش سفر کنید و واکسن رایگان دریافت کنید. بله رایگان است، اما به شرط سفر. پس دیگر رایگان نیست. واکسن‌های وارداتی باید براساس سند ملی واکسیناسیون تزریق شوند. مگر اینکه شرکت‌های صنعتی خودشان وارد کنند و به مجموعه خودشان بزنند. این مسئله دیگر ربطی به سند ما ندارد.

خیلی شفاف بگویم که مشکل واکسن ما، با 100هزار و 200هزار دوز حل نمی‌شود، بخش خصوصی باید قادر باشد 10تا 20میلیون واکسن وارد کند تا ما بتوانیم روی آن برنامه‌ریزی کنیم.

هلال‌احمر از طریق صلیب سرخ واکسن وارد می‌کند/ تحریم‌های دارویی آمریکا جدی است

اینطور نیست که هلال‌احمر خودش وارد کند. ما با کشورها مذاکره می‌کنیم قرارداد می‌بندیم، اما به‌دلیل بحث تحریم‌ها، این واکسن‌ها از طریق صلیب سرخ جهانی و هلال احمر وارد کشور می‌شود. اینطور نیست که هلال‌احمر به‌صورت مستقیم، قرارداد ببندد و واکسن وارد کند. آمریکا می‌گوید تحریم تأثیری بر کرونا نداشته، اما دروغ می‌گوید. الان یک‌سری رزین‌هایی که برای تولید واکسن مورد نیاز است، تنها در اختیار آمریکاست. تمام شرکت‌های واکسن‌سازی‌ دنیا، از آمریکا می‌خرند. تحریم‌ها آنقدر جدی است که شرکتی که می‌خواهد به ما واکسن بفروشد، می‌ترسد نامی از او برده شود و از سوی آمریکا تحریم شود.

ماجرای توجه به برند واکسن‌ها باید متوقف شود

در پیک جدید 90درصد بیماران بستری شده در بیمارستان‌ها، کسانی بودند که واکسن نزده‌اند. کمتر از 2درصد از آنها دو دوز واکسن دریافت کرده بودند. با همین شاخص می‌توان گفت سینوفارم 90درصد شانس زنده ماندن افراد را افزایش می‌دهد. این عدد بالایی است. از نظر من واکسیناسیون مهم است و اینکه چه واکسنی زدید اصلا مهم نیست. اگر با ضعیف‌ترین واکسن دنیا که الان تأیید شده، تمام مردم دنیا را واکسینه کنند، پاندمی کرونا تمام می‌شود.

ما از نماینده سازمان جهانی بهداشت درخواست کردیم ماجرای توجه به برند واکسن‌ها را به آن کشورها تذکر دهد. هم‌اکنون، 5-4 واکسن در فهرست برخی کشورها قرار گرفته، این نژادپرستی و بی‌عدالتی است و دو معنی دارد؛ یکی اینکه مردم دنیا تنها باید از برندهای خاصی واکسن بخرند. چرا که از نظر آنها معتبرترند و دوم، کشورهایی که می‌خواهند واکسن تولید کنند، به‌دلیل بی‌اعتبار شدن واکسن‌شان، بی‌انگیزه می‌شوند. این موضوع تنها شامل برکت نمی‌شود بلکه سینوفارم هم جزو این واکسن‌هاست.

سازمان بهداشت جهانی باید به این موضوع ورود کند و جلوی آن را بگیرد. ما هر کسی که بخواهد سفر کند، برایش کارت واکسن بین‌المللی صادر می‌کنیم. اما کشورهای دیگر، جز آسترازنیکا، واکسن دیگری را قبول نمی‌کنند.

با این روند واکسیناسیون، مرگ‌های روزانه از آبان به زیر 50نفر می‌رسد

در واکسیناسیون دو هدف دنبال می‌شود؛ یکی کاهش مرگ است و دیگری قطع زنجیره. اگر این واکسیناسیون به‌درستی مدیریت شود، 20درصد تزریق واکسن، باعث 80درصد کاهش مرگ‌ومیر می‌شود. به همین دلیل هم اولویت تزریق با سالمندان است، چرا که 74درصد مرگ‌ها مربوط به این گروه سنی است. اگر اینها واکسینه شوند 74درصد مر‌گ‌ها کاهش پیدا می‌کند. ما فعلا در کشور با افزایش مرگ‌های کرونایی مواجهیم اما با قاطعیت به شما می‌گویم که با این روند واکسیناسیون، از نیمه اول آبان ماه، میزان مرگ‌های روزانه ما به زیر 50نفر می‌رسد.

تاکنون 15 میلیون دوز واکسن به ایران وارد شده است. با توجه به تسریع روند واکسن در کشور و تامین واکسن‌های داخلی از ‌ماه آینده به‌طور ثابت ماهانه بین 5تا 7میلیون واکسن و تا پایان سال 45تا 50میلیون واکسن خواهیم داشت. 59 میلیون نفر گروه هدف برای واکسیناسیون هستند که با این برآورد ما تا پایان سال حداقل دوز اول را خواهیم زد. اگر کل گروه هدف، تک دوز دریافت کنند تا پایان سال با قطع زنجیره شیوع در کشور مواجه می‌شویم. برای دوز تکمیلی و یادآور هم به 110میلیون دوز دیگر نیاز داریم.

واکسن برکت اعلام کرده از این‌ماه می‌تواند 4میلیون دوز به ما تحویل بدهد. انستیتو پاستور هم وعده داده از مهر، حدود یک میلیون واکسن در اختیار ما قرار دهد. هم‌اکنون 6واکسن در کشور در مرحله کارآزمایی و تولیدند. 3واکسن ویروس ضعیف شده‌اند و 3نوع دیگر مثل سیناژن و رازی و پاستور، نوترکیب هستند. اگر آن 30میلیون دوز واکسن سینوفارم وارد شود، ذخیره خوبی خواهیم داشت.

موضوع سلامت روان ما از ابتدای کرونا فعال بود و در بحث سوگ، برنامه‌های زیادی داشت. ما در سایت وزارت بهداشت هم در لینکی، ارزیابی‌های اولیه‌ای در این ارتباط داریم. بررسی‌های ما نشان می‌دهد که از میان تمام گروه‌ها، نیروهای کادر درمان، از نظر روان، آسیب‌های زیادی دیدند و انتظار داریم، پس از کرونا، این آسیب‌ها حادتر و مزمن‌تر شود. در همین راستا، دستورالعمل‌های خاصی برای بیماران بستری شده در بخش ‌‌آی‌سی‌یو بعد از ترخیص داریم، تا کمتر درگیر آسیب‌های روانی شوند.