نیمی‌ از بیکاران، دانشگاهی‌اند!

بررسی آمار بازار کار و بیکاری فارغ التحصیلان بیانگر این است که بررسی نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر فارغ التحصیلان آموزش عالی، نشان می‌دهد ۱۱.۴ درصد از جمعیت فعال فارغ التحصیل آموزش عالی بیکار بوده اند. این نرخ در بین زنان نسبت به مردان ودر نقاط روستایی نسبت به نقاط شهری بیشتر بوده است. بررسی روند تغییرات این نرخ حاکی از کاهش ۱.۱ درصدی در پاییز ۱۴۰۲ نسبت به فصل مشابه سال قبل است.

در پاییز ۱۴۰۲ سهم جمعیت بیکار فارغ التحصیل آموزش عالی از کل بیکاران ۴۲.۸ درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بالاتر است. بررسی تغییرات این شاخص نشان می‌دهد که نسبت به فصل مشابه سال قبل ۰.۴ درصد افزایش داشته است.

 در پاییز ۱۴۰۲ سهم جمعیت شاغل فارغ التحصیل آموزش عالی از کل شاغلان ۲۷.۵ درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بالاتر است. بررسی تغییرات این شاخص نشان می‌دهد که نسبت به فصل مشابه سال قبل ۱.۱ درصد افزایش یافته است.

طا‌ها رمضانی مدیرکل دفتر سیاستگذاری و توسعه اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی چند هفته اخیر درباره بیکاری فارغ التحصیلان گفت: در حوزه بیکاری فارغ التحصیلان باید کمی دقیق‌تر به مساله بپردازیم. سهم فارغ التحصیلان از مجموع جمعیت بیکار کشور حدود ۴۲ درصد است. یعنی از ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر جمعیت بیکار کشور ۹۰۵ نفر به فارغ‌التحصیلان اختصاص دارد و اینطور نیست که بیشترین نرخ بیکاری در بین فارغ التحصیلان باشد.

مدیر کل دفتر سیاستگذاری و توسعه اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: در مورد نرخ بیکاری فارغ التحصیلان از ۱۳.۲ درصد به ۱۲ درصد نسبت به تابستان سال گذشته رسیده است. اگر زنان و مردان فارغ التحصیل را به تفکیک مورد بررسی قرار دهیم نرخ بیکاری فارغ التحصیلان مرد ۸.۱ درصد بوده یعنی نزدیک به نرخ بیکاری عمومی است، اما نرخ بیکاری بانوان فارغ التحصیل بالای ۲۰ درصد است؛ بنابراین موشکافی این آمار‌ها این رهنمود را نشان می‌دهد که فضای بیکاری فارغ التحصیلان کشور آنطور که انعکاس پیدا می‌کند با عمق آمار‌های این حوزه همخوان نباشد.

رمضانی تصریح کرد: درحال حاضر در عموم تولیدات کشور کمبود نیرو داریم و استان‌هایی هستند که مرتبا درخواست نیروی کار می‌دهند. علیرغم آنکه کشورمان امکانات و فرصت‌های شغلی بسیار دارد، ولی تا مساله اشتغال فارغ‌التحصیلان را حل نکنیم مثل این است که کل مساله اشتغال حل نشده باقی مانده است و بر این اساس است که می‌گوییم اشتغال فارغ التحصیلان به ویترین اشتغال تبدیل شده است.

وی افزود: بخشی از این موضوع با پیوست مهارتی به دانشگاه حل می‌شود و لازم است که دانشگاه به سمت تولید حرکت کند، زیرا تولید خیلی گسترده است. بخشی از این موضوع هم با حرکت فضای کارفرمایی و صاحبان صنعت و در مورد اینکه آن‌ها چه برنامه‌ای دارند برطرف می‌شود. ما یکسری برنامه‌ها برای جذب فارغ التحصیلان داریم که قبلاً سیاست‌های فعال بازار کار در برنامه ششم توسعه بود و در حال حاضر هم تحت عنوان سیاست‌های حمایت از اشتغال فارغ التحصیلان مطرح است.

به گفته مدیرکل دفتر سیاستگذاری و توسعه اشتغال وزارت کار، طرح‌هایی مثل کارورزی فارغ التحصیلان و بحث یارانه دستمزد که در ۱۵ استان محروم اجرا شده از جمله این طرح‌هاست. در طرح کارورزی فرد یک دوره ۳ ماهه با حقوق را می‌بیند و کارفرمایی که او را جذب کند تا ۲ سال می‌تواند معافیت بیمه‌ای داشته باشد یا اینکه بیمه را پرداخت می‌کند و دولت برای او مبلغ بیمه را واریز می‌کند. در طرح یارانه دستمزد هم افرادی که فوق دیپلم به بالا هستند، اگر توسط کارفرما جذب شوند یک سوم دستمزد آن‌ها را دولت پرداخت می‌کند. این طرح‌ها جزو طرح‌های حمایتی بوده که دولت برای حمایت از اشتغال فارغ التحصیلان دنبال کرده است.

رمضانی خاطرنشان کرد: ما یک حرکت دوسویه از سمت کارجویان به سمت فضای تولید داریم حالا یک بخش هم بحث ارتباط مهارت با صنعت مطرح می‌شود لذا پیشنهاد من این است که باید بحث ارتباط دانشگاه با تولید را بررسی کنیم. اتفاقا بخش خدمات در جذب نیرو موفق‌تر از بخش صنعت عمل کرده است و یکی از دلایل موفقیت بخش خدمات این است که به کار نزدیک‌تر است. درحال حاضر سرانه اشتغال در حوزه خدمات پایین بوده و به تعبیری بخش خدمات کار دوست‌تر است. در بخش خدمات خویش فرمایی معنادارتر است البته نه به این معنا که در حوزه صنعت امکان خویش‌فرمایی نیست.

وی ادامه داد: اگر رویکرد ما جهش فناوری باشد باید فناوری‌های خرد را درنظر بگیریم. فناوری‌های خرد هم می‌توانند حوزه صنعت را با خویش فرمایی و مدل‌های خرد پیش ببرند. البته درحال حاضر نیز بیش از ۸۰ درصد بنگاه‌هایی که در سیستم تامین اجتماعی به عنوان بنگاه‌های بیمه‌پرداز ثبت شده‌اند بنگاه‌های زیر ۱۰ نفر هستند. بر این اساس بدنه تولید کشورمان خرد است و مساله‌ای که وجود دارد این است که آیا دانشگاه موفق شده با این سبک از تولید ارتباط برقرار کند؟ به دلیل اینکه مدل آموزش مهارتمان متناسب با بوم صنعت نیست، بسیاری از فارغ التحصیلان ممکن است دچار مشکل شوند. از طرفی هم صنعت، کشاورزی و خدمات باید به سمت فارغ التحصیلان حرکت کنند و با دانش بنیان شدن است که می‌توان نیرو‌های سطح بالاتری را استخدام کرد؛ بنابر این یک ارتباط دو سویه لازم است.